I. Đặt Vấn Đề
Đột quỵ não là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư, đồng thời là nguyên nhân chính gây tàn phế tại các nước phát triển. Nhồi máu não chiếm khoảng 80-85% trong các thể của đột quỵ não. Động mạch não giữa là nhánh lớn của động mạch cảnh trong, cung cấp máu cho các vùng não có chức năng quan trọng. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ di chứng và tử vong ở bệnh nhân nhồi máu não do tắc động mạch não giữa là rất cao. Việc sử dụng thuốc rtPA đã được chứng minh là hiệu quả trong điều trị nhồi máu não cấp, với khuyến cáo từ các tổ chức y tế hàng đầu. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc áp dụng liều rtPA vẫn còn nhiều tranh cãi và cần thêm nghiên cứu để xác định hiệu quả tối ưu.
1.1. Tình Hình Nghiên Cứu
Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy tỷ lệ thành công của rtPA đơn độc vẫn chưa đạt yêu cầu. Nghiên cứu CLOTBUST đã chỉ ra rằng việc kết hợp rtPA với siêu âm Doppler xuyên sọ mang lại hiệu quả điều trị tốt hơn. Siêu âm Doppler xuyên sọ là phương pháp không xâm nhập, giúp cải thiện khả năng hấp thụ rtPA vào cục máu đông, từ đó tăng tốc độ phân giải cục máu đông. Việc kết hợp này mở ra hướng đi mới trong điều trị nhồi máu não cấp tính, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi ứng dụng siêu âm Doppler còn mới mẻ.
II. Tổng Quan
Động mạch não giữa là nhánh lớn của động mạch cảnh trong, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp máu cho não. Các nhánh của động mạch này cấp máu cho nhiều vùng não có chức năng khác nhau. Sự tắc nghẽn động mạch não giữa dẫn đến nhồi máu não, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thần kinh. Cơ chế bệnh sinh trong nhồi máu não liên quan đến sự thiếu hụt oxy và glucose, dẫn đến tổn thương tế bào não. Việc hiểu rõ về giải phẫu và cơ chế bệnh sinh là cần thiết để phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả.
2.1. Cơ Chế Bệnh Sinh
Não là cơ quan tiêu thụ năng lượng lớn, phụ thuộc vào oxy và glucose. Khi dòng máu não bị giảm, các tế bào não sẽ bị tổn thương do thiếu oxy và glucose. Sự thiếu hụt này dẫn đến hoại tử tế bào và các phản ứng dây chuyền gây tổn thương lan rộng. Việc sử dụng thuốc tiêu huyết khối như rtPA nhằm tái lập dòng máu là một trong những phương pháp điều trị chính. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này còn phụ thuộc vào thời gian và cách thức áp dụng.
III. Chẩn Đoán và Điều Trị
Chẩn đoán nhồi máu não cấp dựa trên các triệu chứng lâm sàng và hình ảnh học. Các triệu chứng lâm sàng phụ thuộc vào vị trí tổn thương của động mạch não giữa. Việc điều trị nhồi máu não cấp cần được thực hiện kịp thời để giảm thiểu di chứng. Sử dụng thuốc rtPA là phương pháp điều trị chính, tuy nhiên, cần kết hợp với các phương pháp khác như siêu âm Doppler để nâng cao hiệu quả điều trị.
3.1. Đặc Điểm Lâm Sàng
Các triệu chứng lâm sàng của nhồi máu não phụ thuộc vào vị trí tổn thương. Tổn thương nhánh M1 có thể gây liệt hoàn toàn nửa người bên đối diện, trong khi tổn thương nhánh M2 có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ và cảm giác. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này là rất quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời, nhằm giảm thiểu di chứng và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.
