I. Giới thiệu về nấm ký sinh và côn trùng hại cà phê
Nghiên cứu về nấm ký sinh trên côn trùng hại cà phê tại Lâm Đồng đã chỉ ra rằng nấm ký sinh đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dịch hại. Cà phê là cây công nghiệp chủ lực tại Việt Nam, đặc biệt ở Tây Nguyên, nơi có diện tích trồng cà phê lớn nhất. Tuy nhiên, sự phát triển của rệp sáp và ve sầu đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho năng suất và chất lượng cà phê. Việc sử dụng các biện pháp hóa học để kiểm soát dịch hại không còn hiệu quả và gây ra nhiều vấn đề về môi trường. Do đó, việc nghiên cứu và ứng dụng nấm ký sinh như một biện pháp sinh học là cần thiết. Theo Roberts (1989), có hơn 100 chi với hơn 700 loài nấm ký sinh khác nhau có tiềm năng lớn trong quản lý dịch hại côn trùng.
II. Thành phần nấm ký sinh và tính độc
Trong nghiên cứu, 138 mẫu nấm ký sinh đã được thu thập từ rệp sáp và ve sầu tại ba vùng của Lâm Đồng. Kết quả cho thấy 120 mẫu nấm được phân loại, trong đó có 11 chủng nấm thuộc các loài như Metarhizium anisopliae, Paecilomyces sp., và Beauveria bassiana. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các chủng nấm này có khả năng phát triển tốt ở nhiệt độ từ 20-30°C. Đặc biệt, M. anisopliae có tốc độ phát triển mạnh nhất ở 25-30°C. Đánh giá tính độc của các chủng nấm cho thấy hiệu lực gây chết cao trên tằm dâu và rệp sáp khi gây nhiễm ở nồng độ 4,5x107 bào tử/ml và 4,5x108 bào tử/ml. Kết quả cho thấy Paecilomyces sp. có hiệu lực gây chết cao nhất, tiếp theo là M. anisopliae và cuối cùng là B. bassiana.
III. Ảnh hưởng của nhiệt độ và môi trường nuôi cấy
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhiệt độ và môi trường nuôi cấy có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của các chủng nấm ký sinh. Các chủng nấm phát triển tốt nhất trên môi trường PDA, trong khi môi trường MCA và CZA cho thấy sự phát triển chậm. Nghiên cứu cũng xác định rằng B. bassiana và Paecilomyces sp. phát triển tốt ở nhiệt độ 20-25°C, trong khi M. anisopliae phát triển mạnh ở 25-30°C. Điều này cho thấy việc lựa chọn môi trường nuôi cấy và điều kiện nhiệt độ là rất quan trọng trong việc tối ưu hóa sự phát triển của nấm ký sinh nhằm ứng dụng trong phòng trừ dịch hại.
IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ bổ sung vào danh mục các loài nấm ký sinh tại Việt Nam mà còn cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc phát triển các chế phẩm sinh học trong phòng trừ dịch hại. Việc ứng dụng nấm ký sinh trong quản lý dịch hại côn trùng hại cà phê sẽ góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ngành cà phê. Các kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng nấm ký sinh như một biện pháp sinh học có thể là giải pháp hiệu quả để kiểm soát côn trùng hại cà phê, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm cà phê tại Lâm Đồng.
