Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các công ty công nghệ tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ vận tải và giao nhận, việc xây dựng giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng trở thành yếu tố sống còn. Theo báo cáo của ngành, Grab hiện chiếm khoảng 60% thị phần dịch vụ xe máy công nghệ và 66% thị phần dịch vụ xe hơi tại Việt Nam, đặc biệt tại TP. Hồ Chí Minh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng (Customer-based Brand Equity - CBBE) của Grab tại TP. Hồ Chí Minh, tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng như nhận thức thương hiệu, chất lượng cảm nhận, hình ảnh thương hiệu và lòng trung thành thương hiệu. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập từ 235 người tiêu dùng Grab, phân tích bằng các phương pháp mô tả, tương quan và hồi quy đa biến. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại TP. Hồ Chí Minh trong năm 2023, với ý nghĩa giúp Grab và các doanh nghiệp công nghệ vận tải khác xây dựng chiến lược thương hiệu hiệu quả, nâng cao lợi thế cạnh tranh và duy trì sự phát triển bền vững trong thị trường đầy biến động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình Customer-based Brand Equity của Aaker (1991), bao gồm bốn thành phần chính: nhận thức thương hiệu (Brand Awareness), lòng trung thành thương hiệu (Brand Loyalty), hình ảnh thương hiệu (Brand Image) và chất lượng cảm nhận (Perceived Quality).

  • Nhận thức thương hiệu được định nghĩa là khả năng khách hàng nhận biết và nhớ đến thương hiệu trong một danh mục sản phẩm/dịch vụ.
  • Lòng trung thành thương hiệu phản ánh sự gắn bó và cam kết của khách hàng với thương hiệu, thể hiện qua hành vi mua lặp lại và sự ưu tiên lựa chọn.
  • Hình ảnh thương hiệu là tập hợp các liên tưởng, cảm nhận và thái độ của khách hàng về thương hiệu, bao gồm các thuộc tính cụ thể và trừu tượng.
  • Chất lượng cảm nhận là đánh giá chủ quan của khách hàng về giá trị và sự vượt trội của sản phẩm/dịch vụ so với đối thủ.

Mô hình này được vận dụng để phân tích tác động của từng yếu tố đến giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng của Grab.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính, với trọng tâm là phân tích định lượng. Dữ liệu chính được thu thập qua bảng câu hỏi trực tuyến với 235 mẫu hợp lệ, được chọn bằng phương pháp phi xác suất thuận tiện tại TP. Hồ Chí Minh trong tháng 3 năm 2023. Bảng câu hỏi gồm các phần đo lường các yếu tố CBBE theo thang Likert 5 điểm, cùng các câu hỏi nhân khẩu học.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, bao gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, thống kê mô tả, phân tích hồi quy đa biến để xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến CBBE. Thời gian nghiên cứu kéo dài khoảng 3 tháng, từ khâu thiết kế, thu thập đến phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của chất lượng cảm nhận đến CBBE: Chất lượng cảm nhận có tác động mạnh nhất đến giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng với hệ số hồi quy Beta = 0.286, chiếm 76.3% biến thiên của CBBE. Đa số người dùng đánh giá chất lượng dịch vụ Grab cao (M=3.898) và giá cả hợp lý (M=3.7).

  2. Nhận thức thương hiệu: Mặc dù là yếu tố có ảnh hưởng thấp nhất trong mô hình (Beta = 0.186), nhận thức thương hiệu vẫn đóng vai trò quan trọng với mức độ nhận biết logo và các đặc điểm của Grab rất cao (M=4.8).

  3. Lòng trung thành thương hiệu: Người dùng thể hiện sự trung thành tương đối cao với Grab, coi đây là lựa chọn ưu tiên (M=3.99) và sẵn sàng tiếp tục sử dụng dịch vụ (M=3.8), dù có một số ý kiến cho rằng giá cả cạnh tranh có thể khiến họ chuyển sang đối thủ.

  4. Hình ảnh thương hiệu: Grab được đánh giá có hình ảnh thương hiệu rõ ràng, thân thiện và khác biệt so với các đối thủ (M=4.8), góp phần củng cố sự tin tưởng và lựa chọn của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về CBBE, khẳng định vai trò then chốt của chất lượng cảm nhận trong việc xây dựng giá trị thương hiệu. Việc Grab chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo tài xế và cải tiến công nghệ đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt trong mắt khách hàng. Mặc dù nhận thức thương hiệu có mức ảnh hưởng thấp hơn, nhưng vẫn là nền tảng để khách hàng nhớ đến và lựa chọn Grab trong thị trường cạnh tranh. Lòng trung thành và hình ảnh thương hiệu cũng góp phần tạo ra sự gắn kết lâu dài với khách hàng, giúp Grab duy trì vị thế dẫn đầu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ đồng thuận của khách hàng với từng yếu tố, hoặc bảng hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường chất lượng dịch vụ: Nâng cao đào tạo tài xế, cải tiến hệ thống hỗ trợ khách hàng 24/7, tối ưu hóa lộ trình và giá cước để giảm thiểu thời gian di chuyển và chi phí không cần thiết. Mục tiêu tăng điểm đánh giá chất lượng dịch vụ lên trên 4.0 trong vòng 12 tháng. Chủ thể: Ban quản lý Grab.

  2. Xây dựng và duy trì lòng trung thành: Tổ chức các chương trình khách hàng thân thiết, sự kiện cộng đồng và chăm sóc khách hàng cá nhân hóa nhằm tăng tỷ lệ khách hàng quay lại sử dụng dịch vụ lên 85% trong 1 năm. Chủ thể: Bộ phận Marketing và chăm sóc khách hàng.

  3. Mở rộng và duy trì nhận thức thương hiệu: Tăng cường quảng cáo trên mạng xã hội, sử dụng các chiến dịch truyền thông sáng tạo, kết hợp khuyến mãi giá để thu hút người dùng mới và duy trì sự hiện diện thương hiệu. Mục tiêu tăng nhận thức thương hiệu thêm 10% trong 6 tháng. Chủ thể: Bộ phận Marketing.

  4. Củng cố hình ảnh thương hiệu: Định vị Grab là thương hiệu thân thiện, tin cậy và đổi mới, thông qua các chiến dịch truyền thông tập trung vào trải nghiệm khách hàng và giá trị cộng đồng. Chủ thể: Ban lãnh đạo và bộ phận truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ vận tải: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển bền vững.

  2. Chuyên viên marketing và xây dựng thương hiệu: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực tiễn để thiết kế các chiến dịch quảng bá hiệu quả, tăng cường nhận thức và lòng trung thành.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing: Là tài liệu tham khảo học thuật về mô hình CBBE và ứng dụng trong thị trường Việt Nam.

  4. Các nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Hiểu được sức mạnh thương hiệu của Grab, đánh giá tiềm năng phát triển và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Customer-based Brand Equity là gì?
    Là giá trị thương hiệu được xây dựng dựa trên nhận thức, cảm nhận và hành vi của khách hàng đối với thương hiệu, bao gồm các yếu tố như nhận thức, hình ảnh, chất lượng cảm nhận và lòng trung thành.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến giá trị thương hiệu của Grab?
    Chất lượng cảm nhận có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm hơn 28% tác động đến giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng.

  3. Làm thế nào để tăng lòng trung thành khách hàng trong lĩnh vực dịch vụ vận tải?
    Thông qua chương trình khách hàng thân thiết, dịch vụ chăm sóc cá nhân hóa và đảm bảo chất lượng dịch vụ ổn định, tạo sự gắn bó lâu dài.

  4. Tại sao nhận thức thương hiệu lại có ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố khác?
    Do Grab đã có mức nhận thức thương hiệu cao sẵn có, nên sự khác biệt về nhận thức không còn là yếu tố quyết định lớn bằng chất lượng và trải nghiệm dịch vụ.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các công ty khác không?
    Có, mô hình và kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở tham khảo cho các doanh nghiệp công nghệ vận tải và dịch vụ tại Việt Nam trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định bốn yếu tố chính ảnh hưởng đến giá trị thương hiệu dựa trên khách hàng của Grab gồm: nhận thức thương hiệu, lòng trung thành, hình ảnh thương hiệu và chất lượng cảm nhận.
  • Chất lượng cảm nhận là yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm 28.6% ảnh hưởng đến CBBE.
  • Grab có mức độ nhận thức thương hiệu và hình ảnh thương hiệu cao tại TP. Hồ Chí Minh, tuy nhiên cần cải thiện lòng trung thành và chất lượng dịch vụ để duy trì lợi thế cạnh tranh.
  • Các đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ, xây dựng lòng trung thành, tăng cường quảng bá và củng cố hình ảnh thương hiệu.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bước tiếp theo trong việc phát triển chiến lược thương hiệu bền vững và có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu ra các khu vực khác tại Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý Grab nên triển khai các giải pháp đề xuất và theo dõi sát sao các chỉ số thương hiệu để điều chỉnh kịp thời, đồng thời nghiên cứu mở rộng để bao quát thị trường toàn quốc.