## Tổng quan nghiên cứu

Khoảng 1500-2000 từ luận văn thạc sĩ này tập trung vào nghiên cứu giao văn hóa về phương tiện rào đón thể hiện khoảng cách quyền lực trong tiểu thuyết Anh và Việt đương đại. Qua việc phân tích bốn tiểu thuyết tiêu biểu gồm “Clever girl” của Tessa Hadley, “Into the darkest corner” của Elizabeth Haynes, “Bến không chồng” của Dương Hương và “Nhắm mắt thấy Paris” của Dương Thụy, nghiên cứu nhằm làm rõ cách thức các nhóm tuổi, giới tính và địa vị xã hội sử dụng các loại rào đón để thể hiện khoảng cách quyền lực. Mục tiêu chính là xác định và so sánh sự khác biệt trong việc sử dụng rào đón giữa văn hóa Anh và Việt, trong phạm vi thời gian hiện đại và bối cảnh văn học đương đại. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn giúp người học tiếng Anh Việt Nam nâng cao năng lực giao tiếp liên văn hóa, tránh sốc văn hóa và ứng dụng phù hợp các chiến lược giao tiếp trong các tình huống khác nhau.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết rào đón (Hedges and Hedging):** Bắt nguồn từ định nghĩa của Lakoff (1972), rào đón được hiểu là các từ, cụm từ làm giảm độ chắc chắn hoặc làm mờ nghĩa của phát ngôn nhằm thể hiện sự khiêm tốn, tránh mâu thuẫn hoặc bảo vệ thể diện người nói. Các loại rào đón được phân loại thành modal hedges, performative hedges, pragmatic-marker hedges và quantificational hedges.
- **Lý thuyết khoảng cách quyền lực (Power Distance) của Hofstede:** Khoảng cách quyền lực phản ánh mức độ chấp nhận sự bất bình đẳng quyền lực trong xã hội. Anh thuộc nhóm văn hóa khoảng cách quyền lực thấp (PDI=35), trong khi Việt Nam thuộc nhóm cao (PDI=70), ảnh hưởng đến cách thức thể hiện quyền lực trong giao tiếp.
- **Lý thuyết lịch sự (Politeness Theory) của Brown & Levinson:** Rào đón được xem là chiến lược lịch sự, giúp giảm thiểu các hành vi đe dọa thể diện (face-threatening acts), vừa thể hiện sự tôn trọng vừa duy trì mối quan hệ xã hội.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Dữ liệu được thu thập từ các đoạn hội thoại trong bốn tiểu thuyết đương đại Anh và Việt, tập trung vào các nhóm nhân vật theo tuổi tác, giới tính và địa vị xã hội.
- **Phương pháp phân tích:** Kết hợp mô tả, so sánh và đối chiếu để phân tích các loại rào đón và cách thức thể hiện khoảng cách quyền lực. Dữ liệu được phân loại theo bốn nhóm rào đón, sau đó được mã hóa theo nhóm tuổi (trẻ hơn, bằng tuổi, lớn hơn), giới tính (nam, nữ) và địa vị xã hội (thấp, cao).
- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ 2016 đến 2017, với quá trình thu thập, phân tích dữ liệu và viết luận văn.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Phân bố rào đón theo nhóm:** Trong tiểu thuyết Anh, modal hedges chiếm tỷ lệ cao nhất (35-57%), thể hiện khoảng cách quyền lực thấp giữa các nhóm tuổi, giới tính và địa vị xã hội. Trong khi đó, tiểu thuyết Việt Nam cho thấy sự phân bố không đồng đều, với modal hedges phổ biến ở nhóm lớn tuổi và địa vị cao (khoảng 48-52%), còn nhóm nam và trẻ tuổi ưu tiên performative hedges.
- **Loại modal hedges:** Tiểu thuyết Anh chủ yếu sử dụng modal hedges mang tính epistemic (biểu thị sự khả năng, dự đoán), trong khi tiểu thuyết Việt Nam có sự phân biệt rõ ràng giữa epistemic modal verbs ở nhóm trẻ và deontic modal verbs (biểu thị nghĩa vụ, bắt buộc) ở nhóm lớn tuổi và địa vị cao.
- **Khoảng cách quyền lực:** Khoảng cách quyền lực trong tiểu thuyết Anh được thể hiện ở mức thấp, với rào đón giúp giảm áp lực giao tiếp và tăng sự đồng thuận. Ngược lại, tiểu thuyết Việt Nam thể hiện khoảng cách quyền lực cao ở nhóm tuổi và địa vị xã hội, với rào đón dùng để củng cố quyền lực và thể hiện sự tôn trọng.
- **Sự khác biệt giới tính:** Khoảng cách quyền lực theo giới tính trong tiểu thuyết Việt Nam ở mức thấp hoặc bằng nhau, trong khi tiểu thuyết Anh không có sự khác biệt rõ ràng.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự khác biệt này bắt nguồn từ đặc điểm văn hóa và xã hội của hai quốc gia. Văn hóa Anh đề cao sự bình đẳng và giảm thiểu khoảng cách quyền lực, thể hiện qua việc sử dụng rào đón để giảm bớt sự áp đặt trong giao tiếp. Trong khi đó, văn hóa Việt Nam có truyền thống tôn trọng thứ bậc và vai trò xã hội, dẫn đến việc sử dụng rào đón nhằm củng cố vị thế và thể hiện sự kính trọng. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về khoảng cách quyền lực và giao tiếp liên văn hóa, đồng thời nhấn mạnh vai trò của rào đón trong việc phản ánh và duy trì cấu trúc quyền lực trong xã hội.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường đào tạo giao tiếp liên văn hóa:** Tổ chức các khóa học giúp người học tiếng Anh hiểu rõ cách sử dụng rào đón trong các tình huống giao tiếp khác nhau, nhằm giảm thiểu sốc văn hóa.
- **Phát triển tài liệu học tập thực tiễn:** Biên soạn tài liệu minh họa cách sử dụng rào đón trong văn hóa Anh và Việt, tập trung vào các nhóm tuổi, giới tính và địa vị xã hội.
- **Khuyến khích nghiên cứu sâu hơn:** Thực hiện các nghiên cứu mở rộng về rào đón trong các thể loại văn học khác và trong giao tiếp thực tế để nâng cao hiểu biết về khoảng cách quyền lực.
- **Ứng dụng trong đào tạo ngôn ngữ:** Áp dụng kết quả nghiên cứu vào chương trình giảng dạy tiếng Anh nhằm nâng cao năng lực giao tiếp và nhận thức văn hóa cho học viên.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Sinh viên và học viên ngành ngôn ngữ học:** Nâng cao kiến thức về giao tiếp liên văn hóa và ngôn ngữ học ứng dụng.
- **Giáo viên tiếng Anh:** Cung cấp cơ sở để thiết kế bài giảng về giao tiếp và văn hóa phù hợp.
- **Nhà nghiên cứu văn học và ngôn ngữ:** Tham khảo phương pháp phân tích rào đón và khoảng cách quyền lực trong văn học.
- **Người học tiếng Anh Việt Nam:** Hiểu rõ sự khác biệt văn hóa trong giao tiếp, tránh hiểu nhầm và tăng hiệu quả giao tiếp.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Rào đón là gì và tại sao quan trọng trong giao tiếp?**  
Rào đón là các từ hoặc cụm từ làm giảm độ chắc chắn của phát ngôn, giúp người nói thể hiện sự khiêm tốn, tránh mâu thuẫn và bảo vệ thể diện. Chúng quan trọng vì giúp duy trì mối quan hệ xã hội và giảm thiểu xung đột trong giao tiếp.

2. **Khoảng cách quyền lực ảnh hưởng thế nào đến việc sử dụng rào đón?**  
Khoảng cách quyền lực cao thường dẫn đến việc sử dụng rào đón để thể hiện sự tôn trọng và củng cố vị thế, trong khi khoảng cách thấp sử dụng rào đón để giảm áp lực và tăng sự đồng thuận.

3. **Tại sao tiểu thuyết Anh và Việt lại có sự khác biệt trong việc sử dụng rào đón?**  
Do đặc điểm văn hóa và xã hội khác nhau, Anh đề cao bình đẳng và giảm khoảng cách quyền lực, còn Việt Nam có truyền thống tôn trọng thứ bậc và vai trò xã hội.

4. **Làm thế nào để người học tiếng Anh Việt Nam tránh sốc văn hóa khi giao tiếp?**  
Hiểu và áp dụng đúng cách sử dụng rào đón trong từng tình huống giao tiếp, nhận thức về khoảng cách quyền lực và văn hóa của đối phương.

5. **Nghiên cứu này có thể áp dụng vào lĩnh vực nào khác ngoài văn học?**  
Có thể áp dụng trong đào tạo ngôn ngữ, giao tiếp kinh doanh, nghiên cứu xã hội học và các lĩnh vực liên quan đến giao tiếp liên văn hóa.

## Kết luận

- Nghiên cứu đã xác định rõ các loại rào đón thể hiện khoảng cách quyền lực trong tiểu thuyết Anh và Việt đương đại.  
- Khoảng cách quyền lực trong tiểu thuyết Anh thuộc nhóm thấp, trong khi tiểu thuyết Việt thuộc nhóm cao, đặc biệt theo tuổi tác và địa vị xã hội.  
- Rào đón được sử dụng như một chiến lược lịch sự để giảm thiểu xung đột và củng cố mối quan hệ xã hội.  
- Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiểu biết về giao tiếp liên văn hóa và ứng dụng trong đào tạo ngôn ngữ.  
- Đề xuất nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi và ứng dụng thực tiễn nhằm phát triển năng lực giao tiếp hiệu quả hơn.

Hành động tiếp theo: Áp dụng kết quả nghiên cứu vào giảng dạy và đào tạo giao tiếp liên văn hóa, đồng thời phát triển các nghiên cứu sâu hơn về rào đón trong các lĩnh vực khác nhau.