I. Tổng Quan Nghiên Cứu Nhận Thức Về Học Tập Hợp Tác THPT
Nghiên cứu này tập trung vào nhận thức của giáo viên về việc sử dụng học tập hợp tác trong dạy kỹ năng nói tiếng Anh tại trường trung học phổ thông. Học tập hợp tác (CL) là một phương pháp sư phạm, nơi học sinh chủ động tham gia với bạn bè để đạt được mục tiêu học tập chung. CL khuyến khích sự trao đổi ý tưởng, kinh nghiệm và kiến thức giữa học sinh, thúc đẩy học tập lẫn nhau, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Dillenbourg (1999) định nghĩa CL là một tình huống trong đó hai hoặc nhiều cá nhân tham gia vào việc học hoặc cố gắng học một điều gì đó cùng nhau. Bruffee (1993) nhấn mạnh khía cạnh xã hội của CL, định nghĩa nó là một sự sắp xếp trong đó học sinh cam kết lẫn nhau về việc học tập của nhau, nơi mỗi người nhận ra rằng thành công của tất cả là rất quan trọng, và nơi học sinh chịu trách nhiệm không chỉ cho việc học của bản thân mà còn cho việc học của bạn bè. CL có nhiều hình thức khác nhau, như dự án nhóm, học tập dựa trên vấn đề. CL được công nhận rộng rãi vì khả năng thúc đẩy sự tham gia tích cực, tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp và hiểu biết sâu sắc hơn về chủ đề thông qua tương tác và nỗ lực tập thể.
1.1. Tầm quan trọng của học tập hợp tác trong giáo dục hiện đại
Trong bối cảnh giáo dục toàn cầu, châu Á và Việt Nam, học tập hợp tác đã thu hút sự chú ý đáng kể. CL thúc đẩy sự tham gia tích cực của học sinh thông qua làm việc nhóm, học tập lẫn nhau, nâng cao hiệu suất học tập, nuôi dưỡng kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng xã hội. Nghiên cứu của Kuo, Chen và Chen (2017) cho thấy CL nâng cao kỹ năng giao tiếp của học sinh trung học. Một nghiên cứu khác của Li và Li (2018) ở Trung Quốc cho thấy CL cải thiện khả năng nói, động lực và sự tự tin của học sinh trung học. Những phát hiện này nhấn mạnh hiệu quả của CL trong dạy kỹ năng nói tiếng Anh.
1.2. Bối cảnh Việt Nam Đổi mới phương pháp dạy và học tiếng Anh
Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đã nỗ lực hiện đại hóa dạy học tiếng Anh, chuyển từ phương pháp truyền thống lấy giáo viên làm trung tâm sang phương pháp lấy người học làm trung tâm. Sự thay đổi này phù hợp với xu hướng toàn cầu hướng tới một cách tiếp cận năng động và tương tác hơn đối với giáo dục. Mục tiêu là tạo ra một môi trường học tập thân thiện, nơi người học tích cực tham gia vào việc định hình hành trình học tập của mình. Một khía cạnh quan trọng là việc kết hợp học tập hợp tác vào chương trình giảng dạy tiếng Anh. Nghiên cứu của Nguyễn (2017) nhấn mạnh tác động tích cực của CL đến sự trôi chảy, chính xác và tự tin khi nói của học sinh.
II. Vấn Đề Thách Thức Triển Khai Học Tập Hợp Tác Hiệu Quả
Mặc dù có nhiều nghiên cứu tập trung vào học tập hợp tác, vẫn còn một số khoảng trống cần giải quyết. Có sự khác biệt đáng kể về kết quả trên các khu vực và loại trường học khác nhau. Giáo viên sử dụng nhiều chiến lược khác nhau để củng cố sự tự tin nói của học sinh, dẫn đến các quan điểm, phương pháp và kết quả khác nhau. Một khoảng trống phổ biến trong bối cảnh nghiên cứu liên quan đến việc bỏ qua các khu vực và trường học cụ thể. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện ở khu vực thành thị hoặc bao gồm nhiều khu vực hơn. Thiếu nghiên cứu về việc áp dụng CL đặc biệt tại các trường THPT chuyên ở Việt Nam. Điều này đặc biệt quan trọng do các đặc điểm riêng biệt của lớp chuyên và ảnh hưởng tiềm tàng của chúng đối với kết quả CL. Hiểu được quan điểm của giáo viên là rất quan trọng để thông báo các chiến lược thực hiện thành công. Cần nghiên cứu thêm để khám phá và phân tích toàn diện nhận thức của giáo viên về CL trong bối cảnh THPT.
2.1. Sự thiếu hụt nghiên cứu về học tập hợp tác tại THPT
Ít sự chú ý đã được dành cho thực hành học tập hợp tác trong bối cảnh THPT, với hầu hết các nghiên cứu tập trung vào trường tiểu học và trung học cơ sở. Do đó, cần có thêm nghiên cứu cụ thể về thực hành CL trong trường THPT. Nghiên cứu hiện tại tập trung vào tâm lý học giáo dục nhưng chưa đi sâu vào ứng dụng thực tế ở môi trường THPT.
2.2. Tính đa dạng trong kết quả học tập hợp tác giữa các vùng miền
Mặc dù việc triển khai rộng rãi học tập hợp tác, vẫn tồn tại sự khác biệt đáng kể về kết quả giữa các khu vực và loại trường, bao gồm cả các tỉnh như Quảng Bình. Giáo viên ở các bối cảnh khác nhau sử dụng nhiều chiến lược để thúc đẩy sự tự tin nói của học sinh, dẫn đến các quan điểm, phương pháp và kết quả khác nhau. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải hiểu rõ hơn về các yếu tố đóng góp vào sự khác biệt này.
2.3. Thiếu nghiên cứu tại các trường THPT chuyên ở Việt Nam
Đã có sự thiếu vắng nghiên cứu kiểm tra việc áp dụng học tập hợp tác đặc biệt tại các trường THPT chuyên ở Việt Nam. Sự thiếu hụt nghiên cứu này đặc biệt thích hợp do các tính năng đặc biệt của các lớp học năng khiếu và ảnh hưởng tiềm năng của chúng đối với kết quả CL. Cần có những nghiên cứu cụ thể, tập trung vào đặc thù của các trường chuyên, lớp chọn.
III. Phương Pháp Tìm Hiểu Nhận Thức Giáo Viên Về CL Kỹ Năng Nói
Nghiên cứu này nhằm mục đích hiểu rõ cách giáo viên tiếng Anh nhận thức về học tập hợp tác như một phương pháp dạy kỹ năng nói tiếng Anh tại trường THPT Võ Nguyên Giáp ở tỉnh Quảng Bình và cách họ điều chỉnh nó cho phù hợp với nhu cầu của học sinh. Nghiên cứu cũng tìm cách xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định của giáo viên tiếng Anh trong việc thực hiện học tập hợp tác trong lớp học tiếng Anh của họ. Nghiên cứu tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi sau: Giáo viên nhận thức như thế nào về lợi ích của việc thực hiện học tập hợp tác trong lớp học tiếng Anh? Giáo viên nhận thức như thế nào về những thách thức? Giáo viên sử dụng những chiến lược nào để tùy chỉnh kỹ thuật học tập hợp tác cho phù hợp với nhu cầu và khả năng của học sinh? Những yếu tố nào tác động đến sự lựa chọn chiến lược học tập hợp tác của giáo viên?
3.1. Thiết kế nghiên cứu định tính Trường hợp nghiên cứu điển hình
Nghiên cứu sử dụng thiết kế nghiên cứu trường hợp định tính để thu thập dữ liệu. Dữ liệu được thu thập từ 12 giáo viên tiếng Anh tại trường THPT Võ Nguyên Giáp. Ban đầu, giáo viên được yêu cầu hoàn thành bảng câu hỏi trực tuyến, và sau đó, họ tham gia vào các cuộc phỏng vấn trực tiếp để cung cấp thông tin chi tiết hơn. Phương pháp thu thập dữ liệu chính bao gồm bảng hỏi và phỏng vấn sâu.
3.2. Đối tượng nghiên cứu Giáo viên tiếng Anh tại trường THPT
Nghiên cứu này chủ yếu dành riêng cho việc khám phá quan điểm của giáo viên tiếng Anh tại trường THPT Võ Nguyên Giáp, tỉnh Quảng Bình, về việc tích hợp phương pháp Học tập hợp tác vào việc giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh. Tất cả mười hai giáo viên tiếng Anh tại trường này đã sẵn sàng tham gia vào nghiên cứu này, không ai từ chối. Việc lựa chọn trường THPT Võ Nguyên Giáp làm bối cảnh nghiên cứu là có mục đích và được thông báo bởi những lý do sau.
IV. Kết Quả Lợi Ích Và Thách Thức Học Tập Hợp Tác Giáo Viên Nhận Định
Các phát hiện chỉ ra rằng phần lớn giáo viên duy trì thái độ tích cực đối với sự hợp tác, làm nổi bật lợi thế của nó trong ba lĩnh vực chính: khía cạnh xã hội, tâm lý và học thuật. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng xác định những thách thức, chủ yếu liên quan đến hành vi của người học và điều kiện học tập, có thể cản trở làm việc nhóm hợp tác. Giáo viên đánh giá cao lợi ích của tương tác trong lớp học nhưng cũng nhận thức rõ những khó khăn trong học tập hợp tác.
4.1. Giáo viên đánh giá cao lợi ích học tập hợp tác về mặt xã hội
Nhiều giáo viên nhận thấy CL giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, từ đó nâng cao khả năng hòa nhập và tương tác với xã hội. CL giúp học sinh rèn luyện kỹ năng hợp tác nhóm và hợp tác cặp đôi, tạo ra một môi trường học tập tích cực.
4.2. Lợi ích tâm lý và học thuật theo nhận thức của giáo viên
Giáo viên nhận thấy CL giúp học sinh tự tin hơn khi nói tiếng Anh, giảm bớt sự lo lắng và sợ hãi khi giao tiếp. Ngoài ra, CL còn giúp học sinh hiểu sâu hơn về bài học thông qua việc thảo luận và chia sẻ kiến thức với bạn bè. Động lực học tập của học sinh cũng được cải thiện đáng kể.
4.3. Thách thức từ hành vi học sinh và điều kiện học tập
Một số giáo viên lo ngại về việc học sinh không hợp tác, ỷ lại vào bạn bè hoặc gây mất trật tự trong lớp học. Ngoài ra, điều kiện cơ sở vật chất, thời gian và sĩ số lớp đông cũng là những trở ngại cho việc triển khai CL hiệu quả. Classroom management là một yếu tố quan trọng.
V. Giải Pháp Chiến Lược Tùy Chỉnh Học Tập Hợp Tác Nhu Cầu Học Sinh
Nghiên cứu tìm hiểu các chiến lược giáo viên sử dụng để tùy chỉnh kỹ thuật học tập hợp tác cho phù hợp với nhu cầu và khả năng của học sinh. Các chiến lược này bao gồm phân nhóm học sinh dựa trên trình độ, sử dụng các hoạt động đa dạng và cung cấp hỗ trợ cá nhân cho học sinh gặp khó khăn. Vai trò của giáo viên là người hướng dẫn và hỗ trợ chứ không chỉ là người truyền đạt kiến thức.
5.1. Phân nhóm học sinh theo trình độ để tối ưu hóa hiệu quả
Giáo viên thường chia học sinh thành các nhóm có trình độ tương đương để đảm bảo tất cả các thành viên đều có thể tham gia tích cực vào hoạt động. Cách tiếp cận này giúp học sinh yếu không bị tụt lại phía sau và học sinh giỏi không cảm thấy nhàm chán.
5.2. Đa dạng hóa hoạt động học tập hợp tác để tăng tính hấp dẫn
Giáo viên sử dụng nhiều loại hoạt động CL khác nhau như trò chơi, đóng vai, thảo luận nhóm và dự án để thu hút sự chú ý của học sinh và giúp họ học tập một cách hiệu quả hơn. PPP (Presentation, Practice, Production) và TBLT (Task-Based Language Teaching) là những phương pháp thường được sử dụng.
5.3. Hỗ trợ cá nhân cho học sinh gặp khó khăn trong quá trình hợp tác
Giáo viên cung cấp hỗ trợ cá nhân cho học sinh gặp khó khăn trong quá trình hợp tác, chẳng hạn như hướng dẫn, giải thích thêm hoặc cung cấp các tài liệu tham khảo. Peer teaching và peer assessment cũng được sử dụng để hỗ trợ lẫn nhau.
VI. Ứng Dụng Đề Xuất Cải Thiện Học Tập Hợp Tác Thực Tiễn THPT
Nghiên cứu cũng thu thập các đề xuất của giáo viên về cách cải thiện việc thực hiện học tập hợp tác trong lớp học tiếng Anh. Các đề xuất này bao gồm tăng cường tập huấn giáo viên, cung cấp thêm nguồn lực và tạo ra một môi trường học tập hỗ trợ hơn. Cần xây dựng văn hóa hợp tác trong trường học.
6.1. Tăng cường tập huấn giáo viên về học tập hợp tác
Giáo viên cần được đào tạo bài bản về các phương pháp học tập hợp tác hiệu quả và cách giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên là cần thiết.
6.2. Cung cấp thêm nguồn lực và cơ sở vật chất hỗ trợ
Trường học cần cung cấp đủ tài liệu, thiết bị và không gian để hỗ trợ các hoạt động học tập hợp tác. Điều này bao gồm cả việc sử dụng ICT (Information Communication Technology).
6.3. Xây dựng môi trường học tập hỗ trợ và khuyến khích hợp tác
Cần tạo ra một môi trường học tập nơi học sinh cảm thấy thoải mái khi chia sẻ ý kiến, hợp tác với bạn bè và học hỏi lẫn nhau. Sự tham gia của học sinh cần được khuyến khích.
