Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) chiếm tỷ lệ lớn, đặc biệt tại tỉnh Bình Dương, nơi gần 50% doanh nghiệp thuộc nhóm này với quy mô vốn và doanh thu dưới 3 tỷ đồng, lao động dưới 10 người. Hoạt động dịch vụ kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp này quản lý tài chính, tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều DNNVSN gặp khó khăn trong việc xây dựng bộ máy kế toán chuyên nghiệp do hạn chế về nguồn lực và chi phí. Việc lựa chọn dịch vụ kế toán phù hợp trở thành vấn đề cấp thiết nhằm đảm bảo tính minh bạch, chính xác và hiệu quả trong quản lý tài chính.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định và đo lường các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn dịch vụ kế toán của các DNNVSN trên địa bàn tỉnh Bình Dương trong giai đoạn khảo sát từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2020. Nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học để nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán, góp phần phát triển thị trường dịch vụ kế toán chuyên nghiệp, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực quản trị tài chính. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc định hướng chính sách, cải thiện dịch vụ và nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ về vai trò của dịch vụ kế toán.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích hành vi lựa chọn dịch vụ kế toán của DNNVSN:

  1. Lý thuyết hành vi người tiêu dùng: Giải thích quá trình ra quyết định mua hàng của khách hàng thông qua các giai đoạn nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và đánh giá sau sử dụng. Mô hình hành vi người tiêu dùng của Kotler và Keller (2013) nhấn mạnh vai trò của các yếu tố văn hóa, xã hội, cá nhân và tâm lý trong quyết định lựa chọn dịch vụ.

  2. Lý thuyết năng lực cốt lõi: Đề cập đến năng lực động của doanh nghiệp trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững dựa trên các nguồn lực và kỹ năng hiếm có, khó sao chép và có giá trị. Lý thuyết này giúp giải thích sự ảnh hưởng của trình độ chuyên môn, khả năng đáp ứng và lợi ích cảm nhận trong việc lựa chọn dịch vụ kế toán.

  3. Lý thuyết nguồn lực: Phân loại nguồn lực doanh nghiệp thành vật chất, nhân lực và vốn tổ chức, ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định thuê ngoài dịch vụ kế toán. Lý thuyết này hỗ trợ phân tích các yếu tố nội tại và bên ngoài tác động đến sự lựa chọn dịch vụ kế toán.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: sự đa dạng về dịch vụ, sự giới thiệu, đội ngũ nhân viên, trình độ chuyên môn, lợi ích cảm nhận, khả năng đáp ứng và hình ảnh đối tượng cung cấp dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu với các chuyên gia, giám đốc, chủ doanh nghiệp và nhân viên kế toán nhằm khám phá, bổ sung và điều chỉnh các biến quan sát. Kết quả định tính giúp xây dựng bảng câu hỏi hoàn chỉnh cho nghiên cứu định lượng.

  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu qua khảo sát trực tiếp 217 DNNVSN tại tỉnh Bình Dương bằng phương pháp chọn mẫu phi xác suất thuận tiện. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, sử dụng kiểm định Cronbach Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và phân tích hồi quy tuyến tính để đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự lựa chọn dịch vụ kế toán.

Thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2020, số liệu thứ cấp thu thập trong năm 2019. Cỡ mẫu 217 đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cho nhóm đối tượng nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sự đa dạng về dịch vụ là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến sự lựa chọn dịch vụ kế toán với hệ số hồi quy β = 0.432, cho thấy các doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn nhà cung cấp có danh mục dịch vụ phong phú, đáp ứng đa dạng nhu cầu kế toán.

  2. Sự giới thiệu từ các đối tác, bạn bè hoặc khách hàng cũ có tác động đáng kể (β = 0.350), phản ánh vai trò của truyền miệng và uy tín trong quyết định lựa chọn dịch vụ.

  3. Đội ngũ nhân viên với trình độ chuyên môn và thái độ phục vụ tốt cũng ảnh hưởng tích cực (β = 0.308), cho thấy yếu tố con người là điểm cộng quan trọng trong dịch vụ kế toán.

  4. Trình độ chuyên môn của nhà cung cấp dịch vụ kế toán có hệ số β = 0.303, khẳng định vai trò của năng lực chuyên môn trong việc tạo niềm tin cho khách hàng.

  5. Các nhân tố khác như lợi ích cảm nhận (β = 0.278), khả năng đáp ứng (β = 0.277) và hình ảnh đối tượng cung cấp dịch vụ cũng có ảnh hưởng tích cực nhưng mức độ thấp hơn.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với các nghiên cứu tại Việt Nam như của Nguyễn Thị Hạnh (2017) và Mai Thành Công (2017), đồng thời bổ sung thêm yếu tố sự đa dạng về dịch vụ là nhân tố hàng đầu tại Bình Dương.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân sự đa dạng dịch vụ được đánh giá cao có thể do các DNNVSN có nhu cầu kế toán đa dạng, từ ghi sổ, lập báo cáo thuế đến tư vấn tài chính, nên nhà cung cấp dịch vụ có thể đáp ứng nhiều loại hình dịch vụ sẽ được ưu tiên lựa chọn. Sự giới thiệu đóng vai trò quan trọng do đặc thù các doanh nghiệp nhỏ thường dựa vào mạng lưới quan hệ để giảm thiểu rủi ro khi lựa chọn nhà cung cấp.

Đội ngũ nhân viên và trình độ chuyên môn là yếu tố tạo nên sự tin cậy và chất lượng dịch vụ, phù hợp với lý thuyết năng lực cốt lõi và nguồn lực. Lợi ích cảm nhận và khả năng đáp ứng thể hiện sự hài lòng và sự phù hợp của dịch vụ với yêu cầu thực tế của doanh nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số β), giúp minh họa rõ ràng thứ tự ưu tiên của các yếu tố trong quyết định lựa chọn dịch vụ kế toán.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa dịch vụ kế toán: Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán cần mở rộng danh mục dịch vụ, bao gồm cả dịch vụ tư vấn thuế, lập báo cáo tài chính và hỗ trợ công nghệ thông tin kế toán nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của DNNVSN. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: các công ty dịch vụ kế toán.

  2. Tăng cường truyền thông và xây dựng mạng lưới giới thiệu: Phát triển các chương trình khách hàng thân thiết, khuyến khích khách hàng hiện tại giới thiệu dịch vụ cho các doanh nghiệp khác nhằm nâng cao uy tín và mở rộng thị trường. Thời gian: liên tục; Chủ thể: doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán.

  3. Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên: Đào tạo chuyên môn, kỹ năng giao tiếp và đạo đức nghề nghiệp cho nhân viên kế toán nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ và tạo sự tin tưởng cho khách hàng. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: các công ty dịch vụ kế toán, cơ sở đào tạo kế toán viên.

  4. Cải thiện khả năng đáp ứng và hỗ trợ khách hàng: Thiết lập hệ thống phản hồi nhanh, tư vấn kịp thời và linh hoạt theo yêu cầu của khách hàng, đặc biệt trong các thời điểm quyết toán thuế và báo cáo tài chính. Thời gian: 3 tháng; Chủ thể: doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán.

  5. Hỗ trợ từ cơ quan quản lý và đào tạo: Nhà nước và các tổ chức nghề nghiệp cần ban hành chính sách hỗ trợ phát triển dịch vụ kế toán, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo kế toán viên để đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Bộ Tài chính, các trường đại học, hội nghề nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn dịch vụ kế toán, từ đó có quyết định phù hợp nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán: Cung cấp cơ sở để cải tiến dịch vụ, phát triển đội ngũ nhân viên và xây dựng chiến lược marketing dựa trên các nhân tố quan trọng được khách hàng quan tâm.

  3. Cơ sở đào tạo kế toán viên: Tham khảo để điều chỉnh chương trình đào tạo, nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm phù hợp với yêu cầu thực tế của thị trường dịch vụ kế toán.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và hội nghề nghiệp: Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy định và các chương trình hỗ trợ phát triển dịch vụ kế toán, đồng thời nâng cao công tác quản lý và giám sát chất lượng dịch vụ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sự đa dạng về dịch vụ lại quan trọng đối với DNNVSN khi lựa chọn dịch vụ kế toán?
    Sự đa dạng giúp doanh nghiệp nhỏ có thể tiếp cận nhiều loại dịch vụ kế toán trong một đơn vị cung cấp, tiết kiệm thời gian và chi phí. Ví dụ, một công ty có thể vừa sử dụng dịch vụ ghi sổ kế toán, vừa nhận tư vấn thuế từ cùng một nhà cung cấp.

  2. Làm thế nào sự giới thiệu ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn dịch vụ kế toán?
    Sự giới thiệu tạo dựng niềm tin thông qua kinh nghiệm thực tế của người dùng trước, giảm rủi ro khi lựa chọn nhà cung cấp mới. Trong thực tế, nhiều DNNVSN dựa vào lời khuyên từ bạn bè hoặc đối tác để chọn dịch vụ.

  3. Đội ngũ nhân viên ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng dịch vụ kế toán?
    Nhân viên có trình độ chuyên môn cao và thái độ phục vụ tốt sẽ đảm bảo tính chính xác, kịp thời và chuyên nghiệp trong công tác kế toán, từ đó nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

  4. Lợi ích cảm nhận là gì và tại sao nó quan trọng?
    Lợi ích cảm nhận là cảm nhận của khách hàng về giá trị mà dịch vụ mang lại, bao gồm tiết kiệm chi phí, thời gian và giảm thiểu rủi ro. Đây là yếu tố thúc đẩy khách hàng tiếp tục sử dụng dịch vụ.

  5. Khả năng đáp ứng của nhà cung cấp dịch vụ kế toán được đánh giá như thế nào?
    Khả năng đáp ứng thể hiện qua việc nhà cung cấp có thể xử lý kịp thời các yêu cầu, thay đổi và hỗ trợ khách hàng trong các tình huống phát sinh, đặc biệt trong các kỳ quyết toán thuế và báo cáo tài chính.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 8 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự lựa chọn dịch vụ kế toán của DNNVSN tại Bình Dương, trong đó sự đa dạng về dịch vụ và sự giới thiệu là hai yếu tố quan trọng nhất.
  • Phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu 217 doanh nghiệp đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện.
  • Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết hành vi người tiêu dùng, năng lực cốt lõi và lý thuyết nguồn lực, đồng thời bổ sung các yếu tố đặc thù của thị trường Bình Dương.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán, hỗ trợ doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc phát triển thị trường dịch vụ kế toán.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác và cập nhật dữ liệu định kỳ để theo dõi xu hướng lựa chọn dịch vụ kế toán.

Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Bình Dương nên cân nhắc kỹ các nhân tố nêu trên khi lựa chọn dịch vụ kế toán để tối ưu hóa hiệu quả quản lý tài chính và phát triển bền vững. Các nhà cung cấp dịch vụ kế toán cần chủ động cải tiến dịch vụ, nâng cao năng lực đội ngũ và xây dựng uy tín để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.