Nghiên cứu về việc dạy và học ngữ điệu cho học sinh lớp 9 tại một trường trung học ở tỉnh Thái Bình

• Tác giả: Nguyễn Thị Diễm An
• Người hướng dẫn: Assoc. Võ Đại Quang
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Nghiên Cứu Phương Pháp Dạy Và Học Ngữ Điệu Cho Học Sinh Lớp 9 Tại Thái Bình
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENT
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENT
• LIST OF FIGURES
• LIST OF TABLES
• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale
• 1.2. Aims of the research
• 1.3. Research questions
• 1.4. Scope of the research
• 1.5. Significance of the research
• 1.6. Structure of the research
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Review of theoretical background
• 2.1.1. General description of English intonation
• 2.1.2. Intonation in different types of English questions
• 2.2. Review of previous studies
• 3. CHƯƠNG 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. The participants of the study
• 3.2. Data-related issues
• 3.2.1. Data collection instruments
• 3.2.2. Data analysis techniques
• 4. CHƯƠNG 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Objectives of teaching and learning intonation
• 4.2. Report on the results collected in survey questionnaires
• 4.2.1. Summary of respondents participating in the research
• 4.2.2. Students’ perception on intonation teaching by teachers at English lessons
• 4.2.3. Students’ perception on finding out teachers intonation mistakes and use of intonation as one of the important assessment criteria in examinations
• 4.2.4. Students’ perception on materials and means of support that are currently applied for teaching intonation
• 4.2.5. Students’ opinions of their commonly committed intonation mistakes in speaking lessons
• 4.3. The possible solutions to intonation teaching problems
• 4.3.1. Teaching intonation on the level of accuracy
• 4.3.2. Teaching intonation on the level of fluency
• 4.3.3. Organizing training courses for English teachers
• 4.3.4. Investing more suitable facilities
• 4.4. Concluding remarks on the first objective
• 4.5. Concluding remarks on the second objective
• 4.6. Concluding remarks on the third objective
• 4.7. Limitations and suggestion for the further studies
• APPENDIX 1: SURVEY QUESTIONNAIRES FOR 100 9TH GRADE STUDENTS
• IN-DEPTH INTERVIEW WITH GROUP LEADER OF ENGLISH GROUP AT 9TH GRADE
• IN-DEPTH INTERVIEW WITH ENGLISH TEACHER AT 9TH GRADE

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này tập trung vào việc dạy và học ngữ điệu cho học sinh lớp 9 tại Trường Trung học cơ sở Phạm Huy Quang, tỉnh Thái Bình. Mục tiêu chính là xác định những sai lầm phổ biến mà học sinh thường mắc phải khi sử dụng ngữ điệu trong các loại câu hỏi tiếng Anh khác nhau. Nghiên cứu cũng tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến những vấn đề này và đề xuất các giải pháp khả thi để cải thiện khả năng sử dụng ngữ điệu của học sinh. Việc dạy và học ngữ điệu không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng giao tiếp mà còn góp phần vào sự phát triển toàn diện trong việc học tiếng Anh.

1.1. Tầm quan trọng của ngữ điệu

Ngữ điệu đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt ý nghĩa và cảm xúc trong giao tiếp. Theo Brazil (1997), ngữ điệu không chỉ là sự thay đổi về âm điệu mà còn là một phần thiết yếu trong việc thể hiện ý định của người nói. Việc sử dụng đúng ngữ điệu có thể giúp người học tránh được những hiểu lầm trong giao tiếp. Nghiên cứu này nhấn mạnh rằng việc dạy ngữ điệu cần được chú trọng hơn trong chương trình giảng dạy tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, đặc biệt là ở Thái Bình.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện thông qua việc khảo sát 100 học sinh lớp 9 tại Trường Trung học cơ sở Phạm Huy Quang. Hai công cụ chính được sử dụng là bảng hỏi và ghi âm giọng nói của học sinh. Ngoài ra, các cuộc phỏng vấn sâu với hai giáo viên tiếng Anh cũng được thực hiện để hiểu rõ hơn về phương pháp dạy ngữ điệu của họ. Kết quả cho thấy học sinh thường mắc phải những sai lầm trong việc sử dụng ngữ điệu trong các loại câu hỏi như câu hỏi Yes-No, Wh-questions và Tag questions. Những sai lầm này chủ yếu liên quan đến việc không sử dụng đúng ngữ điệu cuối câu.

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 9 tại Trường Trung học cơ sở Phạm Huy Quang, tỉnh Thái Bình. Nghiên cứu tập trung vào việc tìm hiểu những sai lầm phổ biến mà học sinh mắc phải khi sử dụng ngữ điệu trong các loại câu hỏi tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho giáo viên trong việc cải thiện phương pháp dạy ngữ điệu cho học sinh.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả khảo sát cho thấy học sinh có nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của ngữ điệu trong giao tiếp. Nhiều học sinh cho biết họ gặp khó khăn trong việc sử dụng ngữ điệu đúng cách, đặc biệt là trong các câu hỏi Yes-No và Wh-questions. Các giáo viên cũng nhận thấy rằng việc dạy ngữ điệu chưa được chú trọng trong chương trình giảng dạy hiện tại. Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp như tổ chức các khóa đào tạo cho giáo viên và đầu tư vào các tài liệu hỗ trợ dạy học để nâng cao hiệu quả dạy và học ngữ điệu.

3.1. Giải pháp cải thiện

Để cải thiện việc dạy và học ngữ điệu, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp như tổ chức các khóa đào tạo cho giáo viên về phương pháp dạy ngữ điệu. Ngoài ra, việc sử dụng các tài liệu hỗ trợ và công nghệ trong giảng dạy cũng được khuyến khích. Việc này không chỉ giúp giáo viên nâng cao kỹ năng mà còn tạo điều kiện cho học sinh thực hành và cải thiện khả năng sử dụng ngữ điệu trong giao tiếp hàng ngày.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng tại Việt Nam, đặc biệt là trong giáo dục phổ thông. Theo khảo sát tại Trường Trung học Phổ thông Phạm Huy Quang, tỉnh Thái Bình, 75% học sinh lớp 9 yêu thích môn tiếng Anh, tuy nhiên, việc dạy và học tiếng Anh vẫn chủ yếu tập trung vào ngữ pháp và từ vựng, còn kỹ năng nói và đặc biệt là ngữ điệu chưa được chú trọng đúng mức. Ngữ điệu trong tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt ý nghĩa và cảm xúc, giúp tránh hiểu lầm trong giao tiếp. Nghiên cứu này nhằm điều tra các lỗi ngữ điệu phổ biến mà học sinh lớp 9 tại trường này mắc phải khi sử dụng các loại câu hỏi tiếng Anh (Yes-No, Wh-questions, Tag questions), đồng thời xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp cải thiện.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 100 học sinh lớp 9 tại Trường Phạm Huy Quang trong năm học 2017, với mục tiêu nâng cao hiệu quả dạy và học ngữ điệu, góp phần cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh cho học sinh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy, đồng thời cung cấp tài liệu tham khảo cho các trường học có điều kiện tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về ngữ điệu tiếng Anh, trong đó ngữ điệu được định nghĩa là sự biến đổi có nghĩa của cao độ trong câu, phối hợp với các yếu tố ngữ âm khác như trọng âm và nhịp điệu để truyền tải ý nghĩa và cảm xúc (Haan, 2001; Bolinger, 1986). Ngữ điệu tiếng Anh chủ yếu gồm hai loại chính: ngữ điệu lên (rising intonation) và ngữ điệu xuống (falling intonation), với các biến thể phụ để biểu đạt sắc thái khác nhau.

Cụ thể, trong các loại câu hỏi tiếng Anh:

• Câu hỏi Yes-No thường sử dụng ngữ điệu lên cuối câu (rise-plateau-rise), biểu thị sự nghi vấn.
• Câu hỏi Wh-questions có ngữ điệu xuống cuối câu, tương tự câu trần thuật, nhằm yêu cầu thông tin cụ thể.
• Câu hỏi Tag questions có thể sử dụng ngữ điệu lên hoặc xuống tùy theo mục đích xác nhận hay nghi ngờ của người nói (Ladd, 1981).

Các khái niệm chính bao gồm: ngữ điệu, cao độ (pitch), trọng âm (stress), và các loại câu hỏi tiếng Anh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 100 học sinh lớp 9 (64 nam, 36 nữ) được chọn ngẫu nhiên từ hai lớp 9G và 9H tại Trường Phạm Huy Quang, trong tổng số 362 học sinh lớp 9. Ngoài ra, hai giáo viên tiếng Anh của trường cũng được phỏng vấn sâu để thu thập quan điểm về phương pháp dạy ngữ điệu và thực trạng sử dụng ngữ điệu của học sinh.

Dữ liệu chính được thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát gồm 10 câu hỏi đánh giá các biến độc lập về phương pháp dạy ngữ điệu, phương pháp đánh giá và tài liệu hỗ trợ, cùng các câu hỏi mở để lấy ý kiến chi tiết. Bên cạnh đó, ghi âm giọng nói của học sinh khi thực hành các câu hỏi tiếng Anh được sử dụng để phân tích lỗi ngữ điệu. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, tạo biểu đồ và bảng số liệu hỗ trợ phân tích.

Thời gian nghiên cứu tập trung trong năm học 2017, tại Trường Phạm Huy Quang, tỉnh Thái Bình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Phương pháp dạy ngữ điệu:

   • 90% học sinh được dạy nguyên tắc ngữ điệu trong các loại câu hỏi tiếng Anh.
   • Tuy nhiên, chỉ 45% học sinh cho biết giáo viên chú ý sửa lỗi ngữ điệu trong các bài nói, và 20% cảm thấy bài học ngữ điệu thú vị.
   • Điểm trung bình đánh giá phương pháp dạy ngữ điệu là khoảng 2.92 trên thang 5, cho thấy mức độ trung bình.

2. Phương pháp đánh giá ngữ điệu:

   • 42% học sinh đồng ý rằng ngữ điệu là tiêu chí quan trọng trong đánh giá nói, nhưng chỉ 31% cho biết có nhiều phương pháp đánh giá ngữ điệu được áp dụng.
   • Điểm trung bình về phương pháp đánh giá là 2.87, phản ánh sự chưa tập trung đúng mức vào ngữ điệu trong kiểm tra.

3. Tài liệu và phương tiện hỗ trợ:

   • Chỉ 34% học sinh cho rằng tài liệu bài giảng về ngữ điệu được cung cấp đầy đủ, 20% nhận thấy có nhiều tài liệu hỗ trợ như video, radio.
   • Điểm trung bình về tài liệu hỗ trợ chỉ đạt 2.34, cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng về phương tiện dạy học hiện đại.

4. Lỗi ngữ điệu phổ biến:

   • Học sinh thường đọc câu hỏi với giọng điệu đơn điệu, không phân biệt được khi nào dùng ngữ điệu lên hay xuống.
   • Nhiều học sinh không thể áp dụng đúng nguyên tắc ngữ điệu cho từng loại câu hỏi, dẫn đến hiểu lầm trong giao tiếp.
   • Giáo viên cũng chưa thực sự chú trọng hoặc có kiến thức đầy đủ về ngữ điệu, ảnh hưởng đến chất lượng dạy học.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các lỗi ngữ điệu là do phương pháp dạy học còn truyền thống, tập trung vào ngữ pháp và từ vựng, thiếu các hoạt động thực hành ngữ điệu có hệ thống. Số lượng học sinh đông và thời gian tiết học hạn chế khiến giáo viên khó có thể sửa lỗi chi tiết cho từng cá nhân. Thiếu tài liệu và phương tiện hỗ trợ hiện đại như video, phần mềm luyện nói cũng làm giảm hiệu quả giảng dạy.

So với các nghiên cứu trước đây về lỗi ngữ điệu của người học tiếng Anh không phải bản ngữ, kết quả này tương đồng khi chỉ ra rằng việc thiếu thực hành và nhận thức về ngữ điệu là nguyên nhân phổ biến (Pesce, 2014; Tran, 2015). Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, sử dụng công nghệ hỗ trợ có thể cải thiện đáng kể kỹ năng ngữ điệu của học sinh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ học sinh đồng ý với các khía cạnh dạy học, đánh giá và tài liệu hỗ trợ, cùng bảng tổng hợp các lỗi ngữ điệu phổ biến theo từng loại câu hỏi.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cải thiện phương pháp dạy ngữ điệu:

   • Tăng cường giảng dạy nguyên tắc ngữ điệu kết hợp với các hoạt động thực hành nhóm, luyện tập qua các đoạn hội thoại mẫu.
   • Thời gian dành cho bài học ngữ điệu nên được tăng lên ít nhất 15 phút mỗi tiết học nói.

2. Đa dạng hóa phương pháp đánh giá:

   • Đưa ngữ điệu thành tiêu chí đánh giá bắt buộc trong các bài kiểm tra nói, với điểm số cụ thể để khuyến khích học sinh chú ý luyện tập.
   • Sử dụng ghi âm và phản hồi cá nhân để học sinh nhận biết và sửa lỗi.

3. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực giáo viên:

   • Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về ngữ điệu và kỹ thuật dạy học hiện đại cho giáo viên tiếng Anh.
   • Khuyến khích giáo viên sử dụng công nghệ như PowerPoint, video, phần mềm luyện nói trong giảng dạy.

4. Đầu tư trang thiết bị và tài liệu hỗ trợ:

   • Trang bị máy tính, máy chiếu, loa, micro và các thiết bị nghe nhìn để phục vụ bài học ngữ điệu và kỹ năng nghe nói.
   • Cung cấp tài liệu đa phương tiện như video, audio minh họa các mẫu ngữ điệu chuẩn.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 năm, với sự phối hợp của Ban giám hiệu nhà trường, giáo viên và các cơ quan quản lý giáo dục địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh cấp trung học:

   • Nắm bắt các lỗi ngữ điệu phổ biến và phương pháp giảng dạy hiệu quả để nâng cao chất lượng bài giảng.
   • Áp dụng các giải pháp thực tiễn trong lớp học.

2. Nhà quản lý giáo dục và hiệu trưởng:

   • Hiểu rõ thực trạng dạy học ngữ điệu để có chính sách đầu tư trang thiết bị và tổ chức đào tạo phù hợp.
   • Lập kế hoạch phát triển chương trình giảng dạy tiếng Anh toàn diện.

3. Sinh viên ngành Sư phạm tiếng Anh:

   • Tham khảo cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu về ngữ điệu trong giảng dạy tiếng Anh.
   • Chuẩn bị kiến thức thực tiễn cho công tác giảng dạy tương lai.

4. Các nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng:

   • Sử dụng dữ liệu và phân tích để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về ngữ điệu và giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam.
   • So sánh và đối chiếu với các nghiên cứu quốc tế về lỗi ngữ điệu của người học tiếng Anh.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngữ điệu là gì và tại sao quan trọng trong tiếng Anh?
   Ngữ điệu là sự biến đổi cao độ trong câu nói, giúp biểu đạt ý nghĩa, cảm xúc và mục đích giao tiếp. Ví dụ, câu hỏi Yes-No thường có ngữ điệu lên cuối câu để biểu thị nghi vấn, giúp người nghe nhận biết rõ ý định người nói.

2. Học sinh thường mắc lỗi ngữ điệu nào khi nói tiếng Anh?
   Phổ biến là đọc câu với giọng điệu đơn điệu, không phân biệt được khi nào dùng ngữ điệu lên hay xuống, dẫn đến hiểu lầm hoặc giao tiếp kém hiệu quả. Ví dụ, dùng ngữ điệu xuống cho câu hỏi Yes-No sẽ khiến câu nghe như câu khẳng định.

3. Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh cải thiện ngữ điệu?
   Giáo viên nên dạy rõ nguyên tắc ngữ điệu, tổ chức các hoạt động luyện tập nhóm, sử dụng ghi âm để học sinh tự nhận biết lỗi, đồng thời áp dụng các phương tiện hỗ trợ như video, phần mềm luyện nói.

4. Tại sao tài liệu và phương tiện hỗ trợ lại quan trọng trong dạy ngữ điệu?
   Tài liệu đa phương tiện giúp minh họa trực quan các mẫu ngữ điệu chuẩn, tạo môi trường học tập sinh động, kích thích hứng thú và tăng hiệu quả luyện tập cho học sinh.

5. Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này ở những trường khác không?
   Nghiên cứu tập trung vào một trường trung học ở Thái Bình, nhưng các phát hiện và giải pháp có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng tại các trường có điều kiện tương tự trên toàn quốc.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định được các lỗi ngữ điệu phổ biến của học sinh lớp 9 tại Trường Phạm Huy Quang, chủ yếu do thiếu thực hành và phương pháp dạy chưa phù hợp.
• Ngữ điệu trong các loại câu hỏi tiếng Anh như Yes-No, Wh-questions và Tag questions chưa được học sinh sử dụng chính xác, ảnh hưởng đến hiệu quả giao tiếp.
• Phương pháp dạy và đánh giá ngữ điệu còn hạn chế, tài liệu và phương tiện hỗ trợ thiếu hụt nghiêm trọng.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm cải tiến phương pháp dạy, đa dạng hóa đánh giá, đào tạo giáo viên và đầu tư trang thiết bị.
• Các bước tiếp theo cần triển khai tập huấn giáo viên, nâng cấp cơ sở vật chất và theo dõi hiệu quả áp dụng trong 1-2 năm tới.

Nghiên cứu hy vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, đặc biệt kỹ năng ngữ điệu, giúp học sinh giao tiếp hiệu quả hơn trong môi trường học tập và xã hội. Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên được khuyến khích áp dụng các khuyến nghị để cải thiện thực trạng hiện nay.