Luận án tiến sĩ sinh học: Đa dạng loài, đặc điểm phân bố và giá trị bảo tồn của khu hệ lưỡng cư và bò sát ở phía nam đèo Cù Mông, tỉnh Phú Yên

• Tác giả: Đỗ Trọng Đăng
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Quảng Trường
• Trường học: Đại học Huế - Trường Đại học Sư phạm
• Chuyên ngành: Động vật học
• Đề tài: Nghiên cứu đa dạng loài, đặc điểm phân bố và giá trị bảo tồn của khu hệ lưỡng cư và bò sát ở vùng phía Nam đèo Cù Mông, tỉnh Phú Yên
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Huế

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Nội dung nghiên cứu
• 1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.5. Những đóng góp của luận án
• 1.6. Sơ lược tình hình nghiên cứu về lưỡng cư, bò sát
• 1.6.1. Ở Việt Nam
• 1.7. Khu vực Nam Trung bộ
• 1.8. Nam đèo Cù Mông thuộc tỉnh Phú Yên
• 1.9. Khái quát điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội tỉnh Phú Yên
• 1.9.1. Điều kiện tự nhiên
• 1.9.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 1.10. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.10.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 1.10.2. Tư liệu nghiên cứu
• 1.10.3. Phương pháp nghiên cứu. Khảo sát thực địa
• 1.10.4. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm
• 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 2.1. Thành phần loài LCBS ghi nhận ở phía Nam đèo Cù Mông thuộc tỉnh Phú Yên
• 2.1.1. Đa dạng về thành phần loài
• 2.1.2. Các phát hiện mới
• 2.1.3. Các loài có sự thay đổi về phân loại học. Cấu trúc các bậc phân loại LCBS tỉnh Phú Yên
• 2.1.4. Đặc điểm hình thái nhận dạng các loài LCBS ở tỉnh Phú Yên
• 2.1.5. Các loài LCBS ghi nhận bổ sung cho KVNC
• 2.1.6. Các loài LCBS ghi nhận lại ở KVNC
• 2.2. Đánh giá đặc điểm phân bố của các loài LC và BS
• 2.2.1. Theo địa điểm nghiên cứu
• 2.2.2. Theo sinh cảnh
• 2.3. So sánh mức độ tương đồng về thành phần loài LCBS giữa khu vực phía Nam ĐCM thuộc tỉnh Phú Yên với phía Bắc ĐCM thuộc tỉnh Bình Định và giữa tỉnh Phú Yên với các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Nam Trung bộ
• 2.3.1. Giữa khu vực phía Nam ĐCM thuộc tỉnh Phú Yên với phía Bắc ĐCM thuộc tỉnh Bình Định
• 2.3.2. Giữa vùng phía Nam ĐCM thuộc tỉnh Phú Yên với các tỉnh, thành phố thuộc khu vực Nam Trung bộ
• 2.4. Giá trị bảo tồn và các nhân tố đe dọa đến khu hệ LCBS ở tỉnh Phú Yên
• 2.4.1. Các loài quý, hiếm, đặc hữu có giá trị bảo tồn ở KVNC
• 2.4.2. Các nhân tố đe dọa đến khu hệ LCBS ở KVNC
• 2.5. Đề xuất các kiến nghị đối với công tác bảo tồn
• 2.5.1. Các địa điểm cần Ưu tiên bảo tồn
• 2.5.2. Đối tượng cần Ưu tiên bảo tồn
• 2.5.3. Các hoạt động cần Ưu tiên bảo tồn
• 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đa dạng loài lưỡng cư và bò sát

Nghiên cứu đã xác định đa dạng loài lưỡng cư và bò sát tại khu vực phía nam đèo Cù Mông, Phú Yên. Kết quả cho thấy sự hiện diện của 135 loài thuộc 85 giống, 25 họ và 5 bộ. Trong đó, 63 loài được ghi nhận bổ sung cho tỉnh Phú Yên, bao gồm 24 loài mới cho khu vực Nam Trung Bộ. Đáng chú ý, nghiên cứu cũng phát hiện một loài rắn mới cho khoa học, góp phần làm phong phú thêm sự đa dạng sinh học của Việt Nam. Các loài này không chỉ đa dạng về số lượng mà còn có giá trị bảo tồn cao, đặc biệt là các loài đặc hữu và quý hiếm.

1.1. Phát hiện mới và ghi nhận bổ sung

Nghiên cứu đã ghi nhận bổ sung 63 loài, trong đó có 24 loài mới cho khu vực Nam Trung Bộ. Đặc biệt, một loài rắn mới được phát hiện, góp phần vào sự đa dạng loài của Việt Nam. Các loài này được phân bố chủ yếu ở các sinh cảnh rừng và khu vực đất ngập nước, phản ánh điều kiện tự nhiên đa dạng của khu vực nghiên cứu.

1.2. Đặc điểm hình thái và phân loại

Nghiên cứu cung cấp dữ liệu chi tiết về đặc điểm sinh học và hình thái của 63 loài được ghi nhận. Điều này không chỉ hỗ trợ công tác phân loại mà còn là cơ sở để đánh giá giá trị bảo tồn của các loài này trong tương lai.

II. Phân bố lưỡng cư và bò sát

Nghiên cứu đã phân tích phân bố lưỡng cư và bò sát theo các yếu tố địa lý và sinh cảnh. Kết quả cho thấy các loài lưỡng cư và bò sát phân bố không đồng đều, tập trung nhiều ở các khu vực rừng nguyên sinh và đất ngập nước. Sự phân bố này phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên như độ cao, độ ẩm và thảm thực vật. Nghiên cứu cũng so sánh sự tương đồng về thành phần loài giữa khu vực phía nam đèo Cù Mông với các khu vực lân cận, cho thấy mối liên hệ chặt chẽ về hệ sinh thái giữa các vùng.

2.1. Phân bố theo sinh cảnh

Các loài lưỡng cư và bò sát phân bố chủ yếu ở các sinh cảnh rừng và đất ngập nước. Sự đa dạng của hệ sinh thái tại Phú Yên đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phân bố rộng rãi của các loài này.

2.2. Phân bố theo độ cao

Nghiên cứu chỉ ra rằng sự phân bố của các loài lưỡng cư và bò sát thay đổi theo độ cao. Các loài lưỡng cư thường tập trung ở độ cao thấp, trong khi bò sát phân bố rộng hơn ở các độ cao khác nhau, phản ánh sự thích nghi với môi trường sống đa dạng.

III. Giá trị bảo tồn và các nhân tố đe dọa

Nghiên cứu đánh giá giá trị bảo tồn của các loài lưỡng cư và bò sát tại Phú Yên, đặc biệt là các loài quý hiếm và đặc hữu. Các loài này đang đối mặt với nhiều mối đe dọa như mất sinh cảnh, khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trường và chính sách bảo tồn để duy trì sự đa dạng sinh học của khu vực.

3.1. Các loài quý hiếm và đặc hữu

Nghiên cứu xác định các loài quý hiếm và đặc hữu có giá trị bảo tồn cao tại Phú Yên. Các loài này cần được ưu tiên bảo vệ để duy trì sự đa dạng sinh học của khu vực.

3.2. Các nhân tố đe dọa

Các nhân tố đe dọa chính bao gồm mất sinh cảnh, khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trường và chính sách bảo tồn để giảm thiểu các tác động tiêu cực này.