Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, việc nâng cao chất lượng dịch vụ điện và sự hài lòng của khách hàng sử dụng điện trở thành một trong những mục tiêu trọng yếu của các doanh nghiệp ngành điện. Tại Thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, với hơn 109.783 khách hàng sử dụng điện, trong đó 77,2% là khách hàng sinh hoạt và 22,8% khách hàng ngoài sinh hoạt, nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng cao, đặc biệt tại các khu vực kinh doanh dịch vụ và sản xuất như Hàm Tiến, Mũi Né và Khu công nghiệp Phan Thiết. Sản lượng điện tiêu thụ tại đây đạt khoảng 1 tỷ kWh/năm, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản lượng của tỉnh. Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty Điện lực Bình Thuận năm 2018, vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng như thời gian thực hiện dịch vụ, thái độ phục vụ của nhân viên và tình trạng mất điện đột xuất.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng sử dụng dịch vụ điện tại Thành phố Phan Thiết, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và mức độ hài lòng khách hàng. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi thời gian từ năm 2018 đến tháng 8 năm 2019, tập trung khảo sát khách hàng tại địa bàn Thành phố Phan Thiết. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Công ty Điện lực Bình Thuận cải tiến dịch vụ, nâng cao uy tín và hiệu quả kinh doanh, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển bền vững ngành điện tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình nổi bật trong lĩnh vực quản trị chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng, bao gồm:

  • Mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1985), tập trung đánh giá chất lượng dịch vụ qua năm thành phần: độ tin cậy, khả năng đáp ứng, năng lực đảm bảo, phương tiện hữu hình và sự đồng cảm. Mô hình đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng về dịch vụ.

  • Mô hình SERVPERF của Cronin và Taylor (1992), phát triển từ SERVQUAL, chỉ tập trung đo lường chất lượng dịch vụ dựa trên cảm nhận thực tế của khách hàng mà không xét đến kỳ vọng, giúp giảm thiểu sự phức tạp trong khảo sát.

  • Mô hình tổng hợp chất lượng dịch vụ của Brogowicz và cộng sự (1990), tích hợp các yếu tố quản lý truyền thống, thiết kế vận hành dịch vụ và hoạt động marketing nhằm xác định các khoảng cách trong chất lượng dịch vụ và đề xuất giải pháp cải tiến.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện, thông tin đến khách hàng, hóa đơn và thanh toán tiền điện, dịch vụ khách hàng, hình ảnh kinh doanh công ty, nhận thức về giá điện và sự đồng cảm. Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên sự kết hợp các yếu tố kỹ thuật và chức năng của dịch vụ điện, phù hợp với đặc thù ngành điện và thực tiễn tại Thành phố Phan Thiết.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp (Mixed Methods) gồm hai giai đoạn chính:

  • Giai đoạn nghiên cứu sơ bộ: Xây dựng và điều chỉnh thang đo dựa trên cơ sở lý thuyết và ý kiến chuyên gia, thực hiện khảo sát sơ bộ với 100 khách hàng để kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha. Qua đó, thang đo được hoàn thiện với 7 nhân tố độc lập và 1 nhân tố phụ thuộc, gồm tổng cộng 32 biến quan sát.

  • Giai đoạn nghiên cứu chính thức: Thu thập dữ liệu từ 250 khách hàng tại Thành phố Phan Thiết, trong đó 234 mẫu hợp lệ được sử dụng để phân tích. Phương pháp chọn mẫu là lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm khách hàng sinh hoạt và ngoài sinh hoạt. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích: Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan, hồi quy đa biến, kiểm định ANOVA và T-Test nhằm kiểm tra các giả thuyết nghiên cứu.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến tháng 8 năm 2019, tập trung khảo sát khách hàng sử dụng điện tại Thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Bốn nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy có 4 nhân tố có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự hài lòng của khách hàng, gồm:

    • Chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện (hệ số Beta = 0.470)
    • Hóa đơn và thanh toán tiền điện (Beta = 0.302)
    • Dịch vụ khách hàng (Beta = 0.121)
    • Thông tin đến khách hàng (Beta = 0.105)
      Mô hình giải thích được khoảng 71,3% biến thiên của sự hài lòng khách hàng.
  2. Hai nhân tố không có ảnh hưởng đáng kể: Nhận thức về giá điện và sự đồng cảm không có tác động thống kê đến sự hài lòng khách hàng (giá trị Sig. > 0,05).

  3. Độ tin cậy và chất lượng cung cấp điện là yếu tố quan trọng nhất: Đây là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng, phản ánh kỳ vọng của khách hàng về việc cung cấp điện ổn định, liên tục và ít gián đoạn.

  4. Không có sự khác biệt về sự hài lòng theo đặc điểm cá nhân: Kết quả phân tích ANOVA và T-Test cho thấy mức độ hài lòng không khác biệt có ý nghĩa thống kê theo khu vực sử dụng điện, mục đích sử dụng, mức chi phí điện tiêu thụ và thời gian bắt đầu sử dụng dịch vụ điện.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính khiến chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện trở thành nhân tố quan trọng nhất là do khách hàng đánh giá cao sự ổn định và liên tục của nguồn điện, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sinh hoạt và sản xuất kinh doanh. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong ngành điện tại Việt Nam và quốc tế, khẳng định vai trò then chốt của chất lượng kỹ thuật trong dịch vụ điện.

Hóa đơn và thanh toán tiền điện cũng đóng vai trò quan trọng, bởi sự chính xác và minh bạch trong tính toán hóa đơn giúp khách hàng tin tưởng và hài lòng hơn với dịch vụ. Dịch vụ khách hàng và thông tin đến khách hàng tuy có tác động thấp hơn nhưng vẫn cần được cải thiện để nâng cao trải nghiệm khách hàng, nhất là trong bối cảnh đa dạng hóa các kênh giao tiếp và thanh toán.

Việc nhận thức về giá điện và sự đồng cảm không có ảnh hưởng đáng kể có thể do khách hàng tại Phan Thiết đã quen với mức giá hiện hành và chưa đặt nặng yếu tố này trong đánh giá sự hài lòng. Ngoài ra, sự đồng cảm có thể chưa được thể hiện rõ nét trong các hoạt động chăm sóc khách hàng hiện tại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (Beta) và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp minh họa rõ ràng các yếu tố tác động đến sự hài lòng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện:

    • Tăng cường đầu tư cải tạo, nâng cấp lưới điện nhằm giảm thiểu thời gian mất điện và số lần gián đoạn.
    • Thực hiện bảo trì định kỳ và xử lý sự cố nhanh chóng, đảm bảo cung cấp điện ổn định.
    • Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Công ty Điện lực Bình Thuận phối hợp với các đơn vị kỹ thuật.
  2. Cải thiện quy trình hóa đơn và thanh toán tiền điện:

    • Đảm bảo ghi chỉ số công tơ chính xác, minh bạch trong tính toán hóa đơn.
    • Mở rộng và đa dạng hóa các hình thức thanh toán tiện lợi, an toàn như thanh toán trực tuyến, qua ngân hàng, ví điện tử.
    • Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Phòng Kinh doanh và Chăm sóc khách hàng.
  3. Tăng cường chất lượng dịch vụ khách hàng:

    • Đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp, thái độ phục vụ của nhân viên.
    • Rút ngắn thời gian giải quyết yêu cầu, khiếu nại của khách hàng.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng đến 1 năm; Chủ thể: Bộ phận Chăm sóc khách hàng.
  4. Cải thiện công tác truyền thông và thông tin đến khách hàng:

    • Thông báo kịp thời, rõ ràng về các sự cố, kế hoạch cắt điện, chính sách giá điện.
    • Tăng cường tuyên truyền về sử dụng điện tiết kiệm và an toàn qua các kênh đa phương tiện.
    • Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Phòng Truyền thông và Marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty Điện lực Bình Thuận:

    • Hỗ trợ xây dựng chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.
    • Áp dụng các giải pháp quản trị dựa trên kết quả nghiên cứu để cải tiến hoạt động.
  2. Nhân viên phòng chăm sóc khách hàng và kinh doanh:

    • Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng để cải thiện kỹ năng phục vụ và giao tiếp.
    • Tăng cường hiệu quả xử lý yêu cầu và khiếu nại khách hàng.
  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing dịch vụ:

    • Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn trong lĩnh vực dịch vụ điện.
    • Phát triển các nghiên cứu tiếp theo về sự hài lòng khách hàng trong ngành dịch vụ công.
  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến ngành điện:

    • Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy định nâng cao chất lượng dịch vụ điện.
    • Định hướng phát triển ngành điện phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của khách hàng sử dụng điện tại Phan Thiết?
    Chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện là yếu tố có tác động mạnh nhất với hệ số Beta 0.470, phản ánh kỳ vọng của khách hàng về nguồn điện ổn định và liên tục.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá sự hài lòng khách hàng?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng, với phân tích dữ liệu bằng SPSS qua các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA, hồi quy đa biến, ANOVA và T-Test.

  3. Có sự khác biệt về mức độ hài lòng giữa các nhóm khách hàng không?
    Kết quả phân tích cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về sự hài lòng theo các đặc điểm cá nhân như khu vực, mục đích sử dụng, chi phí điện tiêu thụ và thời gian sử dụng dịch vụ.

  4. Tại sao nhận thức về giá điện không ảnh hưởng đáng kể đến sự hài lòng?
    Khách hàng tại Phan Thiết có thể đã quen với mức giá hiện hành và không coi đây là yếu tố quyết định trong đánh giá sự hài lòng, hoặc do thông tin về giá điện chưa được truyền tải đầy đủ.

  5. Các giải pháp nào được đề xuất để nâng cao sự hài lòng khách hàng?
    Nâng cao chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện, cải thiện quy trình hóa đơn và thanh toán, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, và tăng cường truyền thông, thông tin đến khách hàng là các giải pháp trọng tâm.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định bốn nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng khách hàng sử dụng điện tại Thành phố Phan Thiết: chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện, hóa đơn và thanh toán tiền điện, dịch vụ khách hàng, và thông tin đến khách hàng.
  • Chất lượng và độ tin cậy cung cấp điện là yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm vai trò then chốt trong việc nâng cao sự hài lòng.
  • Nhận thức về giá điện và sự đồng cảm không có ảnh hưởng đáng kể trong bối cảnh nghiên cứu.
  • Không có sự khác biệt về mức độ hài lòng theo các đặc điểm cá nhân như khu vực, mục đích sử dụng, chi phí điện và thời gian sử dụng dịch vụ.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng kỹ thuật, cải tiến quy trình thanh toán, nâng cao chất lượng phục vụ và truyền thông hiệu quả nhằm đáp ứng kỳ vọng khách hàng.

Next steps: Công ty Điện lực Bình Thuận cần triển khai các giải pháp cải tiến trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá sự hài lòng khách hàng định kỳ để điều chỉnh chiến lược phù hợp.

Các nhà quản lý và nhân viên ngành điện nên áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao chất lượng dịch vụ, từ đó tạo dựng niềm tin và sự hài lòng bền vững từ khách hàng.