Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp và hội nhập quốc tế. Tại Việt Nam, dự án Ngoại ngữ Quốc gia 2020 đã đưa tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc từ lớp 3 và lựa chọn từ lớp 1, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, việc dạy phát âm tiếng Anh cho học sinh tiểu học còn nhiều thách thức do phương pháp truyền thống chưa thực sự hiệu quả, đặc biệt trong việc tạo hứng thú và cải thiện kỹ năng phát âm. Theo ước tính, có khoảng 30 giáo viên tiếng Anh tiểu học tại 7 trường ở thành phố Huế tham gia nghiên cứu này nhằm khảo sát nhận thức và thực tiễn sử dụng giai điệu bài hát (chants) trong dạy phát âm.

Mục tiêu nghiên cứu là tìm hiểu nhận thức của giáo viên về việc sử dụng chants để dạy phát âm, thực trạng áp dụng phương pháp này trong lớp học, cũng như đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ năm 2018 tại các trường tiểu học ở Huế, với ý nghĩa góp phần cải thiện phương pháp dạy phát âm, tăng cường sự hứng thú và khả năng phát âm chuẩn cho học sinh tiểu học, từ đó nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh trong bậc tiểu học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về đặc điểm người học tiếng Anh nhỏ tuổi, phát âm tiếng Anh và phương pháp dạy học qua chants. Theo Pinter (2011) và Linse (2001), người học nhỏ tuổi là trẻ từ 5 đến 12 tuổi, có đặc điểm nhận thức và tâm lý khác biệt so với người lớn, như khả năng tập trung ngắn, thích hoạt động vận động và học qua trải nghiệm thực tế. Phát âm được định nghĩa là cách phát ra âm thanh để tạo nghĩa, bao gồm các yếu tố phân đoạn (âm vị) và siêu phân đoạn (như trọng âm, ngữ điệu, nhịp điệu). Việc dạy phát âm sớm giúp trẻ phát triển khả năng giao tiếp hiệu quả và tránh lỗi phát âm khó sửa về sau.

Chants được định nghĩa là các đoạn văn có nhịp điệu lặp lại, gần giống bài hát không có nhạc, giúp học sinh luyện tập phát âm, ngữ điệu và từ vựng một cách tự nhiên. Các mô hình dạy học qua chants gồm bốn giai đoạn: giới thiệu chủ đề, nghe mẫu, đồng thanh lặp lại và thực hành nhóm hoặc cá nhân. Chants còn được áp dụng để dạy các kỹ năng nghe, nói, ngữ pháp và từ vựng, đồng thời giúp giảm căng thẳng và tăng động lực học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính khách quan và sâu sắc. Cỡ mẫu gồm 30 giáo viên tiếng Anh tiểu học tại 7 trường ở Huế, tất cả đều là nữ, có trình độ từ cử nhân đến thạc sĩ, với kinh nghiệm giảng dạy từ 3 đến trên 20 năm.

Dữ liệu được thu thập qua ba công cụ chính: bảng câu hỏi (30 câu, gồm câu đóng và mở, tập trung vào nhận thức, thực tiễn và khó khăn khi dùng chants), phỏng vấn sâu 6 giáo viên được chọn ngẫu nhiên, và quan sát lớp học tại 5 lớp khác nhau để kiểm chứng tính xác thực của dữ liệu. Bảng câu hỏi được thiết kế song ngữ Anh - Việt để đảm bảo sự hiểu biết chính xác của người tham gia. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Excel, phân tích tần suất và tỷ lệ phần trăm; dữ liệu định tính từ phỏng vấn và quan sát được tổng hợp và diễn giải nhằm làm rõ các kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về chants: 86,7% giáo viên có hiểu biết chính xác về chants, coi đây là đoạn văn có nhịp điệu lặp lại hoặc từ vựng được phát âm theo nhịp điệu, phù hợp với định nghĩa học thuật.

  2. Tần suất sử dụng chants: 83,3% giáo viên thường xuyên sử dụng chants trong giảng dạy, 16,7% sử dụng thỉnh thoảng, không có giáo viên nào hiếm khi hoặc không sử dụng. Điều này cho thấy chants được áp dụng rộng rãi và được coi trọng trong các trường tiểu học ở Huế.

  3. Lợi ích của chants trong dạy phát âm: 47,7% giáo viên đánh giá chants là công cụ sư phạm hiệu quả để dạy phát âm; 40% cho rằng chants là phương pháp vui nhộn, hữu ích; 33% nhận định chants giúp tăng động lực và khuyến khích học sinh luyện phát âm; 20% cho rằng chants giảm bớt lo lắng khi luyện phát âm.

  4. Các khía cạnh ngôn ngữ được dạy qua chants: 40% giáo viên sử dụng chants để dạy phát âm, 30% dùng để dạy từ vựng, 20% dùng để dạy ngữ pháp, 13,3% dùng để dạy kỹ năng nói, 6,7% dùng để dạy kỹ năng nghe.

  5. Các khía cạnh phát âm được cải thiện: 56,7% giáo viên cho rằng chants giúp cải thiện nhịp điệu và trọng âm câu; 30% dùng để dạy trọng âm từ; 10% dùng để dạy ngữ điệu; 10% dùng để dạy âm vị cá nhân; 7% dùng để dạy các yếu tố khác như âm cuối, nối âm.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giáo viên tiểu học tại Huế có nhận thức tích cực và thực tiễn áp dụng chants trong dạy phát âm tiếng Anh, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hiệu quả của chants trong việc phát triển kỹ năng phát âm và tạo hứng thú học tập. Việc sử dụng chants thường xuyên phản ánh sự phù hợp của phương pháp này với đặc điểm tâm lý và khả năng tiếp thu của học sinh nhỏ tuổi, giúp các em luyện tập phát âm qua nhịp điệu, trọng âm và ngữ điệu một cách tự nhiên.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả tương đồng với quan điểm của Graham (2006) và Forster (2006) về lợi ích của chants trong việc cải thiện phát âm và giảm áp lực học tập. Việc giáo viên sử dụng chants để dạy từ vựng và ngữ pháp cũng cho thấy tính đa năng của phương pháp này trong giảng dạy tiếng Anh cho trẻ em.

Dữ liệu quan sát lớp học minh họa rõ ràng các hoạt động sử dụng chants như đồng thanh, phân nhóm thực hành, kết hợp cử chỉ và nhịp tay, giúp học sinh tham gia tích cực và phát triển kỹ năng phát âm. Biểu đồ tần suất sử dụng chants và bảng phân tích các khía cạnh phát âm được cải thiện có thể được trình bày để minh họa trực quan các phát hiện này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo giáo viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về phương pháp sử dụng chants trong dạy phát âm, nhằm nâng cao kỹ năng và sự tự tin cho giáo viên. Mục tiêu đạt 80% giáo viên được đào tạo trong vòng 1 năm, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

  2. Phát triển tài liệu giảng dạy: Biên soạn và cung cấp bộ tài liệu chants phong phú, phù hợp với từng cấp độ và chủ đề học tập, giúp giáo viên dễ dàng áp dụng. Thực hiện trong 6 tháng, phối hợp giữa nhà xuất bản và các chuyên gia ngôn ngữ.

  3. Tăng cường thiết bị hỗ trợ: Trang bị các thiết bị âm thanh, máy chiếu và phòng học linh hoạt để tạo môi trường học tập sinh động, hỗ trợ việc dạy chants hiệu quả. Kế hoạch triển khai trong 1 năm, do các trường tiểu học phối hợp với địa phương.

  4. Khuyến khích sáng tạo và chia sẻ kinh nghiệm: Tổ chức các buổi hội thảo, câu lạc bộ giáo viên để trao đổi phương pháp, chia sẻ bài chants tự sáng tạo và kinh nghiệm giảng dạy, nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Thực hiện định kỳ hàng quý, do các trường và phòng giáo dục tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tiểu học: Nhận được hướng dẫn cụ thể về phương pháp sử dụng chants để nâng cao kỹ năng phát âm và tạo hứng thú học tập cho học sinh.

  2. Nhà quản lý giáo dục: Có cơ sở để xây dựng chính sách đào tạo, phát triển chương trình và hỗ trợ trang thiết bị phù hợp với phương pháp dạy học hiện đại.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Tham khảo tài liệu nghiên cứu thực tiễn về phương pháp dạy phát âm cho trẻ em, phục vụ cho học tập và nghiên cứu chuyên sâu.

  4. Nhà phát triển giáo trình và tài liệu học tập: Căn cứ vào kết quả nghiên cứu để thiết kế các bộ sách giáo khoa và tài liệu bổ trợ có tích hợp chants, phù hợp với đặc điểm người học nhỏ tuổi.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chants là gì và tại sao nên dùng trong dạy phát âm?
    Chants là các đoạn văn có nhịp điệu lặp lại, giúp học sinh luyện tập phát âm, trọng âm và ngữ điệu một cách tự nhiên. Phương pháp này tạo môi trường học tập vui nhộn, giảm áp lực và tăng động lực cho học sinh.

  2. Tần suất sử dụng chants trong lớp học nên như thế nào?
    Theo khảo sát, giáo viên thường sử dụng chants từ 1-2 lần mỗi tuần, tùy theo chương trình học và đặc điểm lớp học, nhằm duy trì sự hứng thú và hiệu quả luyện tập.

  3. Chants giúp cải thiện những khía cạnh phát âm nào?
    Chants hỗ trợ luyện tập nhịp điệu câu, trọng âm từ, ngữ điệu và âm vị cá nhân, giúp học sinh phát âm chuẩn và tự tin hơn trong giao tiếp.

  4. Có khó khăn gì khi áp dụng chants trong dạy học không?
    Một số khó khăn gồm việc quản lý lớp học khi học sinh tham gia đồng thời, khó kiểm soát và sửa lỗi phát âm cá nhân, cũng như cần thiết bị hỗ trợ phù hợp.

  5. Làm thế nào để giáo viên tự tạo chants phù hợp với học sinh?
    Giáo viên có thể chọn chủ đề quen thuộc, sử dụng từ vựng đơn giản, kết hợp nhịp điệu và lặp lại, đồng thời thêm cử chỉ hoặc động tác để tăng tính sinh động và dễ nhớ cho học sinh.

Kết luận

  • Giáo viên tiểu học tại Huế có nhận thức tích cực và thường xuyên sử dụng chants trong dạy phát âm tiếng Anh.
  • Chants được đánh giá là công cụ hiệu quả giúp cải thiện nhịp điệu, trọng âm, ngữ điệu và âm vị cá nhân cho học sinh.
  • Phương pháp này tạo môi trường học tập vui nhộn, giảm lo lắng và tăng động lực cho học sinh tiểu học.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đào tạo giáo viên, phát triển tài liệu, trang bị thiết bị và khuyến khích chia sẻ kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả sử dụng chants.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo, biên soạn tài liệu và tổ chức hội thảo chuyên môn nhằm phổ biến rộng rãi phương pháp này trong hệ thống giáo dục tiểu học.

Hành động ngay: Các nhà quản lý và giáo viên nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng dạy phát âm tiếng Anh cho học sinh tiểu học, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai.