Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán điện và kết quả điều trị hội chứng Guillain Barré bằng phương pháp thay huyết tương

• Tác giả: Nguyễn Minh Đức
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Tâm
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sàng 108
• Chuyên ngành: Thần kinh
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán điện và hiệu quả điều trị hội chứng Guillain Barré bằng thay huyết tương
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về hội chứng Guillain – Barré
• 1.2. Lịch sử bệnh
• 1.3. Dịch tễ học
• 1.4. Yếu tố tiền nhiễm
• 1.5. Sinh bệnh học
• 1.6. Giải phẫu bệnh
• 1.7. Đặc điểm lâm sàng
• 1.8. Cận lâm sàng
• 1.9. Chẩn đoán hội chứng Guillain – Barré
• 1.10. Các biến thể của hội chứng Guillain – Barré
• 1.11. Điều trị hội chứng Guilain – Barré
• 1.12. Chẩn đoán điện trong hội chứng Guillain – Barré
• 1.13. Sơ lược giải phẫu sinh lý dây thần kinh ngoại vi
• 1.14. Lịch sử nghiên cứu chẩn đoán điện trong hội chứng Guillain – Barré
• 1.15. Đặc điểm, vai trò của chẩn đoán điện trong hội chứng Guillain – Barré
• 1.16. Tình hình nghiên cứu về chẩn đoán điện của hội chứng Guillain – Barré
• 1.17. Thay huyết tương trong điều trị hội chứng Guillain – Barré
• 1.18. Kỹ thuật thay huyết tương
• 1.19. Tình hình nghiên cứu và ứng dụng thay huyết tương trong điều trị hội chứng Guillain – Barré
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân thay huyết tương
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.6. Phương tiện nghiên cứu
• 2.7. Nội dung nghiên cứu
• 2.8. Các bước tiến hành
• 2.9. Xử lý số liệu
• 2.10. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung
• 3.2. Đặc điểm về tuổi và giới
• 3.3. Đặc điểm về nơi cư trú
• 3.4. Đặc điểm về thời gian mắc bệnh
• 3.5. Đặc điểm lâm sàng của hội chứng Guillain – Barré
• 3.6. Đặc điểm các yếu tố tiền nhiễm
• 3.7. Đặc điểm phân loại thể bệnh
• 3.8. Triệu chứng lâm sàng
• 3.9. Đặc điểm biến đổi dịch não – tủy
• 3.10. Đặc điểm biến đổi chẩn đoán điện và mối liên quan với lâm sàng của hội chứng Guillain – Barré
• 3.11. Đặc điểm biến đổi chẩn đoán điện của hội chứng Guillain – Barré
• 3.12. Mối liên quan giữa các chỉ số chẩn đoán điện với đặc điểm lâm sàng
• 3.13. Kết quả điều trị hội chứng Guillain – Barré bằng phương pháp thay huyết tương
• 3.14. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân thay huyết tương
• 3.15. Biến đổi lâm sàng của bệnh nhân Guillain – Barré sau thay huyết tương
• 3.16. Biến đổi cận lâm sàng của bệnh nhân Guillain – Barré sau thay huyết tương
• 3.17. Biến chứng của thay huyết tương
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung
• 4.2. Đặc điểm về tuổi và giới
• 4.3. Đặc điểm về nơi cư trú
• 4.4. Đặc điểm về thời gian mắc bệnh
• 4.5. Đặc điểm lâm sàng của hội chứng Guillain – Barré
• 4.6. Các yếu tố tiền nhiễm
• 4.7. Đặc điểm phân loại thể bệnh
• 4.8. Đặc điểm lâm sàng hội chứng Guillain – Barré
• 4.9. Đặc điểm biến đổi dịch não tủy trong hội chứng Guillain – Barré
• 4.10. Biến đổi chẩn đoán điện và mối liên quan với đặc điểm lâm sàng của hội chứng Guillain – Barré
• 4.11. Đặc điểm biến đổi chẩn đoán điện của hội chứng Guillain – Barré
• 4.12. Mối liên quan giữa chẩn đoán điện với đặc điểm lâm sàng của hội chứng Guillain – Barré
• 4.13. Kết quả điều trị hội chứng Guillain - Barré bằng phương pháp thay huyết tương
• 4.14. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân thay huyết tương
• 4.15. Biến đổi điểm lâm sàng của bệnh nhân Guillain – Barré sau thay huyết tương
• 4.16. Biến đổi cận lâm sàng của bệnh nhân hội chứng Guillain - Barré sau thay huyết tương
• 4.17. Biến chứng của thay huyết tương
• 4.18. Đặc điểm lâm sàng, biến đổi dịch não – tủy của hội chứng Guillain – Barré
• 4.19. Những thay đổi trong chẩn đoán điện và mối liên quan với lâm sàng hội chứng Guillain - Barré
• 4.20. Hiệu quả của thay huyết tương trong điều trị hội chứng Guillain - Barré
• KIẾN NGHỊ
• CÁC BÀI BÁO LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH VẼ

I. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng

Nghiên cứu tập trung vào việc mô tả đặc điểm lâm sàng của hội chứng Guillain Barré, một bệnh lý thần kinh tự miễn gây tổn thương myelin hoặc sợi trục thần kinh. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm yếu cơ, liệt cấp tính, và rối loạn cảm giác. Hội chứng Guillain Barré thường khởi phát sau nhiễm khuẩn hoặc virus, với tỷ lệ mắc khoảng 0.6-4 ca/100.000 người hàng năm. Các yếu tố tiền nhiễm như nhiễm Campylobacter jejuni hoặc virus đại cự bào được xác định là nguyên nhân kích hoạt. Nghiên cứu cũng phân loại các thể bệnh như AIDP, AMAN, và AMSAN, mỗi thể có đặc điểm lâm sàng và tiên lượng khác nhau.

1.1. Triệu chứng lâm sàng

Các triệu chứng lâm sàng của hội chứng Guillain Barré bao gồm yếu cơ tiến triển nhanh, liệt cấp tính, và rối loạn cảm giác. Bệnh nhân thường có tiền sử nhiễm khuẩn hoặc virus trước khi khởi phát bệnh. Các thể bệnh như AIDP (viêm đa dây thần kinh hủy myelin cấp tính) và AMAN (bệnh thần kinh sợi trục vận động cấp tính) có biểu hiện lâm sàng khác nhau. AIDP thường gặp ở các nước phương Tây, trong khi AMAN phổ biến hơn ở châu Á. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa các yếu tố tiền nhiễm và tiên lượng bệnh.

1.2. Phân loại thể bệnh

Hội chứng Guillain Barré được phân loại thành các thể bệnh dựa trên đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán điện. AIDP là thể phổ biến nhất, đặc trưng bởi tổn thương myelin. AMAN và AMSAN là các thể tổn thương sợi trục, thường có tiên lượng xấu hơn. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự khác biệt về tỷ lệ mắc các thể bệnh giữa các khu vực địa lý, với AMAN phổ biến hơn ở châu Á và AIDP chiếm ưu thế ở châu Âu và Bắc Mỹ.

II. Chẩn đoán điện trong hội chứng Guillain Barré

Chẩn đoán điện đóng vai trò quan trọng trong việc xác định hội chứng Guillain Barré và phân biệt các thể bệnh. Các phương pháp như đo tốc độ dẫn truyền thần kinh và điện cơ đồ được sử dụng để đánh giá mức độ tổn thương thần kinh. Nghiên cứu chỉ ra rằng chẩn đoán điện giúp xác định sự giảm tốc độ dẫn truyền thần kinh và tổn thương sợi trục, đặc biệt trong các thể AMAN và AMSAN. Kết quả chẩn đoán điện cũng liên quan chặt chẽ với tiên lượng bệnh và hiệu quả điều trị.

2.1. Phương pháp chẩn đoán điện

Các phương pháp chẩn đoán điện bao gồm đo tốc độ dẫn truyền thần kinh, điện cơ đồ, và đánh giá phản xạ H. Những phương pháp này giúp xác định mức độ tổn thương myelin hoặc sợi trục. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự giảm tốc độ dẫn truyền thần kinh là đặc điểm chính của AIDP, trong khi tổn thương sợi trục là đặc trưng của AMAN và AMSAN. Chẩn đoán điện cũng giúp theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị.

2.2. Mối liên quan giữa chẩn đoán điện và lâm sàng

Kết quả chẩn đoán điện có mối liên quan chặt chẽ với các triệu chứng lâm sàng của hội chứng Guillain Barré. Sự giảm tốc độ dẫn truyền thần kinh thường đi kèm với mức độ yếu cơ và liệt. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các chỉ số chẩn đoán điện như biên độ CMAP và thời gian tiềm vận động có thể dự đoán tiên lượng bệnh. Những bệnh nhân có tổn thương sợi trục thường có tiên lượng xấu hơn so với tổn thương myelin.

III. Hiệu quả điều trị bằng thay huyết tương

Thay huyết tương là một phương pháp điều trị hiệu quả cho hội chứng Guillain Barré, giúp loại bỏ các kháng thể tự miễn gây tổn thương thần kinh. Nghiên cứu đánh giá hiệu quả điều trị của thay huyết tương trong việc cải thiện triệu chứng lâm sàng và rút ngắn thời gian hồi phục. Kết quả cho thấy thay huyết tương giúp giảm đáng kể thời gian thở máy và thời gian nằm viện. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số biến chứng như hạ huyết áp và rối loạn điện giải.

3.1. Kỹ thuật thay huyết tương

Thay huyết tương được thực hiện bằng cách loại bỏ huyết tương chứa kháng thể tự miễn và thay thế bằng huyết tương tươi đông lạnh hoặc dung dịch albumin. Nghiên cứu chỉ ra rằng phương pháp này giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng lâm sàng như yếu cơ và liệt. Thay huyết tương thường được thực hiện trong 5-7 lần, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Kết quả điều trị cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong vòng 2-4 tuần sau khi bắt đầu điều trị.

3.2. Biến chứng và hạn chế

Mặc dù thay huyết tương mang lại hiệu quả điều trị cao, phương pháp này cũng có một số biến chứng như hạ huyết áp, rối loạn điện giải, và nguy cơ nhiễm trùng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thay huyết tương không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả bệnh nhân, đặc biệt là những người có bệnh lý nền nghiêm trọng. Do đó, việc lựa chọn phương pháp điều trị cần dựa trên đánh giá toàn diện về tình trạng bệnh nhân.