Luận văn thạc sĩ: Nghiên cứu đối chiếu tâm lý tình cảm trong tiếng Hán và tiếng Việt

• Tác giả: Phạm Thúy Hồng
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Văn Khang
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ Trung Quốc
• Đề tài: Nghiên Cứu Đối Chiếu Tâm Lý Tình Cảm Giữa Tiếng Hán Và Tiếng Việt
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• 原创性声明
• 符号目录
• 表格目录
• 图式目录
• 摘要
• 选题理由
• 研究目的及研究任务
• 研究方法及研究手段
• 研究范围、研究对象及语料来源
• 本论文的理论及实践意义
• 论文结构
• 1. 第一章: 汉、越情感心理词语的研究综述以及论文的理论基础
• 1.1. 汉、越情感心理词语的研究综述
• 1.2. 情感心理词语定义和范围的探讨
• 1.3. 语义层面上的研究情况
• 1.4. 语法层面上的研究情况
• 1.5. 认知层面上表情感心理概念的研究情况
• 1.6. 本论文的理论基础
• 1.6.1. 词义的相关理论
• 1.6.2. 情感心理词语的相关理论
• 1.6.3. 对比语言学理论的若干问题
• 2. 第二章: 汉、越情感心理词语的结构对比
• 2.1. 汉、越情感心理词语的构造方式对比
• 2.2. 单纯词对比
• 2.3. 合成词对比
• 2.4. 汉、越情感心理词语的搭配能力对比
• 2.4.1. 汉、越情感心理词跟副词搭配的对比
• 2.4.2. 汉、越情感心理词与宾语搭配的对比
• 2.4.3. 汉、越情感心理词与补语搭配的对比
• 3. 第三章: 汉、越情感心理词的语义网络对比
• 3.1. 情感心理词语语义网络的特点及提取步骤
• 3.1.1. 情感心理词语语义网络的基本特点
• 3.1.2. 语义网络提取的步骤
• 3.2. 汉、越情感心理词语语义网络对比
• 3.2.1. 汉、越正面情感心理词语语义网络对比
• 3.2.2. 汉、越负面情感心理词语语义网络对比
• 本人已发表与论文相关的文章
• 参考文献
• 附录 1 汉语表喜悦义词语
• 附录 2 汉语表喜爱义词语
• 附录 3 汉语表悲哀义词语
• 附录 4 汉语表憎恶义词语
• 附录 5 越南语表喜悦义词语
• 附录 6 越南语表喜爱义词语
• 附录 7 越南语表悲哀义词语
• 附录 8 越南语表憎恶义词语

I. Tâm lý học so sánh

Phần này tập trung vào tâm lý học so sánh giữa tiếng Hán và tiếng Việt, đặc biệt là trong việc thể hiện tình cảm. Nghiên cứu tập trung phân tích cấu trúc, ngữ nghĩa và mối quan hệ ngữ nghĩa của các từ ngữ thể hiện tình cảm trong hai ngôn ngữ. Nghiên cứu ngôn ngữ học so sánh đóng vai trò then chốt trong việc xác định những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai hệ thống ngôn ngữ. Một trong những mục tiêu chính là làm rõ cách thức mà văn hóa ảnh hưởng đến cách thể hiện tình cảm trong ngôn ngữ. So sánh ngôn ngữ tiếng Hán và tiếng Việt giúp làm sáng tỏ những điểm khác nhau trong cách tiếp cận, thể hiện cảm xúc, từ đó làm rõ sự khác biệt trong nhận thức và trải nghiệm tình cảm giữa hai nền văn hóa. Nghiên cứu ngôn ngữ học so sánh sẽ phân tích sâu hơn về cách ngôn ngữ phản ánh thế giới quan, hệ thống giá trị và văn hóa của từng dân tộc.

1.1 Ngôn ngữ học và tâm lý học

Phần này khảo sát mối quan hệ giữa ngôn ngữ học và tâm lý học, cụ thể là cách ngôn ngữ phản ánh nhận thức và tình cảm con người. Nghiên cứu sẽ xem xét tâm lý ngôn ngữ, tức là nghiên cứu cách thức ngôn ngữ ảnh hưởng đến suy nghĩ và cảm xúc của người sử dụng. Tâm lý ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu sự khác biệt trong cách biểu đạt tình cảm giữa tiếng Hán và tiếng Việt. Ngôn ngữ học nhận thức cũng được ứng dụng để phân tích cách con người hiểu và xử lý thông tin tình cảm được truyền đạt qua ngôn ngữ. Phân tích ngôn ngữ và cảm xúc sẽ tập trung vào việc so sánh cách sử dụng các từ ngữ thể hiện tình cảm trong từng ngôn ngữ, từ đó rút ra những kết luận về sự khác biệt trong hệ thống nhận thức và biểu đạt tình cảm của người nói tiếng Hán và tiếng Việt. Việc nghiên cứu tâm lý ngôn ngữ cho phép đánh giá tác động của yếu tố văn hóa đến cách thể hiện tình cảm trong ngôn ngữ.

1.2 Tâm lý ngôn ngữ

Phần này tập trung vào khía cạnh tâm lý ngôn ngữ, làm rõ cách ngôn ngữ ảnh hưởng đến tư duy và cảm xúc. Tâm lý ngôn ngữ là một lĩnh vực quan trọng trong nghiên cứu này, giúp giải thích sự khác biệt trong cách thể hiện tình cảm giữa tiếng Hán và tiếng Việt. Ngôn ngữ học nhận thức và ngôn ngữ học tâm lý cung cấp khung lý thuyết để phân tích cách con người xử lý và diễn đạt thông tin tình cảm. Phân tích ngữ nghĩa của các từ ngữ biểu lộ cảm xúc sẽ được thực hiện để làm sáng tỏ sự khác biệt về nghĩa và sắc thái giữa hai ngôn ngữ. So sánh văn hóa và ngôn ngữ sẽ giúp làm rõ vai trò của yếu tố văn hóa trong việc định hình cách thể hiện tình cảm trong ngôn ngữ. Nghiên cứu tập trung vào tính chất ngôn ngữ và ảnh hưởng đến cảm xúc, cũng như sự tương tác giữa ngôn ngữ và văn hoá trong việc tạo nên sự khác biệt này.

II. So sánh ngôn ngữ tiếng Hán và tiếng Việt

Phần này tập trung vào so sánh ngôn ngữ tiếng Hán và tiếng Việt, đặc biệt là trong cách thể hiện tình cảm. Sự khác biệt ngôn ngữ và ảnh hưởng đến tâm lý là trọng tâm của phần này. Nghiên cứu sẽ phân tích cấu trúc ngữ pháp, ngữ nghĩa và cách sử dụng các từ ngữ thể hiện tình cảm trong từng ngôn ngữ. Biểu đạt tình cảm tiếng Hán và biểu đạt tình cảm tiếng Việt được đối chiếu để tìm ra những điểm khác biệt và tương đồng. Phân tích ngôn ngữ và cảm xúc sẽ tập trung vào việc xác định các yếu tố văn hóa tác động đến cách thể hiện tình cảm. Nghiên cứu ngôn ngữ học so sánh giúp làm rõ mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hoá trong việc biểu đạt tình cảm.

2.1 Biểu đạt tình cảm tiếng Hán

Phần này chuyên sâu vào biểu đạt tình cảm tiếng Hán. Nghiên cứu phân tích cách thức người Hán sử dụng ngôn ngữ để thể hiện các sắc thái tình cảm khác nhau. Cấu trúc câu và biểu đạt cảm xúc là một trong những trọng tâm. Hình ảnh ngôn ngữ và cảm xúc cũng được xem xét để hiểu rõ hơn về cách người Hán sử dụng hình ảnh để diễn tả cảm xúc. Từ vựng biểu đạt tình cảm tiếng Hán được phân loại và phân tích chi tiết. Hệ thống ngữ nghĩa được phân tích để làm rõ mối liên hệ giữa từ vựng và ý nghĩa. Ảnh hưởng văn hóa đến biểu đạt cảm xúc cũng được xem xét để giải thích những đặc trưng riêng biệt trong cách thể hiện tình cảm của người Hán.

2.2 Biểu đạt tình cảm tiếng Việt

Phần này tập trung vào biểu đạt tình cảm tiếng Việt. Nghiên cứu sẽ làm rõ cách người Việt sử dụng ngôn ngữ để thể hiện các cung bậc cảm xúc khác nhau. Từ vựng biểu đạt tình cảm tiếng Việt được phân tích, bao gồm cả từ đơn và từ ghép. Cấu trúc câu và biểu đạt cảm xúc trong tiếng Việt sẽ được so sánh với tiếng Hán. Hệ thống ngữ nghĩa tiếng Việt được phân tích để làm rõ cách các từ ngữ biểu đạt tình cảm liên kết với nhau. Ảnh hưởng văn hóa đến biểu đạt cảm xúc ở người Việt được nghiên cứu để làm sáng tỏ những điểm đặc trưng trong cách thể hiện cảm xúc của người Việt. So sánh văn hóa Việt Nam và Trung Quốc sẽ giúp làm nổi bật những điểm khác biệt trong cách biểu đạt tình cảm giữa hai nền văn hóa.

III. Phân tích ngôn ngữ và cảm xúc

Phần này tập trung vào phân tích ngôn ngữ và cảm xúc, tập trung vào việc so sánh và đối chiếu cách thức thể hiện tình cảm trong hai ngôn ngữ. Nghiên cứu ngôn ngữ học so sánh được áp dụng để xác định những điểm tương đồng và khác biệt. Tâm lý tình cảm trong ngôn ngữ được phân tích để làm sáng tỏ sự ảnh hưởng của văn hóa đến cách thể hiện tình cảm. Nghiên cứu ngôn ngữ học sẽ tập trung vào việc phân tích cấu trúc ngữ pháp và ngữ nghĩa của các từ ngữ liên quan đến tình cảm. So sánh văn hóa và ngôn ngữ giúp làm rõ mối quan hệ giữa ngôn ngữ, văn hoá và tâm lý con người. Nghiên cứu sẽ đánh giá tầm quan trọng của việc nghiên cứu so sánh này đối với lĩnh vực ngôn ngữ học và văn hóa học.

3.1 Phương pháp nghiên cứu tâm lý ngôn ngữ

Phần này trình bày phương pháp nghiên cứu tâm lý ngôn ngữ được sử dụng trong nghiên cứu này. Phương pháp nghiên cứu tâm lý ngôn ngữ bao gồm các kỹ thuật thu thập và phân tích dữ liệu. Thuyết ngôn ngữ học được sử dụng làm cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu. Thuyết tâm lý học cung cấp khung lý thuyết để phân tích dữ liệu. So sánh văn hoá Việt Nam và Trung Quốc được thực hiện để làm rõ những ảnh hưởng văn hoá đến cách thể hiện tình cảm. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hoá được làm rõ thông qua việc phân tích dữ liệu. Ngôn ngữ học nhận thức được sử dụng để phân tích cách con người xử lý thông tin tình cảm.

3.2 Kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn

Phần này trình bày kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu sẽ làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt trong cách thể hiện tình cảm giữa tiếng Hán và tiếng Việt. Ứng dụng thực tiễn bao gồm việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào việc giảng dạy, dịch thuật và biên soạn từ điển. Sự khác biệt ngữ pháp tiếng Hán và tiếng Việt được phân tích để làm rõ những điểm khó khăn trong việc học và sử dụng hai ngôn ngữ. Từ điển tiếng Hán - tiếng Việt có thể được cải thiện dựa trên kết quả nghiên cứu. Dịch thuật và tâm lý cũng là một ứng dụng thực tiễn quan trọng của nghiên cứu này. Học thuật tiếng Hán và học thuật tiếng Việt có thể được nâng cao nhờ nghiên cứu này.