Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu phạm trù ăn trong thành ngữ tiếng Việt từ góc nhìn ngôn ngữ học tri nhận

• Tác giả: Hoàng Phan Thanh Nga
• Người hướng dẫn: Lưu Tuấn Anh
• Trường học: Đại học Đà Nẵng
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ học
• Đề tài: Nghiên Cứu Phạm Trù “Ăn” Trong Thành Ngữ Tiếng Việt Và Mối Liên Hệ Với Tiếng Hàn
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Đà Nẵng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 1.1. TIỂU DẪN
• 1.2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ CHẾ CHUYỂN DI Ý NIỆM “ĂN” TRONG TIẾNG VIỆT, CÓ LIÊN HỆ VỚI TIẾNG HÀN
• 3. CHƯƠNG 3: HOÁN DỤ TRI NHẬN TRONG CÁC THÀNH NGỮ CHỨA THÀNH TỐ “ĂN” CỦA TIẾNG VIỆT, CÓ LIÊN HỆ VỚI TIẾNG HÀN
• 4. CHƯƠNG 4: ẨN DỤ TRI NHẬN TRONG CÁC THÀNH NGỮ CHỨA THÀNH TỐ “ĂN” CỦA TIẾNG VIỆT, CÓ LIÊN HỆ VỚI TIẾNG HÀN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về phạm trù ăn trong thành ngữ tiếng Việt

Phạm trù ăn trong thành ngữ tiếng Việt không chỉ đơn thuần là hành vi tiêu thụ thực phẩm mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc hơn. Theo nghiên cứu, thành ngữ tiếng Việt chứa đựng những hình ảnh, biểu tượng phản ánh văn hóa và tư duy của người Việt. Hành vi ăn được xem như một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, thể hiện sự tồn tại và phát triển của con người. Các thành ngữ như "ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng" hay "ăn không ngồi rồi" không chỉ mô tả hành vi mà còn phản ánh những giá trị văn hóa, xã hội. Việc nghiên cứu phạm trù ăn từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận giúp làm sáng tỏ cách mà người Việt nhìn nhận và thể hiện thế giới xung quanh qua ngôn ngữ. Điều này cũng cho thấy sự phong phú và đa dạng trong cách sử dụng ngôn ngữ của người Việt, từ đó mở ra những hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực ngôn ngữ học.

II. Mối liên hệ giữa ăn trong tiếng Việt và meokda trong tiếng Hàn

Nghiên cứu mối liên hệ ngôn ngữ giữa tiếng Việt và tiếng Hàn thông qua phạm trù meokda cho thấy sự tương đồng và khác biệt trong cách diễn đạt và tri nhận. Cả hai ngôn ngữ đều sử dụng các thành ngữ có chứa thành tố ăn và meokda để thể hiện những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Ví dụ, trong tiếng Hàn, meokda không chỉ đơn thuần là hành động ăn mà còn mang ý nghĩa về sự tồn tại, sự thịnh vượng. Điều này tương đồng với cách mà người Việt sử dụng ăn để biểu đạt những giá trị văn hóa như sự sung túc hay sự nhàn rỗi. Việc so sánh này không chỉ giúp làm rõ hơn về ngôn ngữ mà còn mở rộng hiểu biết về văn hóa và tư duy của hai dân tộc. Sự khác biệt trong cách sử dụng cũng phản ánh những đặc trưng văn hóa riêng biệt của mỗi quốc gia.

III. Phân tích ngữ nghĩa của thành ngữ chứa thành tố ăn

Phân tích ngữ nghĩa của các thành ngữ chứa thành tố ăn trong tiếng Việt cho thấy sự phong phú và đa dạng trong cách diễn đạt. Các thành ngữ như "ăn mày dĩ vãng" hay "ăn cơm trước kẻng" không chỉ đơn thuần mô tả hành động mà còn chứa đựng những bài học, triết lý sống. Việc nghiên cứu ngữ nghĩa thành ngữ giúp làm rõ hơn về cách mà người Việt sử dụng ngôn ngữ để phản ánh những giá trị văn hóa, xã hội. Hơn nữa, việc áp dụng lý thuyết ngôn ngữ học tri nhận vào phân tích này giúp làm sáng tỏ cơ chế chuyển di ý niệm trong ngôn ngữ, từ đó tạo ra những mô hình lý thuyết có giá trị cho việc nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa. Điều này không chỉ có ý nghĩa trong việc hiểu biết về ngôn ngữ mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc.

IV. Ẩn dụ tri nhận trong thành ngữ có chứa thành tố ăn

Ẩn dụ tri nhận trong các thành ngữ có chứa thành tố ăn thể hiện sự phong phú trong tư duy và cách nhìn nhận của người Việt. Các thành ngữ như "ăn như hổ đói" hay "ăn không ngồi rồi" không chỉ mô tả hành vi mà còn phản ánh những đặc điểm tính cách, tâm lý của con người. Việc nghiên cứu ẩn dụ tri nhận giúp làm rõ hơn về cách mà người Việt sử dụng ngôn ngữ để thể hiện những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Điều này cũng cho thấy sự tương đồng trong cách mà người Hàn sử dụng meokda để diễn đạt những ý tưởng tương tự. Sự tương đồng và khác biệt này không chỉ làm phong phú thêm cho kho tàng ngôn ngữ mà còn giúp hiểu rõ hơn về văn hóa và tư duy của hai dân tộc.