Nghiên Cứu Hiệu Quả Điều Trị Vô Sinh Bằng Phương Pháp PESA Tại Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương

• Tác giả: Vũ Thị Bích Loan
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Viết Tiến
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Sản phụ khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Hiệu Quả Điều Trị Vô Sinh Bằng Phương Pháp PESA Tại Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ VÔ SINH
• 1.1.1. Định nghĩa và phân loại
• 1.1.2. Tình hình vô sinh trên thế giới và Việt nam
• 1.2. CƠ QUAN SINH DỤC NAM
• 1.2.1. Đặc điểm giải phẫu cơ quan sinh dục nam
• 1.2.2. Quá trình sinh tinh trùng
• 1.2.3. Điều hoà hoạt động nội tiết nam giới
• 1.3. KHÔNG CÓ TINH TRÙNG TRONG TINH DỊCH
• 1.3.1. Không có tinh trùng không do tắc nghẽn
• 1.3.2. Không có tinh trùng do tắc nghẽn
• 1.3.3. Các kỹ thuật thu nhận tinh trùng trong các trường hợp vô tinh
• 1.4. KỸ THUẬT TRỮ LẠNH TINH TRÙNG TRONG HỖ TRỢ SINH SẢN
• 1.4.1. Ảnh hưởng của quá trình bảo quản lạnh lên tinh trùng
• 1.4.2. Các quy trình đông lạnh tinh trùng thu nhận từ phẫu thuật
• 1.5. QUY TRÌNH PHƯƠNG PHÁP PESA/ICSI SỬ DỤNG TINH TRÙNG ĐÔNG LẠNH
• 1.5.1. Kích thích buồng trứng
• 1.5.2. Chọc hút noãn và chuẩn bị noãn
• 1.5.3. Rã đông tinh trùng PESA để chuẩn bị tinh trùng
• 1.5.4. Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn
• 1.6. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ CỦA KỸ THUẬT PESA/ICSI SỬ DỤNG TINH TRÙNG ĐÔNG LẠNH
• 1.6.1. Yếu tố từ người chồng ảnh hưởng đến kết quả của kỹ thuật PESA/ICSI sử dụng tinh trùng đông lạnh
• 1.6.2. Yếu tố từ người vợ ảnh hưởng đến kết quả của kỹ thuật PESA/ICSI sử dụng tinh trùng đông lạnh
• 1.7. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ THỤ TINH TRONG ỐNG NGHIỆM VỚI TINH TRÙNG THU NHẬN TỪ PESA
• 1.7.1. Các nghiên cứu trên Thế giới
• 1.7.2. Các nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng nghiên cứu
• 2.4. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả tiến cứu
• 2.6. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.7. Quy trình nghiên cứu
• 2.8. Cách thức tiến hành
• 2.9. Cách thăm khám và kỹ thuật thực hiện trong nghiên cứu
• 2.10. Các biến số và tiêu chuẩn nghiên cứu
• 2.11. Kỹ thuật thu thập số liệu
• 2.12. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.13. Khống chế sai số và yếu tố nhiễu
• 2.14. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Một số đặc điểm của cặp vợ chồng có tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh
• 3.1.1. Đặc điểm của người chồng
• 3.1.2. Đặc điểm của người vợ điều trị bằng phương pháp PESA/ICSI có sử dụng tinh trùng đông lạnh từ mào tinh
• 3.2. Hiệu quả của phương pháp tiêm tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh vào bào tương noãn
• 3.3. Hiệu quả của phương pháp trữ lạnh tinh trùng chọc hút từ mào tinh
• 3.4. Hiệu quả của kích thích buồng trứng
• 3.5. Hiệu quả của tiêm tinh trùng đông lạnh từ mào tinh vào bào tương noãn và nuôi cấy phôi
• 3.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả phương pháp tiêm tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh vào bào tương noãn
• 3.6.1. Các yếu tố của người chồng ảnh hưởng đến kết quả thụ tinh trong ống nghiệm
• 3.6.2. Các yếu tố của người vợ ảnh hưởng đến kết quả thụ tinh trong ống nghiệm
• 3.7. Bàn luận về đối tượng và phương pháp nghiên cứu
• 3.7.1. Bàn luận về đặc điểm của cặp vợ chồng có tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh
• 3.7.1.1. Đặc điểm của người chồng
• 3.7.1.2. Bàn luận về đặc điểm của người vợ điều trị bằng phương pháp PESA/ICSI có sử dụng tinh trùng đông lạnh từ mào tinh
• 3.7.2. Bàn luận về hiệu quả của tiêm tinh trùng đông lạnh từ mào tinh vào bào tương noãn
• 3.7.3. Bàn luận về ảnh hưởng của phương pháp trữ lạnh đến tinh trùng chọc hút từ mào tinh
• 3.7.4. Bàn luận về hiệu quả của kích thích buồng trứng
• 3.7.5. Bàn luận về hiệu quả của phương pháp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn
• 3.8. Kết quả khi sinh của nhóm sử dụng tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh
• 3.9. Bàn luận về một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả của TTTON sử dụng tinh trùng đông lạnh chọc hút từ mào tinh
• 3.9.1. Mối liên quan giữa yếu tố người chồng đến kết quả TTTON
• 3.9.2. Các yếu tố của người vợ ảnh hưởng đến kết quả thụ tinh trong ống nghiệm
• KHUYẾN NGHỊ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Vô Sinh Định Nghĩa Phân Loại Tình Hình

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh được định nghĩa là tình trạng cặp vợ chồng không thể có thai sau 12 tháng chung sống mà không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Đối với phụ nữ trên 35 tuổi, thời gian này rút ngắn còn 6 tháng. Có hai loại vô sinh chính: vô sinh nguyên phát (chưa từng có thai) và vô sinh thứ phát (đã từng có thai). Nguyên nhân có thể do vợ (vô sinh nữ), do chồng (vô sinh nam), hoặc không rõ nguyên nhân. Tỷ lệ vô sinh trên thế giới đang có xu hướng gia tăng. Tại Việt Nam, tỷ lệ này là 7.7%, trong đó 50% các cặp vợ chồng vô sinh có độ tuổi dưới 30. Các nghiên cứu chỉ ra rằng vô sinh nam chiếm tỷ lệ đáng kể, đòi hỏi các phương pháp điều trị hiệu quả như PESA.

1.1. Định Nghĩa Chi Tiết và Các Phân Loại Vô Sinh Hiện Nay

Theo định nghĩa của WHO, vô sinh là tình trạng không có thai sau 1 năm quan hệ tình dục đều đặn mà không sử dụng biện pháp tránh thai. Vô sinh nguyên phát là tình trạng chưa từng mang thai, trong khi vô sinh thứ phát là tình trạng đã từng mang thai ít nhất một lần. Việc phân loại này giúp bác sĩ xác định hướng điều trị phù hợp. Các trường hợp vô sinh đã biết rõ nguyên nhân, như tắc ống dẫn trứng hoặc không có tinh trùng, thì không cần chờ đợi 1 năm để can thiệp. Việc chẩn đoán sớm và chính xác là yếu tố then chốt trong điều trị vô sinh.

1.2. Tình Hình Vô Sinh Trên Thế Giới và Tại Việt Nam

Tỷ lệ vô sinh trên toàn cầu đang gia tăng, ảnh hưởng đến hàng triệu cặp vợ chồng. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ này dao động từ 5% đến 25% tùy thuộc vào khu vực và điều kiện kinh tế xã hội. Tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh là 7.7%, với một nửa số cặp vợ chồng vô sinh dưới 30 tuổi. Điều này cho thấy vô sinh đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm, đòi hỏi sự đầu tư và phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả như PESA và IVF.

II. Vô Sinh Nam Nguyên Nhân Không Tinh Trùng Giải Pháp PESA

Vô sinh nam chiếm khoảng 40% các trường hợp vô sinh. Một trong những nguyên nhân chính là không có tinh trùng trong tinh dịch (Azoospermia), chiếm khoảng 12% trong số các ca tinh dịch đồ bất thường. Azoospermia có thể do tắc nghẽn (obstructive azoospermia) hoặc giảm sinh tinh (non-obstructive azoospermia). Phương pháp PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) là một giải pháp hiệu quả để thu nhận tinh trùng từ mào tinh hoàn cho các trường hợp này. Kỹ thuật này kết hợp với ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) giúp tăng cơ hội thụ thai cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.

2.1. Các Nguyên Nhân Chính Gây Ra Tình Trạng Không Tinh Trùng

Tình trạng không có tinh trùng trong tinh dịch (Azoospermia) có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vô tinh bế tắc (obstructive azoospermia) xảy ra khi có tắc nghẽn trong đường dẫn tinh, ngăn cản tinh trùng di chuyển từ tinh hoàn ra ngoài. Vô tinh không bế tắc (non-obstructive azoospermia) là do suy giảm chức năng sản xuất tinh trùng của tinh hoàn. Các yếu tố như di truyền, bệnh lý, và lối sống có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh. Việc xác định chính xác nguyên nhân là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

2.2. Phương Pháp PESA Giải Pháp Cho Vô Sinh Nam Do Không Tinh Trùng

PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) là một kỹ thuật chọc hút tinh trùng từ mào tinh hoàn qua da. Đây là một phương pháp ít xâm lấn, được sử dụng để thu nhận tinh trùng cho các trường hợp vô sinh nam do tắc nghẽn hoặc giảm sinh tinh. Tinh trùng thu được từ PESA thường được sử dụng trong kỹ thuật ICSI để tăng khả năng thụ tinh. PESA mang lại hy vọng cho nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn, đặc biệt là những trường hợp không thể có con bằng các phương pháp tự nhiên.

III. Nghiên Cứu Hiệu Quả PESA Tại Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương

Nghiên cứu tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương đánh giá hiệu quả điều trị vô sinh nam bằng phương pháp PESA kết hợp ICSI. Mục tiêu là đánh giá tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ có thai lâm sàng và tỷ lệ trẻ sinh sống khi sử dụng tinh trùng thu nhận từ PESA. Nghiên cứu cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị, bao gồm chất lượng tinh trùng, tuổi của vợ và các yếu tố liên quan đến quá trình kích thích buồng trứng. Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng khoa học về hiệu quả của PESA và giúp tối ưu hóa quy trình điều trị.

3.1. Mục Tiêu và Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Hiệu Quả PESA

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả của phương pháp PESA trong điều trị vô sinh nam tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương. Nghiên cứu tập trung vào việc xác định tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ có thai lâm sàng và tỷ lệ trẻ sinh sống sau khi sử dụng tinh trùng thu được từ PESA kết hợp với ICSI. Phương pháp nghiên cứu là mô tả tiến cứu, thu thập dữ liệu từ các cặp vợ chồng điều trị vô sinh bằng PESA tại bệnh viện.

3.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thành Công Của Phương Pháp PESA

Nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả của phương pháp PESA, bao gồm chất lượng tinh trùng, tuổi của người vợ, các chỉ số nội tiết, và các yếu tố liên quan đến quá trình kích thích buồng trứng. Việc xác định các yếu tố này giúp bác sĩ có thể đưa ra các quyết định điều trị tốt hơn và tối ưu hóa cơ hội thành công cho các cặp vợ chồng vô sinh.

IV. Quy Trình PESA ICSI Với Tinh Trùng Đông Lạnh Hướng Dẫn Chi Tiết

Quy trình PESA/ICSI sử dụng tinh trùng đông lạnh bao gồm nhiều bước, từ kích thích buồng trứng, chọc hút noãn, rã đông tinh trùng, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn, đến nuôi cấy phôi và chuyển phôi. Việc trữ lạnh tinh trùng giúp bảo tồn khả năng sinh sản cho nam giới, đặc biệt là những người có nguy cơ mất tinh trùng do điều trị ung thư hoặc các bệnh lý khác. Kỹ thuật này cũng giúp giảm số lần chọc hút tinh trùng, giảm chi phí và áp lực tâm lý cho bệnh nhân. Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã áp dụng thành công quy trình này, mang lại niềm vui cho nhiều gia đình hiếm muộn.

4.1. Các Bước Quan Trọng Trong Quy Trình PESA ICSI Với Tinh Trùng Đông Lạnh

Quy trình PESA/ICSI sử dụng tinh trùng đông lạnh bao gồm các bước chính: kích thích buồng trứng để thu được nhiều noãn, chọc hút noãn từ buồng trứng, rã đông tinh trùng PESA, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), nuôi cấy phôi trong phòng thí nghiệm, và chuyển phôi vào tử cung người vợ. Mỗi bước đều đòi hỏi kỹ thuật cao và sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và chuyên viên phôi học để đảm bảo hiệu quả điều trị.

4.2. Ưu Điểm Của Việc Sử Dụng Tinh Trùng Đông Lạnh Trong Điều Trị Vô Sinh

Việc sử dụng tinh trùng đông lạnh trong điều trị vô sinh mang lại nhiều lợi ích. Nó cho phép bảo tồn khả năng sinh sản cho nam giới trước khi điều trị các bệnh lý có thể ảnh hưởng đến tinh trùng. Ngoài ra, nó giúp giảm số lần chọc hút tinh trùng, giảm chi phí và áp lực tâm lý cho bệnh nhân. Tinh trùng đông lạnh có thể được sử dụng bất cứ khi nào cần thiết, mang lại sự linh hoạt trong kế hoạch điều trị.

V. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Kết Quả PESA ICSI Nghiên Cứu Chi Tiết

Kết quả của kỹ thuật PESA/ICSI phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm yếu tố từ người chồng (chất lượng tinh trùng, tuổi tác), yếu tố từ người vợ (tuổi tác, tình trạng sức khỏe sinh sản), và các yếu tố liên quan đến quy trình điều trị (phác đồ kích thích buồng trứng, kỹ thuật ICSI, chất lượng phôi). Nghiên cứu tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã phân tích các yếu tố này để tìm ra những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công PESA.

5.1. Các Yếu Tố Từ Người Chồng Ảnh Hưởng Đến Tỷ Lệ Thành Công PESA

Các yếu tố từ người chồng có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả PESA/ICSI. Chất lượng tinh trùng, bao gồm mật độ, hình thái và khả năng di động, là yếu tố quan trọng nhất. Tuổi tác của người chồng cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Các bệnh lý nam khoa và lối sống không lành mạnh cũng có thể làm giảm chất lượng tinh trùng và ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công PESA.

5.2. Tầm Quan Trọng Của Yếu Tố Từ Người Vợ Trong Điều Trị PESA ICSI

Các yếu tố từ người vợ cũng đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả điều trị PESA/ICSI. Tuổi tác của người vợ là một trong những yếu tố quan trọng nhất, vì khả năng sinh sản của phụ nữ giảm dần theo tuổi. Tình trạng sức khỏe sinh sản, bao gồm các bệnh lý về buồng trứng, tử cung và ống dẫn trứng, cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công PESA. Các yếu tố như cân nặng, lối sống và tiền sử sản khoa cũng cần được xem xét.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Phương Pháp PESA

Phương pháp PESA kết hợp ICSI là một giải pháp hiệu quả cho các trường hợp vô sinh nam do không có tinh trùng trong tinh dịch. Nghiên cứu tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã chứng minh hiệu quả của phương pháp này trong việc giúp các cặp vợ chồng hiếm muộn có con. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu để tối ưu hóa quy trình điều trị và cải thiện tỷ lệ thành công PESA. Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc tìm hiểu các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và phát triển các kỹ thuật mới để cải thiện khả năng sinh sản của nam giới.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Ý Nghĩa Thực Tiễn Của PESA

Nghiên cứu đã chứng minh rằng phương pháp PESA kết hợp ICSI là một lựa chọn hiệu quả cho các cặp vợ chồng đối mặt với vô sinh nam do không có tinh trùng trong tinh dịch. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng để cải thiện quy trình điều trị và tăng cơ hội thành công cho các cặp vợ chồng hiếm muộn. Bệnh viện Phụ sản Trung ương tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc ứng dụng và phát triển kỹ thuật này.

6.2. Các Hướng Nghiên Cứu Tiềm Năng Để Nâng Cao Hiệu Quả PESA

Để nâng cao hiệu quả của phương pháp PESA, cần có thêm nhiều nghiên cứu trong tương lai. Các hướng nghiên cứu tiềm năng bao gồm: tìm hiểu các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, phát triển các kỹ thuật mới để cải thiện khả năng sinh sản của nam giới, và tối ưu hóa quy trình trữ lạnh và rã đông tinh trùng. Các nghiên cứu này sẽ giúp mang lại hy vọng cho nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.