Nghiên Cứu Cấu Trúc Rừng Tự Nhiên Tại Vườn Quốc Gia Bù Gia Mập

Việc nghiên cứu thực vật học và nghiên cứu động vật học là hết sức quan trọng. Nghiên cứu này hỗ trợ xây dựng hệ thống quản lý rừng hiệu quả và hỗ trợ bảo tồn đa dạng sinh học Bù Gia Mập. Điều này đáp ứng các yêu cầu về kinh tế, xã hội và sinh thái. Công tác bảo tồn tài nguyên rừng cũng từ đó mà phát triển hơn. Nghiên cứu mang lại giá trị cho cả quốc gia và quốc tế.

Việc khai thác quá mức và quản lý bảo vệ rừng kém hiệu quả làm suy giảm số lượng và chất lượng rừng. Tác động này ảnh hưởng lớn đến khả năng tồn tại của các phân khu, xáo trộn quy luật cấu trúc và tái sinh tự nhiên. Hệ quả là diễn thế rừng đi theo chiều hướng tiêu cực, thiếu hụt loài cây có giá trị, đất đai thoái hóa, rừng có sức sản xuất thấp và kém ổn định. Sự mất rừng kéo theo suy thoái các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác, đặc biệt là nguồn nước. Tình trạng thiếu nước nghiêm trọng ảnh hưởng đến cuộc sống và sự phát triển kinh tế của cộng đồng dân cư, gây khó khăn cho công tác bảo tồn và phát triển rừng, đặc biệt tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập.

Phân khu phục hồi sinh thái, nơi chọn điểm nghiên cứu, còn tồn tại các khu rừng trên triền núi đang trong tình trạng suy thoái. Do vậy, xác định các biện pháp kỹ thuật tác động phù hợp nhằm phục hồi và phát triển diện tích rừng trên Phân khu phục hồi sinh thái là nhiệm vụ quan trọng. Để có được những biện pháp kỹ thuật tác động chính xác và hiệu quả, những hiểu biết về đặc điểm lâm học, trong đó có đặc điểm cấu trúc và tái sinh tự nhiên, được xem là những cơ sở quan trọng nhất.

Do thiếu những nghiên cứu cơ bản và hệ thống về cấu trúc và tái sinh rừng, ở nhiều nơi người ta không dám tác động vào rừng bằng bất cứ biện pháp kỹ thuật nào. Hoặc nếu có thì hiệu quả của các biện pháp tác động không cao, gây nhiều hậu quả tiêu cực đối với rừng. Giải pháp kỹ thuật áp dụng cho loại hình Phân khu phục hồi sinh thái hiện nay theo chức năng nhiệm vụ của vườn chủ yếu là kết hợp khoanh nuôi phục hồi tự nhiên với biện pháp tác động mang tính đột phá nhằm phát huy tối đa sức sản xuất cũng như các chức năng có lợi khác của rừng, đồng thời vẫn bảo tồn các nguồn gen và tính đa dạng sinh học, nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này.

Các công trình nghiên cứu đã làm sáng tỏ việc nghiên cứu đặc điểm cấu trúc và tái sinh rừng thường xanh nói chung và rừng nhiệt đới nói riêng. Trong phương thức rừng đều tuổi của Malayxia (MUS, 1945), nhiệm vụ đầu tiên được ghi trong lịch trình là điều tra tái sinh theo ô vuông 1/1000 mẫu Anh (4 m2), để biết xem tái sinh có đủ hay không và sau đó mới tiến hành các tác động tiếp theo. W (1952) đã tổng kết việc nghiên cứu tái sinh trên các ô dạng bản và phân bố tái sinh tự nhiên ở rừng nhiệt đới, đã kết luận cây tái sinh có dạng phân bố cụm, một số có dạng phân bố Poisson.

Với xu thế chuyển từ nghiên cứu định tính sang nghiên cứu định lượng, thống kê toán học đã trở thành công cụ cho các nhà khoa học lượng hóa các quy luật của tự nhiên và xã hội. Trong các nghiên cứu về rừng tự nhiên, nghiên cứu định lượng quy luật phân bố số cây theo đường kính (N - D 1.3), phân bố số cây theo chiều cao (N - H) phân chia tầng thứ được nhiều tác giả thực hiện có hiệu quả, ngoài việc phản ánh cấu trúc nội tại của lâm phần làm căn cứ đề xuất các biện pháp kinh doanh còn làm cơ sở để điều tra, thống kê tài nguyên rừng.

Nghiên cứu đánh giá khả năng tái sinh tự nhiên của các loài cây trong khu vực nghiên cứu. Kết quả cho thấy khả năng tái sinh của một số loài cây còn hạn chế, đặc biệt là các loài cây gỗ lớn có giá trị kinh tế. Các yếu tố ảnh hưởng đến tái sinh bao gồm ánh sáng, độ ẩm, và sự cạnh tranh từ các loài cây khác. Xác định các biện pháp hỗ trợ tái sinh tự nhiên là cần thiết để đảm bảo sự phục hồi và phát triển của rừng.

Nghiên cứu mô tả cấu trúc tầng thứ của rừng tự nhiên tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập. Cấu trúc tầng thứ ảnh hưởng đến sự phân bố ánh sáng, độ ẩm và các chất dinh dưỡng trong rừng. Rừng tự nhiên có nhiều tầng, khi tầng trên già cỗi, tàn lụi rồi tiêu vong thì tầng kế tiếp thay thế…trong mỗi chuỗi diễn thế tự nhiên như vậy, số lần thay thế tối đa cũng chỉ có thể là 3, vì rừng nhiều tầng tối đa cũng chỉ có thể có 3 tầng cây gỗ.

Cần xác định các khu vực ưu tiên bảo tồn, bảo vệ các loài cây quý hiếm và các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng. Các biện pháp phục hồi rừng bao gồm: trồng cây bản địa, khoanh nuôi bảo vệ rừng tự nhiên, và cải tạo đất. Cần có kế hoạch dài hạn và nguồn lực đầy đủ để thực hiện các biện pháp bảo tồn và phục hồi rừng một cách hiệu quả.

Nghiên cứu này góp phần bổ sung những hiểu biết mới về cấu trúc và tái sinh tự nhiên quần xã thực vật rừng, tính đa dạng sinh vật và hướng phát triển bền vững hệ sinh thái rừng của vườn. Các giải pháp kỹ thuật tác động phù hợp nhằm phục hồi và phát triển diện tích rừng trên Phân khu phục hồi sinh thái. Kinh doanh rừng có hiệu quả thì một trong những công việc không thể thiếu là nghiên cứu về cấu trúc và tái sinh rừng.

Nghiên cứu sâu hơn về tác động của biến đổi khí hậu đến cấu trúc và chức năng của rừng. Điều tra ảnh hưởng của khai thác gỗ đến sự tái sinh và phục hồi của rừng. Các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và khai thác gỗ cần được nghiên cứu và áp dụng.

Phát triển các mô hình quản lý rừng cộng đồng hiệu quả. Nâng cao năng lực cho cán bộ lâm nghiệp và cộng đồng địa phương về quản lý rừng bền vững. Tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động khai thác và sử dụng rừng. Các nghiên cứu về phân bố loài động vật và thành phần loài cây.