Nghiên cứu lipid và hoạt tính chống oxy hóa từ hạt đậu họ Fabaceae tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Phân loại, đặc điểm thực vật, phân bố của một số loài thực vật thuộc họ Đậu

1.2. Phân loại họ Đậu

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương pháp xác định hàm lượng lipid tổng

2.2.2. Phương pháp phân tích thành phần lipid trong các mẫu hạt họ Đậu

2.2.3. Phương pháp phân lập và nhận dạng các phospholipid

2.2.4. Các phương pháp khảo sát hoạt tính chống oxi hóa

3. CHƯƠNG 3: CHIẾT TÁCH VÀ XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG LIPID TỔNG CÁC MẪU HẠT HỌ ĐẬU

3.1. Xác định thành phần lipid trong các mẫu hạt họ Đậu

3.2. Xác định thành phần và hàm lượng các lớp chất lipid trong các mẫu hạt họ Đậu

3.3. Xác định thành phần và hàm lượng acid béo trong các mẫu hạt họ Đậu

3.4. Xác định thành phần và hàm lượng tocopherol

3.5. Xác định thành phần và hàm lượng phytosterol

3.6. Xác định thành phần và hàm lượng triacylglycerol

3.7. Xác định thành phần và hàm lượng phenolic tổng

3.8. Phân lập và nhận dạng các phospholipid

3.9. Xác định thành phần, hàm lượng các lớp chất phospholipid

3.10. Xác định các dạng phân tử các phospholipid của lipid hạt Sưa

3.11. Khảo sát hoạt tính chống oxi hóa

3.11.1. Xác định hoạt tính chống oxi hóa theo DPPH

3.11.2. Khảo sát tiềm năng chống oxi hóa bằng phiếm hàm mật độ (DFT) hiệu năng cao

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1. Hàm lượng lipid tổng và các lớp chất lipid của 11 mẫu hạt họ Đậu nghiên cứu

4.1.1. Hàm lượng lipid tổng

4.1.2. Thành phần và hàm lượng các lớp chất lipid

4.1.3. Thành phần và hàm lượng acid béo

4.1.4. Thành phần và hàm lượng tocopherol

4.1.5. Thành phần và hàm lượng phytosterol

4.1.6. Thành phần và hàm lượng triacylglycerol

4.1.7. Thành phần và hàm lượng các phenolic

4.1.8. Thành phần và hàm lượng phospholipid của 11 mẫu hạt họ Đậu

4.1.9. Thành phần và hàm lượng các phospholipid trong 11 mẫu hạt họ Đậu nghiên cứu

4.1.10. Xác định các dạng phân tử phospholipid của mẫu hạt Sưa (Dalbergia tonkinensis Prain)

4.2. Kết quả thử hoạt tính chống oxi hóa

4.2.1. Kết quả thử nghiệm hoạt tính chống oxi hóa của 11 mẫu lipid hạt họ Đậu nghiên cứu bằng phương pháp DPPH

4.2.2. Kết quả khảo sát tiềm năng chống oxi hóa của một số acid phenolic bằng phiếm hàm mật độ (DFT) hiệu năng cao

4.3. Kết quả về hóa học

4.4. Kết quả khảo sát tác dụng sinh học

NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về lipid và hoạt tính chống oxy hóa

Nghiên cứu lipid và hoạt tính chống oxy hóa từ hạt đậu họ Fabaceae tại Việt Nam đã chỉ ra rằng lipid là một thành phần quan trọng trong dinh dưỡng và sức khỏe con người. Các hợp chất lipid trong hạt đậu không chỉ cung cấp năng lượng mà còn có vai trò trong việc bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do gốc tự do. Nghiên cứu cho thấy rằng các loại lipid như triacylglycerol, phospholipid và phytosterol có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Theo một nghiên cứu gần đây, hàm lượng lipid tổng trong các mẫu hạt đậu được khảo sát có sự khác biệt rõ rệt, cho thấy sự đa dạng trong thành phần lipid của các loài thực vật này. Điều này mở ra cơ hội cho việc khai thác các nguồn lipid từ hạt đậu trong ngành thực phẩm và dược phẩm.

1.1. Thành phần lipid trong hạt đậu

Thành phần lipid trong hạt đậu họ Fabaceae bao gồm nhiều loại khác nhau như acid béo, tocopherol và phytosterol. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hàm lượng acid béo không bão hòa trong hạt đậu cao hơn so với các loại hạt khác, điều này có lợi cho sức khỏe tim mạch. Tocopherol, một dạng vitamin E, cũng được tìm thấy với hàm lượng đáng kể, có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Hơn nữa, phytosterol có khả năng làm giảm cholesterol trong máu, góp phần vào việc phòng ngừa các bệnh tim mạch. Những phát hiện này khẳng định giá trị dinh dưỡng của hạt đậu và tiềm năng ứng dụng trong chế biến thực phẩm chức năng.

1.2. Hoạt tính chống oxy hóa của lipid

Hoạt tính chống oxy hóa của lipid từ hạt đậu được đánh giá thông qua các phương pháp như DPPH và phiếm hàm mật độ (DFT). Kết quả cho thấy rằng lipid từ hạt đậu có khả năng quét gốc tự do hiệu quả, nhờ vào sự hiện diện của các hợp chất phenolic và tocopherol. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt tính chống oxy hóa của lipid có mối tương quan tích cực với hàm lượng tocopherol trong hạt. Điều này cho thấy rằng việc tiêu thụ hạt đậu không chỉ cung cấp lipid mà còn giúp tăng cường khả năng chống oxy hóa cho cơ thể, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu lipid và hoạt tính chống oxy hóa từ hạt đậu họ Fabaceae được thực hiện thông qua các phương pháp khoa học hiện đại. Đầu tiên, các mẫu hạt đậu được thu thập từ nhiều vùng khác nhau tại Việt Nam để đảm bảo tính đại diện. Sau đó, hàm lượng lipid tổng và thành phần lipid được xác định bằng các phương pháp sắc ký và phân tích hóa học. Các phương pháp như sắc ký khí (GC) và sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) được sử dụng để phân tích thành phần lipid chi tiết. Đặc biệt, hoạt tính chống oxy hóa được đánh giá bằng phương pháp DPPH, cho phép xác định khả năng quét gốc tự do của các mẫu lipid.

2.1. Phân tích thành phần lipid

Phân tích thành phần lipid trong hạt đậu được thực hiện bằng cách chiết xuất lipid từ mẫu hạt và sau đó phân tích bằng sắc ký khí. Kết quả cho thấy sự hiện diện của nhiều loại lipid khác nhau, bao gồm triacylglycerol, phospholipid và các acid béo. Việc xác định thành phần lipid không chỉ giúp hiểu rõ hơn về giá trị dinh dưỡng của hạt đậu mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng từ nguồn nguyên liệu tự nhiên.

2.2. Đánh giá hoạt tính chống oxy hóa

Hoạt tính chống oxy hóa của lipid được đánh giá thông qua phương pháp DPPH, cho phép xác định khả năng quét gốc tự do của các mẫu lipid. Kết quả cho thấy rằng các mẫu lipid từ hạt đậu có hoạt tính chống oxy hóa cao, đặc biệt là những mẫu có hàm lượng tocopherol lớn. Điều này khẳng định rằng lipid từ hạt đậu không chỉ có giá trị dinh dưỡng mà còn có tiềm năng trong việc phát triển các sản phẩm bảo vệ sức khỏe.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng hàm lượng lipid tổng trong các mẫu hạt đậu họ Fabaceae có sự khác biệt rõ rệt giữa các loài. Các mẫu hạt đậu như đậu nành và lạc có hàm lượng lipid cao hơn so với các loài khác. Thành phần lipid cũng rất đa dạng, với sự hiện diện của nhiều loại acid béo, tocopherol và phytosterol. Hoạt tính chống oxy hóa của các mẫu lipid được xác định là rất cao, cho thấy tiềm năng ứng dụng trong ngành thực phẩm và dược phẩm. Những phát hiện này không chỉ góp phần làm phong phú thêm kiến thức về lipid thực vật mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc khai thác và sử dụng hạt đậu như một nguồn nguyên liệu quý giá.

3.1. Đánh giá hàm lượng lipid

Hàm lượng lipid tổng trong các mẫu hạt đậu được xác định và so sánh giữa các loài. Kết quả cho thấy rằng đậu nành có hàm lượng lipid cao nhất, tiếp theo là lạc và một số loài khác. Điều này cho thấy sự đa dạng trong thành phần lipid của hạt đậu và khẳng định giá trị dinh dưỡng của chúng. Việc hiểu rõ về hàm lượng lipid sẽ giúp phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng từ hạt đậu, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng.

3.2. Phân tích hoạt tính chống oxy hóa

Hoạt tính chống oxy hóa của lipid được đánh giá thông qua phương pháp DPPH. Kết quả cho thấy rằng các mẫu lipid từ hạt đậu có khả năng quét gốc tự do hiệu quả, nhờ vào sự hiện diện của tocopherol và các hợp chất phenolic. Điều này cho thấy rằng việc tiêu thụ hạt đậu không chỉ cung cấp lipid mà còn giúp tăng cường khả năng chống oxy hóa cho cơ thể, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Nghiên cứu thành phần lipid và hoạt tính chống oxy hóa của các loại hạt đậu họ Fabaceae ở Việt Nam