Luận án tiến sĩ về chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày Nùng ở Văn Quan, Lạng Sơn

• Tác giả: Hoàng Thị Lê Thảo
• Người hướng dẫn: PGS. Lâm Bá Nam
• Trường học: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
• Chuyên ngành: Dân tộc học
• Đề tài: Chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ các dân tộc Tày, Nùng ở huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn trong lao động xuyên biên giới Việt Nam — Trung Quốc
• Loại tài liệu: luận án tiến sỹ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Các nghiên cứu về sức khỏe sinh sản của người lao động di cư và nhóm lao động xuyên biên giới Việt - Trung
• 1.3. Nghiên cứu về sức khỏe sinh sản của phụ nữ dân tộc thiểu số ở Việt Nam
• 1.4. Các khái niệm nghiên cứu
• 1.4.1. Sức khỏe sinh sản
• 1.4.2. Chăm sóc sức khỏe sinh sản
• 1.4.3. Lao động xuyên biên giới
• 1.5. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
• 1.5.1. Cơ sở lý thuyết và cách tiếp cận trong nhân học y tế
• 1.5.2. Cơ sở lý thuyết, cách tiếp cận vấn đề di cư — sức khỏe
• 1.6. Giả thuyết khoa học
• 1.7. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ BỐI CẢNH LAO ĐỘNG XUYÊN BIÊN GIỚI Ở HUYỆN VĂN QUAN, TỈNH LẠNG SƠN
• 2.1. Khái quát điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Văn Quan
• 2.1.1. Đặc điểm địa lý — tự nhiên
• 2.1.2. Dân cư - dân tộc
• 2.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 2.2. Khái quát về các dân tộc Tày, Nùng ở huyện Văn Quan
• 2.2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của các dân tộc Tày, Nùng
• 2.2.2. Đặc điểm nhân khẩu, kinh tế - xã hội và sức khỏe sinh sản, lao động xuyên biên giới của phụ nữ Tày, Nùng được nghiên cứu trong luận án
• 2.3. Tình hình lao động-việc làm và lao động xuyên biên giới ở huyện Văn Quan
• 2.3.1. Tình hình lao động-việc làm
• 2.3.2. Hoạt động xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc
• 2.3.3. Một số yếu tố thúc đẩy phụ nữ các dân tộc Tày, Nùng tham gia lao động xuyên biên giới
• 2.3.4. Một số yếu tố hạn chế khi lao động xuyên biên giới trái phép
• 2.3.5. Mạng lưới và tổ chức của hoạt động lao động xuyên biên giới
• 2.4. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC VẤN ĐỀ SỨC KHỎE SINH SẢN VÀ MẠNG LƯỚI CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN
• 3.1. Các vấn đề sức khỏe sinh sản
• 3.1.1. Các vấn đề sức khỏe sinh sản nơi xuất cư
• 3.1.2. Các vấn đề sức khỏe sinh sản nơi nhập cư
• 3.2. Mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản
• 3.2.1. Mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản nơi xuất cư
• 3.2.2. Mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản nơi nhập cư
• 3.3. Một số bàn luận chung
• 3.3.1. Về vấn đề sức khỏe sinh sản
• 3.3.2. Về mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỨC KHỎE SINH SẢN VÀ VIỆC CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN
• 4.1. Các yếu tố cá nhân
• 4.1.1. Trình độ học vấn và nghề nghiệp
• 4.1.2. Tâm lý chịu đựng, tiết kiệm
• 4.1.3. Rào cản ngôn ngữ
• 4.2. Các yếu tố văn hóa tộc người
• 4.2.1. Quan niệm về sức khỏe, sức khỏe sinh sản và động thái ứng phó
• 4.2.2. Quan niệm về việc có con và phải có con trai
• 4.2.3. Tri thức y học dân gian
• 4.3. Các yếu tố kinh tế - xã hội
• 4.3.1. Điều kiện kinh tế và việc làm
• 4.3.2. Điều kiện sinh hoạt
• 4.3.3. Hạn chế trong khả năng di chuyển khỏi nơi ở khi lao động xuyên biên giới
• 4.4. Yếu tố hệ thống, chính sách y tế
• 4.4.1. Hệ thống, chính sách y tế nơi xuất cư
• 4.4.2. Hệ thống, chính sách y tế nơi nhập cư
• 4.5. Tiểu kết chương 4
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về nghiên cứu

Nghiên cứu 'Chăm sóc sức khỏe sinh sản phụ nữ Tày Nùng tại Văn Quan, Lạng Sơn' tập trung vào việc tìm hiểu thực trạng và các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ dân tộc Tày, Nùng trong bối cảnh lao động xuyên biên giới. Đề tài này không chỉ phản ánh tình hình chăm sóc sức khỏe mà còn khám phá các yếu tố văn hóa, xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nhóm phụ nữ này. Nghiên cứu được thực hiện tại huyện Văn Quan, nơi có nhiều phụ nữ tham gia lao động tại Trung Quốc, từ đó tạo ra những thách thức và cơ hội cho việc chăm sóc sức khỏe của họ.

1.1. Lý do lựa chọn đề tài

Việt Nam đang trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, đặc biệt là khu vực biên giới với Trung Quốc. Sự gia tăng di cư lao động, đặc biệt là phụ nữ, đã tạo ra những vấn đề mới về sức khỏe sinh sản. Nghiên cứu này nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về tình hình chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày, Nùng, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng dịch vụ y tế cho nhóm đối tượng này.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định thực trạng và các vấn đề trong chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày, Nùng tại huyện Văn Quan. Nghiên cứu cũng nhằm phát hiện các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho nhóm phụ nữ này.

II. Tình hình kinh tế xã hội huyện Văn Quan

Huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn, có đặc điểm kinh tế - xã hội đa dạng, với nhiều dân tộc sinh sống, trong đó chủ yếu là Tày và Nùng. Điều kiện kinh tế còn khó khăn, nhiều phụ nữ phải tham gia lao động xuyên biên giới để cải thiện đời sống. Chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ trong bối cảnh này gặp nhiều thách thức, từ việc tiếp cận dịch vụ y tế đến các yếu tố văn hóa và xã hội. Nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù có sự quan tâm từ chính quyền địa phương, nhưng việc chăm sóc sức khỏe sinh sản vẫn chưa được thực hiện đầy đủ và hiệu quả.

2.1. Đặc điểm dân cư và lao động

Dân cư huyện Văn Quan chủ yếu là các dân tộc thiểu số, trong đó phụ nữ chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động. Họ thường xuyên di cư sang Trung Quốc để làm việc, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của họ. Việc thiếu thông tin và dịch vụ y tế tại nơi làm việc là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sức khỏe kém của phụ nữ.

2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản

Nghiên cứu chỉ ra rằng, các yếu tố như trình độ học vấn, điều kiện kinh tế, và văn hóa tộc người có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày, Nùng. Những quan niệm truyền thống về sức khỏe sinh sản và vai trò của phụ nữ trong gia đình cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định cách thức chăm sóc sức khỏe của họ.

III. Các vấn đề sức khỏe sinh sản

Nghiên cứu đã chỉ ra nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày, Nùng, bao gồm tình trạng sinh sản, tiếp cận dịch vụ y tế, và các vấn đề sức khỏe khác. Phụ nữ thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế do khoảng cách địa lý và thiếu thông tin. Điều này dẫn đến tình trạng sức khỏe sinh sản không được đảm bảo, ảnh hưởng đến cả bản thân họ và gia đình.

3.1. Tình trạng sức khỏe sinh sản

Tình trạng sức khỏe sinh sản của phụ nữ Tày, Nùng tại huyện Văn Quan cho thấy nhiều vấn đề nghiêm trọng. Tỷ lệ sinh con tại nhà cao, và nhiều phụ nữ không được khám thai định kỳ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của họ mà còn đến sự phát triển của trẻ em. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện dịch vụ y tế tại địa phương.

3.2. Mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản

Mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản tại huyện Văn Quan còn nhiều hạn chế. Dịch vụ y tế không đồng đều, và nhiều phụ nữ không biết đến các dịch vụ này. Nghiên cứu đề xuất cần xây dựng một mạng lưới chăm sóc sức khỏe hiệu quả hơn, đảm bảo mọi phụ nữ đều có thể tiếp cận dịch vụ y tế cần thiết.

IV. Đề xuất và khuyến nghị

Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số khuyến nghị được đưa ra nhằm cải thiện chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ Tày, Nùng. Cần tăng cường giáo dục sức khỏe, nâng cao nhận thức về sức khỏe sinh sản, và cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ y tế. Đồng thời, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng để xây dựng các chương trình hỗ trợ phù hợp.

4.1. Tăng cường giáo dục sức khỏe

Giáo dục sức khỏe là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về sức khỏe sinh sản. Cần tổ chức các buổi tuyên truyền, hội thảo để cung cấp thông tin cho phụ nữ về các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản, từ đó giúp họ có những quyết định đúng đắn.

4.2. Cải thiện dịch vụ y tế

Cần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại huyện Văn Quan, đảm bảo mọi phụ nữ đều có thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản. Điều này bao gồm việc nâng cao năng lực cho nhân viên y tế, cải thiện cơ sở vật chất, và cung cấp đầy đủ thuốc men cần thiết.