Giá trị chẩn đoán của cystatin C huyết thanh và yếu tố nguy cơ tổn thương thận cấp sau phẫu thuật tim

• Tác giả: Ngô Đình Trung
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Duy Anh
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sang
• Chuyên ngành: Gây mê-Hồi sức
• Đề tài: Nghiên Cứu Giá Trị Chẩn Đoán Của Cystatin C Huyết Thanh Trong Dự Báo Tổn Thương Thận Cấp Sau Mổ Tim
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Một số đặc điểm giải phẫu và chức năng của thận
• 1.2. Các nghiệm pháp thăm dò chức năng lọc của cầu thận
• 1.3. Lịch sử và các tiêu chuẩn chẩn đoán tổn thương thận cấp
• 1.3.1. Lịch sử tổn thương thận cấp
• 1.3.2. Tiêu chuẩn RIFLE
• 1.3.3. Tiêu chuẩn AKIN
• 1.3.4. Tiêu chuẩn KDIGO
• 1.4. Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 1.4.1. Một số đặc điểm dịch tễ tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 1.4.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
• 1.5. Các yếu tố nguy cơ và các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp sau mổ tim mở
• 1.5.1. Các yếu tố nguy cơ tổn thương thận cấp
• 1.5.2. Các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp
• 1.6. Các marker sinh học chẩn đoán tổn thương thận cấp
• 1.6.1. Neutrophil Gelatinase Associated Lipocalin (NGAL)
• 1.6.2. Các marker sinh học khác
• 1.7. Một số nghiên cứu trên thế giới và trong nước về tổn thương thận cấp trong phẫu thuật tim và giá trị của cystatin C
• 1.7.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.7.2. Nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.7. Nội dung nghiên cứu
• 2.8. Các tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá trong nghiên cứu
• 2.9. Phương tiện nghiên cứu
• 2.10. Phương thức tiến hành
• 2.11. Xử lý số liệu và các thuật toán sử dụng trong nghiên cứu
• 2.12. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Vai trò chẩn đoán tổn thương thận cấp của KDIGO, RIFLE, AKIN và cystatin C huyết thanh
• 3.3. Chẩn đoán tổn thương thận cấp theo KDIGO, RIFLE và AKIN
• 3.4. Giá trị chẩn đoán tổn thương thận cấp của cystatin C huyết thanh
• 3.5. Các yếu tố nguy cơ và các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 3.6. Phân tích đơn biến và đa biến yếu tố nguy cơ tổn thương thận cấp
• 3.7. Các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp sau mổ
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Vai trò chẩn đoán tổn thương thận cấp của KDIGO, RIFLE, AKIN và cystatin C huyết thanh
• 4.2. Chẩn đoán tổn thương thận cấp theo KDIGO, RIFLE và AKIN
• 4.3. Giá trị chẩn đoán tổn thương thận cấp của cystatin C huyết thanh
• 4.4. Các yếu tố nguy cơ và các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 4.5. Các yếu tố nguy cơ tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 4.6. Các thang điểm dự báo tổn thương thận cấp sau mổ tim
• 4.7. Một số hạn chế của nghiên cứu
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về tổn thương thận cấp

Tổn thương thận cấp (AKI) là một hội chứng nghiêm trọng, đặc trưng bởi sự suy giảm nhanh chóng chức năng thận. Tình trạng này có thể dẫn đến mất khả năng đào thải nước tiểu và duy trì cân bằng nội môi. Theo các tiêu chuẩn chẩn đoán như RIFLE, AKIN và KDIGO, tỷ lệ mắc AKI ở bệnh nhân phẫu thuật tim có thể lên đến 40%. Việc chẩn đoán sớm và chính xác là rất quan trọng để giảm thiểu biến chứng và tử vong. Cystatin C huyết thanh đã được nghiên cứu như một marker sinh học tiềm năng trong việc dự báo tổn thương thận cấp. Nghiên cứu cho thấy rằng cystatin C có thể cung cấp thông tin giá trị hơn so với creatinin huyết thanh trong một số trường hợp. Việc áp dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán mới và các marker sinh học như cystatin C có thể cải thiện khả năng phát hiện sớm AKI.

1.1. Các tiêu chuẩn chẩn đoán tổn thương thận cấp

Tiêu chuẩn RIFLE, AKIN và KDIGO đã được phát triển để thống nhất trong việc chẩn đoán AKI. Tiêu chuẩn RIFLE phân loại tổn thương thận thành ba giai đoạn: nguy cơ, tổn thương và suy thận. Tiêu chuẩn AKIN đã cải tiến một số tiêu chí của RIFLE, trong khi KDIGO cung cấp hướng dẫn toàn diện hơn cho việc chẩn đoán và quản lý AKI. Việc sử dụng các tiêu chuẩn này giúp các bác sĩ lâm sàng có thể đánh giá chính xác tình trạng thận của bệnh nhân và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời. Sự kết hợp giữa các tiêu chuẩn này với các marker sinh học như cystatin C có thể nâng cao độ nhạy và độ đặc hiệu trong chẩn đoán tổn thương thận cấp.

II. Giá trị chẩn đoán của cystatin C huyết thanh

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cystatin C huyết thanh có giá trị chẩn đoán cao trong việc phát hiện tổn thương thận cấp. So với creatinin huyết thanh, cystatin C có thể phản ánh sớm hơn sự suy giảm chức năng thận. Nồng độ cystatin C tăng lên trước khi có sự gia tăng của creatinin, cho phép các bác sĩ có thể can thiệp sớm hơn. Các nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng cystatin C có thể dự đoán chính xác nguy cơ phát triển AKI ở bệnh nhân phẫu thuật tim. Việc sử dụng cystatin C trong lâm sàng có thể giúp cải thiện kết quả điều trị và giảm thiểu biến chứng cho bệnh nhân.

2.1. So sánh giữa cystatin C và creatinin

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cystatin C có độ nhạy cao hơn so với creatinin trong việc phát hiện tổn thương thận cấp. Trong một số trường hợp, nồng độ creatinin có thể không phản ánh chính xác tình trạng thận do sự thay đổi trong khối lượng cơ hoặc chế độ ăn uống. Ngược lại, cystatin C ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố này, làm cho nó trở thành một chỉ số đáng tin cậy hơn trong việc đánh giá chức năng thận. Việc áp dụng cystatin C trong lâm sàng có thể giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác hơn và kịp thời.

III. Các yếu tố nguy cơ dự báo tổn thương thận cấp

Nghiên cứu đã xác định nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến tổn thương thận cấp sau phẫu thuật tim. Các yếu tố này bao gồm tuổi tác, tình trạng bệnh lý nền, và loại phẫu thuật thực hiện. Việc nhận diện các yếu tố nguy cơ này là rất quan trọng để dự báo khả năng phát triển AKI. Các thang điểm dự báo như Cleveland Clinic, AKICS và ACEF đã được áp dụng để đánh giá nguy cơ tổn thương thận cấp. Sự kết hợp giữa các yếu tố nguy cơ và các marker sinh học như cystatin C có thể nâng cao khả năng dự đoán và giúp các bác sĩ có kế hoạch điều trị phù hợp.

3.1. Phân tích các yếu tố nguy cơ

Phân tích đơn biến và đa biến cho thấy rằng các yếu tố như tuổi tác cao, bệnh lý tim mạch, và tình trạng suy thận trước phẫu thuật đều có liên quan đến nguy cơ cao hơn của AKI. Việc sử dụng các thang điểm dự báo giúp xác định bệnh nhân có nguy cơ cao và cần được theo dõi chặt chẽ hơn trong quá trình điều trị. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc can thiệp sớm có thể làm giảm tỷ lệ mắc AKI và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân.