Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh ở bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

• Trường học: Trường Đại Học Y Dược
• Chuyên ngành: Y học
• Đề tài: Nghiên Cứu Lâm Sàng Và Chẩn Đoán Hình Ảnh Thoát Vị Đĩa Đệm Cột Sống Thắt Lưng
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Những đặc điểm cơ bản của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 1.2. Cấu trúc xương của cột sống thắt lưng cùng
• 1.3. Cấu trúc đĩa đệm, thần kinh, mạch máu và dây chằng của cột sống thắt lưng cùng
• 1.4. Đám rối thần kinh thắt lưng – cùng
• 1.5. Tương quan giải phẫu giữa đĩa đệm và rễ thần kinh thắt lưng cùng
• 1.6. Cơ chế và sinh lý bệnh thoát vị đĩa đệm
• 1.7. Lâm sàng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 1.8. Những kỹ thuật chẩn đoán điện trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 1.8.1. Phương pháp đo dẫn truyền thần kinh
• 1.8.2. Phương pháp ghi điện cơ kim
• 1.9. Những kỹ thuật chẩn hình ảnh trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 1.9.1. Kỹ thuật Xquang cột sống thắt lưng cùng
• 1.9.2. Kỹ thuật chụp bao rễ cản quang vùng thắt lưng
• 1.9.3. Kỹ thuật chụp khoang ngoài màng cứng trước ống sống
• 1.9.4. Kỹ thuật chụp đĩa đệm cản quang
• 1.9.5. Kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính cột sống thắt lưng cùng
• 1.9.6. Kỹ thuật khảo sát cộng hưởng từ cột sống thắt lưng cùng
• 1.10. Tình hình nghiên cứu bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 1.10.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 1.10.2. Các nghiên cứu trong nước
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Kỹ thuật chọn mẫu và cỡ mẫu
• 2.7. Liệt kê và định nghĩa các biến số
• 2.8. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.9. Xử lý số liệu
• 2.10. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 3.2. Đặc điểm dịch tễ học
• 3.3. Đặc điểm lâm sàng của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 3.4. Hội chứng cột sống
• 3.5. Hội chứng rễ thần kinh
• 3.6. Hình ảnh cộng hưởng từ thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 3.7. Vị trí thoát vị đĩa đệm
• 3.8. Số lượng tầng thoát vị đĩa đệm
• 3.9. Thể thoát vị đĩa đệm trên hình ảnh cộng hưởng từ
• 3.10. Mức độ thoát vị đĩa đệm trên hình ảnh cộng hưởng từ
• 3.11. Kết quả dẫn truyền thần kinh trên bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 3.11.1. Khảo sát dẫn truyền vận động và cảm giác
• 3.11.2. Khảo sát phản xạ H
• 3.12. Sự phù hợp trong chẩn đoán giữa lâm sàng, hình ảnh cộng hưởng từ và điện cơ kim
• 3.12.1. Sự phù hợp về chẩn đoán vị trí thoát vị đĩa đệm
• 3.12.2. Sự phù hợp về kết quả các chỉ số đo dẫn truyền với kết quả chẩn đoán thoát vị đĩa đệm trên cộng hưởng từ
• 3.12.3. Sự phù hợp về kết quả các chỉ số đo dẫn truyền với mức độ hẹp ống sống trên cộng hưởng từ
• 3.12.4. Sự phù hợp về đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán điện và cộng hưởng từ
• 3.13. Đặc điểm lâm sàng, chỉ số dẫn truyền thần kinh và điện cơ đồ ở bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• 3.13.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.13.2. Đặc điểm chỉ số dẫn truyền thần kinh và điện cơ đồ
• 3.14. Sự phù hợp giữa chỉ số dẫn truyền thần kinh, điện cơ đồ và hình ảnh cộng hưởng từ ở bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cùng
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là một trong những nguyên nhân chính gây ra đau lưng. Bệnh lý này xảy ra khi nhân nhầy của đĩa đệm bị dịch chuyển ra ngoài vòng xơ, gây chèn ép lên các rễ thần kinh và tủy sống. Theo nghiên cứu, đau lưng có thể ảnh hưởng đến 85% dân số trong suốt cuộc đời. Việc chẩn đoán chính xác tình trạng thoát vị đĩa đệm là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán hiện nay bao gồm thăm khám lâm sàng, chụp cộng hưởng từ (MRI) và chẩn đoán điện. MRI cho phép hình ảnh hóa rõ ràng các tổn thương, trong khi chẩn đoán điện giúp đánh giá chức năng của các rễ thần kinh bị ảnh hưởng. Sự kết hợp giữa các phương pháp này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về tình trạng bệnh lý.

1.1 Đặc điểm lâm sàng của thoát vị đĩa đệm

Đau lưng là triệu chứng chính của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Đau có thể lan xuống chân, gây ra cảm giác tê bì hoặc yếu cơ. Các triệu chứng này thường xuất hiện sau một chấn thương hoặc do tư thế không đúng trong sinh hoạt. Đặc điểm lâm sàng có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí và mức độ thoát vị. Việc xác định chính xác các triệu chứng lâm sàng là cần thiết để đưa ra chẩn đoán đúng. Nghiên cứu cho thấy rằng đau lưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, làm giảm khả năng lao động và sinh hoạt hàng ngày. Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

1.2 Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tình trạng thoát vị đĩa đệm. MRI là phương pháp phổ biến nhất, cho phép hình ảnh hóa rõ ràng các tổn thương của đĩa đệm và các rễ thần kinh. Kỹ thuật này giúp bác sĩ đánh giá mức độ thoát vị, vị trí và các tổn thương phối hợp khác. Ngoài MRI, các phương pháp như chụp X-quang và chụp cắt lớp vi tính cũng được sử dụng, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết như MRI. Việc lựa chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp sẽ giúp nâng cao độ chính xác trong việc xác định tình trạng bệnh lý và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả.

II. Nghiên cứu lâm sàng về thoát vị đĩa đệm

Nghiên cứu lâm sàng về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng đã chỉ ra rằng bệnh lý này thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là những người có công việc yêu cầu mang vác nặng hoặc ngồi lâu. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tuổi tác, giới tính và tiền sử chấn thương. Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ thoát vị đĩa đệm cao hơn ở nam giới so với nữ giới. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân thường bao gồm đau lưng, đau lan xuống chân và các triệu chứng thần kinh khác. Việc thu thập dữ liệu từ bệnh nhân giúp xác định mối liên hệ giữa các yếu tố nguy cơ và sự phát triển của bệnh.

2.1 Đặc điểm dịch tễ học

Đặc điểm dịch tễ học của thoát vị đĩa đệm cho thấy rằng bệnh lý này có sự phân bố không đồng đều giữa các nhóm tuổi và giới tính. Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ mắc bệnh tăng theo độ tuổi, đặc biệt là ở những người trên 30 tuổi. Ngoài ra, các yếu tố như nghề nghiệp, lối sống và di truyền cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển thoát vị đĩa đệm. Việc hiểu rõ về đặc điểm dịch tễ học sẽ giúp các bác sĩ và nhà nghiên cứu đưa ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

2.2 Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc kết hợp giữa chẩn đoán lâm sàng, chẩn đoán điện và hình ảnh cộng hưởng từ mang lại độ chính xác cao trong việc xác định vị trí và mức độ thoát vị đĩa đệm. Sự phù hợp giữa các phương pháp này cho thấy rằng chẩn đoán điện có thể cung cấp thông tin bổ sung về chức năng của các rễ thần kinh bị tổn thương. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc điều trị sớm có thể cải thiện triệu chứng và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Do đó, việc phát hiện và chẩn đoán kịp thời là rất quan trọng trong quản lý bệnh lý này.