I. Giới thiệu về nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích tác động của tỷ giá đến lạm phát ở Việt Nam trong giai đoạn 2000-2011, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO. ERPT (Exchange Rate Pass-Through) là khái niệm chính được sử dụng để mô tả mức độ mà sự thay đổi trong tỷ giá ảnh hưởng đến lạm phát thông qua các chỉ số giá như chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá sản xuất (PPI). Việc nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn cho các nhà hoạch định chính sách trong việc điều hành chính sách tiền tệ và chính sách tỷ giá. Theo đó, nghiên cứu sẽ sử dụng mô hình VAR để phân tích mối quan hệ giữa tỷ giá và lạm phát trong hai giai đoạn: trước và sau khi gia nhập WTO.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Lạm phát là một vấn đề kinh tế quan trọng, ảnh hưởng đến đời sống của người dân và sự ổn định của nền kinh tế. Việc nghiên cứu tác động của tỷ giá đến lạm phát là cần thiết để hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. Sự gia nhập WTO đã tạo ra nhiều thay đổi trong chính sách tiền tệ và tỷ giá, do đó, việc đánh giá tác động của ERPT trong giai đoạn này sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa tỷ giá và lạm phát.
II. Cơ sở lý thuyết về ERPT
Theo Olivei (2002), ERPT được định nghĩa là phần trăm thay đổi của giá nhập khẩu khi tỷ giá thay đổi 1%. Nghiên cứu này sẽ xem xét ERPT không chỉ qua kênh trực tiếp mà còn qua kênh gián tiếp. Kênh trực tiếp cho thấy rằng sự thay đổi trong tỷ giá có thể làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu, từ đó dẫn đến lạm phát. Kênh gián tiếp lại cho rằng sự mất giá của đồng nội tệ có thể làm tăng cầu nội địa, dẫn đến tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Các nghiên cứu trước đây cho thấy rằng mức độ ERPT có thể khác nhau giữa các quốc gia và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ mở cửa thương mại và chính sách tiền tệ.
2.1. Các nghiên cứu trước đây về ERPT
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng ERPT có tác động mạnh đến lạm phát ở các quốc gia đang phát triển. McCarthy (2000) đã chỉ ra rằng tỷ giá ảnh hưởng mạnh đến chỉ số giá nhập khẩu và ít ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng. Choudri & Hakura (2006) cũng cho thấy rằng mức độ ERPT phụ thuộc vào mức độ lạm phát ban đầu của quốc gia. Nghiên cứu tại Việt Nam cũng cho thấy rằng ERPT có mức độ vừa phải, với tác động chủ yếu đến lạm phát từ việc mở rộng cung tiền.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng mô hình VAR (Vector Autoregressive Model) để phân tích mối quan hệ giữa tỷ giá và lạm phát. Mô hình này cho phép đánh giá tác động của các cú sốc từ tỷ giá đến các chỉ số giá trong hai giai đoạn: trước và sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Phân rã phương sai cũng sẽ được sử dụng để xác định tầm quan trọng của các cú sốc từ các biến đến sự gia tăng lạm phát. Phương pháp này giúp cung cấp cái nhìn rõ ràng về mối quan hệ giữa tỷ giá và lạm phát, từ đó đưa ra các khuyến nghị cho chính sách tiền tệ.
3.1. Dữ liệu nghiên cứu
Dữ liệu được thu thập từ Tổng cục Thống kê Việt Nam và các tổ chức quốc tế. Các chỉ số giá như CPI, PPI và giá nhập khẩu sẽ được sử dụng để đo lường tác động của tỷ giá đến lạm phát. Thời gian nghiên cứu được chia thành hai giai đoạn: từ 2000 đến 2006 và từ 2007 đến 2011, nhằm phân tích sự khác biệt trong tác động của tỷ giá đến lạm phát trước và sau khi gia nhập WTO.
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tỷ giá có tác động đáng kể đến lạm phát ở Việt Nam trong cả hai giai đoạn. Tuy nhiên, mức độ ERPT có sự khác biệt rõ rệt giữa hai giai đoạn. Trong giai đoạn sau khi gia nhập WTO, mức độ ERPT tăng lên, cho thấy rằng sự mở cửa kinh tế đã làm tăng khả năng truyền dẫn của tỷ giá đến lạm phát. Điều này có thể được giải thích bởi sự gia tăng trong chính sách tiền tệ linh hoạt và sự thay đổi trong cấu trúc kinh tế.
4.1. Phân tích kết quả
Kết quả cho thấy rằng lạm phát ở Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với tỷ giá. Sự gia tăng tỷ giá dẫn đến sự gia tăng trong chỉ số giá tiêu dùng và chỉ số giá sản xuất. Điều này cho thấy rằng các nhà hoạch định chính sách cần chú ý đến mối quan hệ này khi xây dựng chính sách tiền tệ và chính sách tỷ giá. Việc kiểm soát lạm phát không chỉ phụ thuộc vào việc điều chỉnh tỷ giá mà còn cần xem xét các yếu tố khác như cung tiền và cầu nội địa.
