Luận án tiến sĩ về đột biến gen và kiểu hình thalassemia ở bệnh nhi tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng

• Tác giả: Đỗ Thị Quỳnh Mai
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Ngọc Sáng
• Trường học: Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
• Chuyên ngành: Nhi
• Đề tài: Nghiên cứu đột biến gen và kiểu hình thalassemia ở trẻ em tại Hải Phòng
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đặc điểm dịch tễ học bệnh Thalassemia
• 1.2. Đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm
• 1.3. Tổng quan phương pháp lập và phân tích phả hệ bệnh Thalassemia
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đột biến gen gây bệnh Thalassemia ở bệnh nhi tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng
• 3.2. Đối chiếu kiểu gen với kiểu hình của các bệnh nhi Thalassemia ở Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng
• 3.3. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng theo gen đột biến và bước đầu xây dựng 1 số phả hệ
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Xác định đột biến gen gây bệnh Thalassemia ở bệnh nhi tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng. Đối chiếu kiểu gen với kiểu hình của các bệnh nhi Thalassemia ở Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng
• 4.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng theo gen đột biến và bước đầu xây dựng 1 số phả hệ
• NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
• NHỮNG HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• PHƯƠNG HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH SÁCH BỆNH NHÂN

I. Đặc điểm dịch tễ học bệnh Thalassemia

Bệnh thalassemia là một trong những bệnh di truyền phổ biến nhất trên thế giới, liên quan đến nguồn gốc dân tộc. Tỷ lệ người mang gen bệnh thalassemia chiếm khoảng 7% dân số toàn cầu. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 10 triệu người mang gen bệnh này, trong đó có khoảng 20.000 bệnh nhân cần điều trị, và 44% trong số đó là trẻ em. Tại Hải Phòng, việc chẩn đoán và điều trị bệnh thalassemia đã được thực hiện tích cực nhưng chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn gen bệnh chưa được quản lý chặt chẽ, dẫn đến việc lan truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc phát hiện sớm và tư vấn di truyền là rất cần thiết để ngăn ngừa sự phát triển của bệnh. Theo thống kê, tỷ lệ người mang gen thalassemia ở các tỉnh miền núi cao hơn so với các vùng khác. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp phòng ngừa và quản lý hiệu quả hơn.

II. Đột biến gen gây bệnh Thalassemia

Nghiên cứu đã xác định một số đột biến gen chính gây bệnh thalassemia ở trẻ em tại Hải Phòng. Các đột biến này chủ yếu tập trung vào gen HBB, với các kiểu đột biến như CD41/42, CD17, và CD26. Những đột biến này dẫn đến sự thiếu hụt tổng hợp chuỗi beta globin, gây ra tình trạng thiếu máu. Việc phân tích gen giúp xác định chính xác kiểu gen của bệnh nhân, từ đó có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Các nghiên cứu trước đây cho thấy tỷ lệ đột biến gen ở trẻ em mắc bệnh thalassemia tại Hải Phòng có sự khác biệt rõ rệt so với các khu vực khác. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu đột biến gen trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh. Việc phát hiện sớm các đột biến gen có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân và giảm thiểu gánh nặng cho gia đình và xã hội.

III. Kiểu hình và kiểu gen của bệnh nhi Thalassemia

Việc đối chiếu giữa kiểu gen và kiểu hình của bệnh nhi mắc thalassemia tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng cho thấy có sự tương quan rõ rệt. Các bệnh nhi có kiểu gen khác nhau thể hiện các triệu chứng lâm sàng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Những trẻ có kiểu gen β-thalassemia thường có triệu chứng nặng hơn so với α-thalassemia. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phân tích kiểu gen trong việc dự đoán diễn biến bệnh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc xây dựng phả hệ và theo dõi các thế hệ có người mang gen bệnh là cần thiết để hiểu rõ hơn về sự di truyền của bệnh. Việc này không chỉ giúp trong việc chẩn đoán mà còn trong việc tư vấn di truyền cho các gia đình có nguy cơ cao. Sự hiểu biết về mối liên hệ giữa kiểu gen và kiểu hình sẽ hỗ trợ trong việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho bệnh nhi mắc thalassemia.

IV. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng theo gen đột biến

Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhi mắc thalassemia có sự khác biệt rõ rệt theo từng loại đột biến gen. Các triệu chứng như thiếu máu, vàng da, và lách to thường gặp ở những bệnh nhi có kiểu gen β-thalassemia. Các xét nghiệm cận lâm sàng như điện di huyết sắc tố và xét nghiệm gen giúp xác định chính xác loại bệnh và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Việc mô tả các đặc điểm này không chỉ giúp trong việc chẩn đoán mà còn trong việc theo dõi và điều trị bệnh. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bệnh nhi. Hơn nữa, việc xây dựng phả hệ và theo dõi các thế hệ có người mang gen bệnh là cần thiết để hiểu rõ hơn về sự di truyền của bệnh, từ đó có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.