Đặc điểm và giá trị của cắt lớp vi tính tủy cổ trong chẩn đoán tổn thương đám rối thần kinh cánh tay

• Tác giả: Tống Thị Thu Hằng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Lâm Khánh
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sàng 108
• Chuyên ngành: Chẩn Đoán Hình Ảnh
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Hình Ảnh Và Giá Trị Của Cắt Lớp Vi Tính Tủy Cổ Cản Quang Trong Chẩn Đoán Tổn Thương Đám Rối Thần Kinh Cánh Tay Do Chấn Thương
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đặc điểm giải phẫu đám rối thần kinh cánh tay
• 1.2. Giải phẫu trên cắt lớp vi tính tủy cổ cản quang
• 1.3. Nguyên nhân, cơ chế, phân loại tổn thương ĐRTKCT do chấn thương
• 1.3.1. Phân loại tổn thương ĐRTKCT
• 1.3.2. Triệu chứng lâm sàng tổn thương ĐRTKCT do chấn thương
• 1.3.3. Tổn thương mức rễ
• 1.3.4. Tổn thương mức thân
• 1.3.5. Tổn thương mức bó
• 1.3.6. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh tổn thương ĐRTKCT
• 1.3.6.1. Cộng hưởng từ
• 1.3.6.2. Cắt lớp vi tính tủy cổ cản quang
• 1.3.6.3. Chẩn đoán điện thần kinh tổn thương ĐRTKCT
• 1.3.7. Tình hình ứng dụng CLVT tủy cổ cản quang trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT do chấn thương trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.3.7.1. Trên thế giới
• 1.3.7.2. Tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5. Các nội dung nghiên cứu
• 2.6. Phương tiện, dụng cụ
• 2.7. Kỹ thuật chụp CLVT tủy cổ cản quang ĐRTKCT
• 2.8. Xử lý hình ảnh và số liệu
• 2.9. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Bên tổn thương
• 3.3. Chẩn đoán lâm sàng
• 3.4. Tổn thương phối hợp
• 3.5. Thời gian từ khi bị bệnh đến khi được chụp CLVT
• 3.6. Thời gian từ khi bị bệnh đến khi được PT
• 3.7. Đặc điểm hình ảnh CLVT tủy cổ cản quang tổn thương rễ ĐRTKCT
• 3.7.1. Đặc điểm vị trí và số lượng tổn thương rễ ĐRTKCT trên CLVT tủy cổ cản quang
• 3.7.2. Đặc điểm hình ảnh tổn thương rễ ĐRTKCT trên CLVT tủy cổ cản quang
• 3.7.3. Giá trị CLVT tủy cổ cản quang trong chẩn đoán tổn thương rễ ĐRTKCT có đối chiếu với PT
• 3.8. Tổn thương rễ ĐRTKCT theo kết quả PT
• 3.9. Giá trị của CLVT tuỷ cổ cản quang trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT do chấn thương đối chiếu với PT
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Nguyên nhân tổn thương
• 4.3. Tổn thương phối hợp
• 4.4. Bên tổn thương
• 4.5. Chẩn đoán lâm sàng
• 4.6. Thời gian từ khi bị tai nạn đến khi được chụp CLVT tủy cổ cản quang và PT
• 4.7. Đặc điểm hình ảnh CLVT tủy cổ cản quang
• 4.8. Vị trí rễ tổn thương
• 4.9. Số lượng rễ tổn thương
• 4.10. Dấu hiệu rễ tổn thương
• 4.11. Phân loại nhổ rễ theo Nagano
• 4.12. Giá trị của CLVT tủy cổ cản quang
• 4.13. Chẩn đoán sau PT
• 4.14. Giá trị của CLVT tủy cổ cản quang trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT có đối chiếu với PT
• HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: HÌNH ẢNH MINH HỌA
• Phụ lục 2: MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
• Phụ lục 3: DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU

I. Đặt Vấn Đề

Đám rối thần kinh cánh tay (ĐRTKCT) là một mạng lưới thần kinh quan trọng, chịu trách nhiệm cho chức năng vận động và cảm giác của chi trên. Tổn thương ĐRTKCT thường xảy ra do chấn thương, đặc biệt là tai nạn giao thông. Theo nghiên cứu, tổn thương này chiếm khoảng 5% trong tổng số các ca chấn thương do tai nạn xe máy. Tại Việt Nam, tỷ lệ tổn thương thần kinh do chấn thương cột sống cổ cũng rất cao, khoảng 60-70%. Chẩn đoán lâm sàng dựa vào các dấu hiệu như liệt, giảm hoặc mất cảm giác. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp X quang, siêu âm, cắt lớp vi tính (CLVT) và cộng hưởng từ (CHT) được sử dụng phổ biến. Trong đó, CLVT tủy cổ cản quang cho phép quan sát chi tiết các rễ thần kinh và có thể thực hiện trên bệnh nhân có phương tiện kết xương. CHT, mặc dù không xâm lấn, lại gặp khó khăn trong việc chẩn đoán các tổn thương kín đáo. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu làm rõ đặc điểm hình ảnh và giá trị của CLVT tủy cổ cản quang trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT do chấn thương.

II. Tổng Quan

ĐRTKCT được hình thành từ các rễ thần kinh sống C5, C6, C7, C8 và T1, có vai trò quan trọng trong việc chi phối vận động và cảm giác cho chi trên. Tổn thương ĐRTKCT có thể xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau, từ tổn thương rễ đến tổn thương thân và bó. Các triệu chứng lâm sàng thường gặp bao gồm liệt và mất cảm giác ở vùng chi phối của các rễ thần kinh. Phân loại tổn thương ĐRTKCT có thể được chia thành tổn thương mức rễ, mức thân và mức bó. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như CLVT và CHT đều có ưu nhược điểm riêng. CLVT tủy cổ cản quang cho phép quan sát rõ ràng các rễ thần kinh và có thể phát hiện tổn thương nhổ rễ, trong khi CHT có ưu điểm không xâm lấn nhưng lại khó khăn trong việc chẩn đoán tổn thương kín đáo.

III. Đối Tượng và Phương Pháp Nghiên Cứu

Nghiên cứu này được thực hiện trên các bệnh nhân có tổn thương ĐRTKCT do chấn thương. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân bao gồm những người có triệu chứng lâm sàng rõ ràng và đã được chẩn đoán bằng các phương pháp hình ảnh. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thiết kế nghiên cứu mô tả, thu thập dữ liệu từ các bệnh nhân và phân tích hình ảnh CLVT tủy cổ cản quang. Kỹ thuật chụp CLVT được thực hiện với độ dày lát cắt mỏng, cho phép quan sát chi tiết các rễ thần kinh. Đạo đức nghiên cứu được đảm bảo thông qua việc xin phép và thông báo rõ ràng cho bệnh nhân về mục đích nghiên cứu.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy CLVT tủy cổ cản quang có giá trị cao trong việc chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT. Đặc điểm hình ảnh của tổn thương rễ thần kinh được thể hiện rõ qua các hình ảnh CLVT, cho phép xác định vị trí và mức độ tổn thương. Các tổn thương nhổ rễ được phát hiện với độ chính xác cao, đồng thời cho thấy mối liên quan giữa hình ảnh CLVT và kết quả phẫu thuật. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thời gian từ khi bị chấn thương đến khi chụp CLVT có ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán. Việc chẩn đoán sớm và chính xác sẽ giúp cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân.

V. Bàn Luận

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng CLVT tủy cổ cản quang là một công cụ hữu ích trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT. So với CHT, CLVT cho phép quan sát rõ ràng hơn các tổn thương nhổ rễ và có thể thực hiện trên bệnh nhân có phương tiện kết xương. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cần có thêm các nghiên cứu lớn hơn để khẳng định giá trị của CLVT trong chẩn đoán tổn thương ĐRTKCT. Việc kết hợp giữa các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể giúp nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán và điều trị tổn thương thần kinh cánh tay.