Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính công ngày càng được chú trọng, chất lượng dịch vụ hành chính công (DVHCC) trở thành yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân và hiệu quả quản lý nhà nước. Tỉnh Quảng Ngãi, mặc dù đã triển khai nhiều giải pháp cải cách, vẫn nằm trong nhóm các địa phương có chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) và chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) thấp nhất cả nước trong giai đoạn 2016-2020. Cụ thể, Quảng Ngãi liên tục xếp hạng cuối bảng trong các năm 2017 và 2020, với vị trí 63/63 tỉnh, thành phố. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao chất lượng DVHCC tại Trung tâm Phục vụ - Kiểm soát Thủ tục hành chính tỉnh Quảng Ngãi nhằm đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của người dân.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân đối với chất lượng DVHCC tại Trung tâm, đo lường mức độ tác động của từng yếu tố, đồng thời đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao sự hài lòng này. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi thời gian từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2022, với dữ liệu thứ cấp bổ sung từ các năm 2019-2021, tập trung khảo sát người dân sử dụng dịch vụ tại Trung tâm. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ các nhân tố cấu thành chất lượng dịch vụ hành chính công mà còn hỗ trợ Trung tâm và các cơ quan quản lý nhà nước tỉnh Quảng Ngãi trong việc cải thiện hiệu quả phục vụ, từ đó thúc đẩy quá trình cải cách hành chính và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên nền tảng lý thuyết về dịch vụ và chất lượng dịch vụ, đặc biệt là mô hình SERVQUAL của Parasuraman, Zeithaml và cộng sự (1985), trong đó chất lượng dịch vụ được đánh giá qua năm khoảng cách: sự tin cậy, sự đáp ứng, năng lực phục vụ, sự đồng cảm và phương tiện hữu hình. Mô hình này được điều chỉnh và phát triển trong các nghiên cứu sau như SERVPERF (Cronin Jr và Taylor, 1992) nhằm đo lường thái độ khách hàng thay vì kỳ vọng và cảm nhận.

Trong lĩnh vực dịch vụ hành chính công, các khái niệm về dịch vụ công, dịch vụ hành chính công và chất lượng dịch vụ hành chính công được làm rõ dựa trên các văn bản pháp luật như Nghị định 43/2011/NĐ-CP và Nghị định 61/2018/NĐ-CP, cũng như các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Nghiên cứu đề xuất mô hình gồm 5 yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân: (1) Tiếp cận dịch vụ, (2) Năng lực cán bộ công chức, (3) Thái độ phục vụ, (4) Thủ tục hồ sơ, và (5) Tiếp nhận và xử lý các góp ý, phản ánh. Mỗi yếu tố được đo lường qua các biến quan sát cụ thể, tổng cộng 22 biến, nhằm phản ánh toàn diện các khía cạnh của chất lượng dịch vụ hành chính công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm thảo luận nhóm với người dân và tham khảo ý kiến chuyên gia nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng phù hợp với thực tiễn tại Quảng Ngãi. Giai đoạn định lượng sử dụng bảng câu hỏi dựa trên thang đo Likert 5 điểm, khảo sát trực tiếp 350 người dân đang sử dụng dịch vụ tại Trung tâm trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2022. Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ thuật phân tích: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự hài lòng, và kiểm định ANOVA để phân tích sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo tiến trình khoa học gồm nghiên cứu sơ bộ, hiệu chỉnh bảng câu hỏi, khảo sát chính thức, phân tích dữ liệu và đề xuất hàm ý quản trị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung của người dân: Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hài lòng trung bình của người dân đối với chất lượng DVHCC tại Trung tâm là khoảng 3.8 trên thang 5 điểm, thể hiện sự hài lòng khá tích cực. Trong đó, 72% người dân đánh giá dịch vụ đạt mức hài lòng từ 3 điểm trở lên.

  2. Ảnh hưởng của thái độ phục vụ: Thái độ phục vụ của cán bộ công chức được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng, với hệ số hồi quy chuẩn hóa β = 0.42 và mức ý nghĩa p < 0.01. Khoảng 42% sự biến thiên trong sự hài lòng được giải thích bởi thái độ phục vụ.

  3. Năng lực cán bộ công chức: Yếu tố năng lực cán bộ công chức cũng có tác động tích cực và đáng kể (β = 0.35, p < 0.01), chiếm khoảng 35% ảnh hưởng đến sự hài lòng. Người dân đánh giá cao trình độ chuyên môn và kỹ năng xử lý công việc của cán bộ.

  4. Tiếp cận dịch vụ: Khả năng tiếp cận dịch vụ, bao gồm vị trí thuận tiện, trang thiết bị hiện đại và phương tiện giao tiếp đa dạng, có ảnh hưởng tích cực (β = 0.28, p < 0.05) đến sự hài lòng, chiếm khoảng 28% mức độ ảnh hưởng.

  5. Thủ tục hồ sơ và tiếp nhận xử lý góp ý: Hai yếu tố này có mức độ ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê (β lần lượt là 0.15 và 0.12, p < 0.05). Thủ tục hồ sơ đơn giản, minh bạch và việc tiếp nhận, xử lý góp ý phản ánh kịp thời góp phần nâng cao sự hài lòng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của thái độ phục vụ và năng lực cán bộ công chức trong việc nâng cao sự hài lòng của người dân đối với DVHCC. Việc tiếp cận dịch vụ thuận tiện cũng là yếu tố không thể bỏ qua, nhất là trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin ngày càng phổ biến. Mức độ ảnh hưởng thấp hơn của thủ tục hồ sơ và tiếp nhận góp ý phản ánh thực trạng còn tồn tại về quy trình hành chính và cơ chế phản hồi tại Trung tâm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số β) và bảng phân tích hồi quy chi tiết. So sánh với các địa phương khác, Quảng Ngãi cần tập trung cải thiện thái độ phục vụ và năng lực cán bộ, đồng thời đơn giản hóa thủ tục và nâng cao hiệu quả tiếp nhận phản ánh để cải thiện chỉ số hài lòng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực và đào tạo cán bộ công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng giao tiếp, xử lý công việc và thái độ phục vụ nhằm nâng cao trình độ và tinh thần trách nhiệm của cán bộ. Mục tiêu tăng điểm hài lòng về năng lực cán bộ lên ít nhất 4.0 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm phối hợp với Sở Nội vụ.

  2. Cải thiện thái độ phục vụ khách hàng: Xây dựng quy chuẩn ứng xử, tăng cường giám sát và đánh giá thái độ phục vụ qua phản hồi của người dân. Áp dụng hệ thống khen thưởng và xử lý kỷ luật rõ ràng. Mục tiêu giảm tỷ lệ phản ánh tiêu cực về thái độ phục vụ xuống dưới 5% trong 1 năm.

  3. Đơn giản hóa thủ tục hồ sơ hành chính: Rà soát, cắt giảm các bước không cần thiết, công khai minh bạch quy trình và thời gian giải quyết hồ sơ. Áp dụng công nghệ số để hỗ trợ người dân nộp hồ sơ trực tuyến. Mục tiêu rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục ít nhất 20% trong 18 tháng.

  4. Tăng cường tiếp nhận và xử lý góp ý phản ánh: Thiết lập kênh tiếp nhận đa dạng (trực tiếp, điện thoại, internet), đảm bảo phản hồi kịp thời và minh bạch kết quả xử lý. Mục tiêu nâng tỷ lệ phản hồi góp ý đạt trên 90% trong vòng 1 tháng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm phối hợp với các phòng ban liên quan.

  5. Cải thiện điều kiện vật chất và trang thiết bị: Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, tạo môi trường thân thiện, thuận tiện cho người dân khi đến giao dịch. Mục tiêu nâng điểm hài lòng về tiếp cận dịch vụ lên 4.2 trong 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý các cơ quan hành chính nhà nước: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch cải cách hành chính hiệu quả.

  2. Cán bộ công chức làm việc tại Trung tâm Phục vụ - Kiểm soát Thủ tục hành chính tỉnh Quảng Ngãi: Nắm bắt được các điểm mạnh, điểm yếu trong công tác phục vụ để nâng cao chất lượng dịch vụ và thái độ phục vụ.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Quản lý Nhà nước: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về chất lượng dịch vụ hành chính công và sự hài lòng của người dân.

  4. Các tổ chức, đơn vị thực hiện cải cách hành chính và phát triển dịch vụ công: Tham khảo mô hình nghiên cứu và kết quả để áp dụng, điều chỉnh phù hợp với đặc thù địa phương nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của người dân tại Trung tâm?
    Thái độ phục vụ của cán bộ công chức là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm khoảng 42% mức độ tác động, thể hiện qua sự thân thiện, lịch sự và nhiệt tình trong giao tiếp.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng, sử dụng bảng câu hỏi Likert 5 điểm khảo sát 350 người dân, phân tích dữ liệu bằng SPSS với các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy đa biến.

  3. Tại sao thủ tục hồ sơ có mức độ ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố khác?
    Do thủ tục hồ sơ tại Trung tâm còn tồn tại một số phức tạp, chưa được đơn giản hóa hoàn toàn, đồng thời người dân có thể chưa nhận thức đầy đủ về quy trình, dẫn đến mức độ ảnh hưởng thấp hơn.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả tiếp nhận và xử lý góp ý phản ánh?
    Cần thiết lập kênh tiếp nhận đa dạng, đảm bảo phản hồi nhanh chóng, minh bạch kết quả xử lý và tăng cường truyền thông để người dân biết rõ quyền góp ý của mình.

  5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các địa phương khác không?
    Mô hình và kết quả nghiên cứu có tính tham khảo cao, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với đặc thù từng địa phương về cơ cấu tổ chức, văn hóa và mức độ phát triển dịch vụ hành chính công.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân đối với chất lượng dịch vụ hành chính công tại Trung tâm Quảng Ngãi: thái độ phục vụ, năng lực cán bộ công chức, tiếp cận dịch vụ, thủ tục hồ sơ và tiếp nhận xử lý góp ý.
  • Thái độ phục vụ và năng lực cán bộ công chức là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm hơn 75% mức độ tác động tổng thể.
  • Mức độ hài lòng chung của người dân đạt khoảng 3.8/5 điểm, phản ánh sự hài lòng khá tích cực nhưng vẫn còn nhiều tiềm năng cải thiện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, cải thiện thái độ phục vụ, đơn giản hóa thủ tục và tăng cường tiếp nhận phản hồi góp ý.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về đánh giá hiệu quả cải cách hành chính và phát triển dịch vụ công tại các địa phương khác.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và Trung tâm cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiến hành khảo sát định kỳ để đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao sự hài lòng của người dân.