Bạo Lực Học Đường Và Các Yếu Tố Liên Quan Tại Trường Trung Học Cơ Sở Nguyễn Trãi, Quận Gò Vấp Năm 2022

• Tác giả: Phan Thị Hoàng Oanh
• Người hướng dẫn: PGS. Dương Minh Đức
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Nghiên Cứu Bạo Lực Học Đường Tại Trường Trung Học Cơ Sở Nguyễn Trãi, Gò Vấp Năm 2022
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• MỤC LỤC
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Khái niệm chính
• 3.1.1. Bạo lực và phân loại bạo lực
• 3.1.2. Định nghĩa bạo lực học đường
• 3.1.3. Phân loại và đối tượng bạo lực học đường
• 3.2. HẬU QUẢ CỦA BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG
• 3.2.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và hành vi
• 3.2.2. Ảnh hưởng đến vấn đề xã hội và giáo dục
• 3.3. BỘ CÔNG CỤ ĐO LƯỜNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG
• 3.4. TÌNH TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ TẠI VIỆT NAM
• 3.4.1. Tình trạng Bạo lực học đường trên thế giới
• 3.4.2. Tình trạng Bạo lực học đường tại Việt Nam
• 3.5. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG
• 3.5.1. Yếu tố cá nhân học sinh
• 3.5.2. Yếu tố gia đình
• 3.5.3. Yếu tố trường học
• 3.5.4. Yếu tố bạn bè
• 3.5.5. Yếu tố môi trường - xã hội
• 4. GIỚI THIỆU VỀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 5. KHUNG LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 6. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 6.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 6.2. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 6.3. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 6.4. CỠ MẪU VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
• 6.4.1. Phương pháp chọn mẫu
• 6.5. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP SỐ LIỆU
• 6.5.1. Công cụ thu thập số liệu
• 6.5.2. Cách thức thu thập dữ liệu
• 6.6. CÁC BIẾN SỐ, CHỈ SỐ NGHIÊN CỨU
• 6.7. TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
• 6.8. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 6.9. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU
• 7. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 7.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 7.2. THỰC TRẠNG BẠO LỰC CỦA HỌC SINH
• 7.2.1. Hành vi BLHĐ ở học sinh
• 7.2.2. Các hành vi nguy cơ liên quan đến tình trạng BLHĐ
• 7.3. MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI HÀNH VI BẠO LỰC
• 7.3.1. Yếu tố liên quan tới bị BLHĐ ở học sinh
• 7.3.2. Yếu tố liên quan tới tình trạng tham gia BLHĐ
• 7.4. THỰC TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TẠI TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI, QUẬN GÒ VẤP, TPHCM
• 7.4.1. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI THỰC TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI
• 8. HẠN CHẾ NGHIÊN CỨU
• 9. KHUYẾN NGHỊ
• 9.1. KHUYẾN NGHỊ VỚI NHÀ TRƯỜNG
• 9.2. KHUYẾN NGHỊ VỚI GIA ĐÌNH HỌC SINH
• 9.3. KHUYẾN NGHỊ CHO HỌC SINH
• 9.4. KHUYẾN NGHỊ CHO CÁC NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1. BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
• BỘ CÂU HỎI ĐỊNH LƯỢNG
• BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG BẢO VỆ LUẬN VĂN

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Bạo Lực Học Đường THCS Nguyễn Trãi

Nghiên cứu về bạo lực học đường tại Trường THCS Nguyễn Trãi, Gò Vấp năm 2022 là một khảo sát quan trọng nhằm đánh giá thực trạng bạo lực học đường và các yếu tố liên quan. Bạo lực học đường (BLHĐ) không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động tiêu cực đến tinh thần, sự phát triển và khả năng học tập của học sinh. Nghiên cứu này tập trung vào việc mô tả chi tiết các hình thức bắt nạt học đường, xâm hại học đường, từ đó đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp. Theo báo cáo của WHO năm 2014, tử vong do nguyên nhân bạo lực chiếm 12% và nguyên nhân đứng thứ năm ở vị thành niên (6). Trẻ từ 15-19 tuổi có nguy cơ bị tổn thương và tử vong do bạo lực cao gấp 3 lần trẻ từ 10 đến 14 tuổi (7).

1.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Bạo Lực Học Đường Tại Gò Vấp

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả tình trạng bạo lực học đường tại trường THCS Nguyễn Trãi, Gò Vấp năm 2022. Điều này bao gồm việc xác định tỷ lệ học sinh bị bạo lực thể chất, bạo lực tinh thần, bạo lực ngôn ngữ, và bạo lực mạng. Đồng thời, nghiên cứu cũng tìm hiểu các yếu tố liên quan đến hành vi bạo lực, bao gồm yếu tố cá nhân, gia đình, bạn bè, trường học và môi trường xã hội.

1.2. Phạm Vi Nghiên Cứu Trường THCS Nguyễn Trãi Năm 2022

Nghiên cứu giới hạn trong phạm vi trường THCS Nguyễn Trãi, quận Gò Vấp, TPHCM và được thực hiện trong năm 2022. Đối tượng nghiên cứu là học sinh đang theo học tại trường. Việc giới hạn phạm vi giúp tập trung nguồn lực và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu. Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ của Giám sát hành vi nguy cơ ở Thanh Thiếu Niên của Hoa Kỳ (YRBSS) có thể giúp chỉ ra thực trạng BLHĐ và so sánh với các địa bàn tương tự trong và ngoài nước (12).

II. Thực Trạng Đáng Báo Động Về Bạo Lực Học Sinh Tại Gò Vấp

Tình trạng bạo lực học sinh tại trường THCS Nguyễn Trãi, Gò Vấp đang có xu hướng gia tăng. Theo ghi nhận, số vụ bạo lực tại trường học đã tăng lên trong những năm gần đây, đặc biệt sau thời gian giãn cách do COVID-19. Các hình thức bạo lực cũng trở nên đa dạng hơn, bao gồm cả bạo lực trực tuyến và quấy rối học đường. Điều này đặt ra những thách thức lớn đối với nhà trường, gia đình và xã hội trong việc phòng ngừa và giải quyết vấn nạn bạo lực học đường.

2.1. Các Hình Thức Bạo Lực Học Đường Phổ Biến Hiện Nay

Các hình thức bạo lực học đường phổ biến bao gồm bạo lực thể chất (đánh đập, xô đẩy), bạo lực tinh thần (lăng mạ, chửi bới), bạo lực ngôn ngữ (sử dụng lời lẽ xúc phạm) và bạo lực mạng (cyberbullying). Mỗi hình thức bạo lực đều gây ra những tổn thương khác nhau cho nạn nhân, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và sự phát triển toàn diện. Theo báo cáo sơ bộ tháng 5/2018 của các cơ quan công an tại 63 tỉnh thành trên cả nước, thì từ năm 2010 đến nay đã có hơn 7.000 học sinh tham gia vào các sự việc đánh nhau, lôi kéo dọa đánh bạn và bị kỷ luật (9).

2.2. Ảnh Hưởng Của Bạo Lực Học Đường Đến Tâm Lý Học Sinh

Hậu quả bạo lực học đường ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý học sinh, khiến các em trở nên lo lắng, sợ hãi, tự ti và thậm chí là trầm cảm. Nạn nhân của bạo lực học đường thường gặp khó khăn trong việc tập trung học tập, giao tiếp với bạn bè và hòa nhập vào môi trường xã hội. Nghiên cứu phân tích tổng hợp về Bắt nạt và hành vi tự tử đã chứng minh rằng có mối liên quan, không chỉ giữa nạn nhân bắt nạt và tự tự mà còn giữa người bắt nạt hoặc người vừa bị bắt nạt vừa đi bắt nạt người khác với tự tử (21).

III. Nguyên Nhân Gốc Rễ Của Bạo Lực Học Đường Phân Tích Sâu Sắc

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nguyên nhân bạo lực học đường tại trường THCS Nguyễn Trãi. Các yếu tố như môi trường gia đình, ảnh hưởng của bạn bè, sự thiếu quan tâm từ nhà trường, và tác động của mạng xã hội đều được xem xét. Việc hiểu rõ nguyên nhân bạo lực học đường là cơ sở để xây dựng các biện pháp phòng ngừa và can thiệp hiệu quả. Các yếu tố liên quan tới bị BLHĐ ở học sinh. Yếu tố liên quan tới tình trạng tham gia BLHĐ. THỰC TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TẠI TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI, QUẬN GÒ VẤP, TPHCM . CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI THỰC TRẠNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI.

3.1. Tác Động Của Môi Trường Gia Đình Đến Bạo Lực Học Đường

Môi trường gia đình có ảnh hưởng lớn đến hành vi của học sinh. Sự thiếu quan tâm, bạo lực gia đình, hoặc áp lực học tập quá lớn có thể là nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, xây dựng kỹ năng sống và tạo môi trường an toàn cho trẻ em phát triển. Về yếu tố gia đình gồm 2 yếu tố là Bạn thân tham gia bạo lực và có vii kể chuyện cá nhân cho thầy/cô có liên quan liên quan tới tăng nguy cơ bị hoặc tham gia bạo lực

3.2. Vai Trò Của Bạn Bè Và Mạng Xã Hội Trong Bạo Lực Học Đường

Bạn bè và mạng xã hội cũng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi của học sinh. Áp lực từ bạn bè, sự lan truyền của thông tin tiêu cực trên mạng xã hội, và các trò chơi bạo lực có thể kích động hành vi bạo lực. Việc giáo dục về sử dụng mạng xã hội an toàn và xây dựng mối quan hệ bạn bè lành mạnh là rất cần thiết. Về môi trường xã hội gồm 2 yếu tố là Chứng kiến bạo lực tại nơi sinh sống thường xuyên/luôn luôn và Tiếp xúc với các thể loại phim và trò chơi thường xuyên/luôn luôn làm tăng nguy cơ tham gia và bị BLHĐ ở học sinh.

IV. Giải Pháp Toàn Diện Phòng Chống Bạo Lực Học Đường Hiệu Quả

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bạo lực học đường toàn diện để phòng ngừa và giải quyết tình trạng bạo lực tại trường THCS Nguyễn Trãi. Các giải pháp bao gồm tăng cường giáo dục đạo đức, xây dựng môi trường học đường an toàn, nâng cao vai trò của giáo viên và phụ huynh, và tăng cường hợp tác giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Đặc biệt, học sinh cần phải xây dựng mối quan hệ bạn bè tích cực, chủ động chia sẻ với người lớn về những mẫu thuẫn trong cuộc sống, những vấn đề tâm tư và tham gia hoạt động tập thể và biết sàng lọc, tiếp nhận thông tin phù hợp để không trở thành nạn nhân của BLHĐ và thực hiện bạo lực.

4.1. Tăng Cường Giáo Dục Đạo Đức Và Kỹ Năng Sống Cho Học Sinh

Giáo dục đạo đức và kỹ năng sống là một trong những biện pháp phòng chống bạo lực học đường hiệu quả. Việc trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng cần thiết để giải quyết xung đột, kiểm soát cảm xúc và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người khác là rất quan trọng. Nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với gia đình trong việc giám sát học sinh, hỗ trợ cả về mặt tinh thần, định hướng và giúp đỡ con em mình trong việc ra quyết định nhằm góp phần ngăn chặn bạo lực, đảm bảo môi trường sống và học tập an toàn và lạnh mạnh.

4.2. Xây Dựng Môi Trường Học Đường An Toàn Thân Thiện

Xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện là một yếu tố quan trọng để ngăn ngừa bạo lực tại trường học. Nhà trường cần có các quy định rõ ràng về phòng chống bạo lực, tăng cường giám sát, và tạo điều kiện cho học sinh báo cáo các trường hợp bạo lực. Các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ và các chương trình hỗ trợ tâm lý cũng có thể giúp học sinh cảm thấy an toàn và được hỗ trợ.

4.3. Vai Trò Của Nhà Trường Trong Phòng Chống Bạo Lực Học Đường

Nhà trường đóng vai trò trung tâm trong công tác phòng chống bạo lực học đường. Giáo viên và cán bộ nhà trường cần được đào tạo về kỹ năng nhận biết, xử lý và ngăn chặn các hành vi bạo lực. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội để tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho học sinh.

V. Ứng Dụng Nghiên Cứu Giảm Bạo Lực Học Đường Tại Gò Vấp

Kết quả nghiên cứu về bạo lực học đường ở Việt Nam nói chung, và tại trường THCS Nguyễn Trãi nói riêng, có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp. Các chương trình này có thể tập trung vào việc nâng cao nhận thức về bạo lực, giáo dục kỹ năng sống, và hỗ trợ tâm lý cho học sinh. Quan trọng là phải có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, bao gồm nhà trường, gia đình, học sinh và cộng đồng. Có 14 yếu tố liên quan được chỉ ra có ý nghĩa thống kê với hành vi BLHĐ của học sinh THCS là: Về đặc điểm cá nhân, gồm 4 đặc điểm cá nhân là giới tính (nam cao hơn nữ) và khối học (khối lớp 9 có tỉ lệ bị BLHĐ cao hơn 2 khối 7 và 8); và kết quả học tập cao hơn và hạnh kiểm tốt của học sinh là yếu tố bảo vệ khỏi BLHĐ

5.1. Xây Dựng Chương Trình Can Thiệp Dựa Trên Bằng Chứng

Các chương trình can thiệp cần được xây dựng dựa trên bằng chứng khoa học và phù hợp với đặc điểm văn hóa, xã hội của địa phương. Cần có sự đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu quả của chương trình và điều chỉnh khi cần thiết. Về hành vi nguy cơ, hầu hết các hành vi nguy cơ (6 hành vi) đều làm gia tăng nguy cơ học sinh tham gia BLHĐ: mang vũ khi theo người; không đến trường vì; từng bị ăn trộm/ phá hoại tài sản tại trường; từng hút thuốc lá; từng sử dụng bia/rượu và có ý định tự tử.

5.2. Nâng Cao Nhận Thức Về Bạo Lực Học Đường Cho Cộng Đồng

Nâng cao nhận thức về bạo lực học đường là một bước quan trọng để phòng ngừa và giải quyết tình trạng này. Các chiến dịch truyền thông, hội thảo, và các hoạt động cộng đồng có thể giúp tăng cường hiểu biết về bạo lực, khuyến khích báo cáo các trường hợp bạo lực, và thúc đẩy sự thay đổi hành vi. Đặc biệt, học sinh cần phải xây dựng mối quan hệ bạn bè tích cực, chủ động chia sẻ với người lớn về những mẫu thuẫn trong cuộc sống, những vấn đề tâm tư và tham gia hoạt động tập thể và biết sàng lọc, tiếp nhận thông tin phù hợp để không trở thành nạn nhân của BLHĐ và thực hiện bạo lực.

VI. Kết Luận Tương Lai Nghiên Cứu Bạo Lực Học Đường Việt Nam

Nghiên cứu về bạo lực học đường tại trường THCS Nguyễn Trãi, Gò Vấp năm 2022 đã cung cấp những thông tin quan trọng về thực trạng, nguyên nhân và giải pháp cho vấn đề này. Việc tiếp tục nghiên cứu và triển khai các chương trình can thiệp hiệu quả là rất cần thiết để bảo vệ học sinh khỏi bạo lực và xây dựng một môi trường học đường an toàn, thân thiện. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu mô tả cụ thể về vấn đề bạo lực học đường (BLHĐ) tại đây. Vì vậy, nghiên cứu Bạo lực học đường và một số yếu tố liên quan ở học sinh tại trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi, quận Gò Vấp năm 2022 được thực hiện nhằm mô tả thực trạng, thái độ, hành vi bạo lực cũng như tìm hiểu yếu tố liên quan đến hành vi bạo lực học đường ở học sinh tại trường Trung học cơ sở (THCS) Nguyễn Trãi, quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh năm 2022

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Bạo Lực Học Đường

Các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp, tìm hiểu các yếu tố bảo vệ giúp học sinh chống lại bạo lực, và phát triển các công cụ đo lường bạo lực học đường phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng một bộ công cụ của Giám sát hành vi nguy cơ ở Thanh Thiếu Niên của Hoa Kỳ (YRBSS) có thể giúp chỉ ra thực trạng BLHĐ và so sánh với các địa bàn tương tự trong và ngoài nước (12).

6.2. Kêu Gọi Sự Chung Tay Của Cộng Đồng Trong Phòng Chống BLHĐ

Phòng chống bạo lực học đường là trách nhiệm của toàn xã hội. Cần có sự chung tay của nhà trường, gia đình, học sinh, các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương để tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho trẻ em phát triển toàn diện. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu xâm hại học đường cần được quan tâm để kịp thời ngăn chặn.

Tổng quan nghiên cứu

Bạo lực học đường (BLHĐ) là một vấn đề nghiêm trọng và ngày càng phổ biến trên toàn cầu, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất, tinh thần và sự phát triển xã hội của học sinh. Theo ước tính, khoảng 1 tỷ trẻ em từ 2 đến 17 tuổi từng trải qua một hình thức bạo lực trong năm 2019. Tại Việt Nam, BLHĐ cũng đang gia tăng, đặc biệt trong các trường trung học cơ sở (THCS), với nhiều vụ việc được ghi nhận tại các địa phương như quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu này được thực hiện tại trường THCS Nguyễn Trãi, quận Gò Vấp trong năm 2022 nhằm mô tả thực trạng BLHĐ và xác định các yếu tố liên quan đến hành vi bạo lực ở học sinh lớp 7-9.

Mục tiêu nghiên cứu gồm: (1) mô tả thực trạng BLHĐ của học sinh tại trường THCS Nguyễn Trãi; (2) xác định các yếu tố liên quan đến hành vi BLHĐ. Nghiên cứu được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2022, với cỡ mẫu 635 học sinh được chọn ngẫu nhiên từ 20 lớp thuộc 3 khối lớp 7, 8 và 9. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng các chính sách và giải pháp phòng chống BLHĐ, góp phần tạo môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung sinh thái của Mạng lưới Phòng chống Bạo lực (Violence Prevention Alliance - VPA), phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến BLHĐ theo 5 nhóm chính: yếu tố cá nhân, gia đình, bạn bè, trường học và môi trường xã hội.

Hai lý thuyết nền tảng được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết hành vi xã hội: Giải thích cách thức các hành vi bạo lực được hình thành và duy trì thông qua tương tác xã hội, ảnh hưởng của bạn bè và môi trường học đường.
2. Lý thuyết sinh thái Bronfenbrenner: Nhấn mạnh vai trò của các hệ thống môi trường đa tầng tác động đến hành vi cá nhân, từ gia đình, trường học đến cộng đồng xã hội.

Các khái niệm chính bao gồm: bạo lực thể chất, bạo lực lời nói, bạo lực xã hội, bạo lực điện tử, hành vi nguy cơ (như mang vũ khí, sử dụng chất kích thích), và các yếu tố bảo vệ như kết quả học tập và hạnh kiểm tốt.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang mô tả có phân tích, với cỡ mẫu 635 học sinh lớp 7-9 tại trường THCS Nguyễn Trãi, quận Gò Vấp, TPHCM. Phương pháp chọn mẫu cụm được áp dụng, chọn ngẫu nhiên 20 lớp từ tổng số 40 lớp của 3 khối lớp, sau đó thu thập toàn bộ học sinh trong các lớp được chọn.

Dữ liệu được thu thập bằng phương pháp phát vấn trực tiếp qua bộ công cụ dựa trên điều tra Hành vi nguy cơ ở Vị thành niên (YRBSS) của CDC Hoa Kỳ và các nghiên cứu tương tự tại Việt Nam. Bộ câu hỏi bao gồm 6 nhóm biến số: thông tin cá nhân, gia đình, bạn bè, nhà trường, môi trường xã hội và thực trạng BLHĐ.

Dữ liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm Epidata 3 và phân tích bằng Stata 15. Phân tích thống kê mô tả và kiểm định khi bình phương (χ²) được sử dụng để xác định mối liên quan giữa BLHĐ và các yếu tố liên quan với mức ý nghĩa 5%. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỉ lệ học sinh bị BLHĐ và tham gia BLHĐ: Trong số 635 học sinh, 14,6% (93 em) từng bị BLHĐ trong 12 tháng qua, trong đó nam chiếm tỉ lệ cao hơn nữ (17,9% so với 11,9%). Tỉ lệ học sinh tham gia BLHĐ là 5,2% (33 em), nam cũng chiếm đa số (7,7% so với 3,0% nữ). Tỉ lệ học sinh vừa bị BLHĐ vừa tham gia BLHĐ là 3,6% (23 em).

2. Phân loại hình thức bạo lực: Bạo lực lời nói chiếm tỉ lệ cao nhất (4,9%), tiếp theo là bạo lực xã hội (4,3%), bạo lực thể chất (4,4%) và bạo lực điện tử (3,0%). Học sinh nam có tỉ lệ bị bạo lực thể chất và lời nói cao hơn nữ.

3. Yếu tố cá nhân liên quan: Giới tính nam và khối lớp 9 có tỉ lệ bị BLHĐ cao hơn đáng kể so với các nhóm khác. Học sinh có kết quả học tập và hạnh kiểm tốt có tỉ lệ tham gia BLHĐ thấp hơn, cho thấy đây là yếu tố bảo vệ quan trọng.

4. Yếu tố bạn bè và trường học: 6% học sinh có bạn thân tham gia BLHĐ, làm tăng nguy cơ thực hiện hành vi bạo lực. Chỉ 13,1% học sinh từng chia sẻ chuyện cá nhân với thầy cô, cho thấy mối quan hệ giữa học sinh và giáo viên còn hạn chế. Hơn 20% học sinh không biết các nội quy liên quan đến BLHĐ.

5. Yếu tố môi trường xã hội: 66% học sinh từng chứng kiến bạo lực tại nơi sinh sống, 53,4% tiếp xúc với các ấn phẩm có nội dung bạo lực. Các hành vi nguy cơ như mang vũ khí (1,3%), từng hút thuốc lá (3,6%), uống rượu (12,9%) và có ý định tự tử (11%) cũng được ghi nhận.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy BLHĐ tại trường THCS Nguyễn Trãi có tỉ lệ bị bạo lực và tham gia bạo lực tương đối cao, đặc biệt ở học sinh nam và lớp 9, phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước. Hình thức bạo lực lời nói và xã hội chiếm ưu thế, phản ánh xu hướng bạo lực tinh thần và bạo lực qua mạng đang gia tăng.

Mối quan hệ bạn bè và sự thiếu gắn kết với giáo viên là những yếu tố làm tăng nguy cơ BLHĐ, đồng thời việc thiếu nhận thức về nội quy nhà trường cũng góp phần làm giảm hiệu quả phòng ngừa. Các hành vi nguy cơ về sức khỏe như sử dụng chất kích thích và ý định tự tử có liên quan chặt chẽ đến BLHĐ, cho thấy cần có can thiệp đa chiều.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỉ lệ BLHĐ theo giới tính và khối lớp, bảng phân loại các hình thức bạo lực và biểu đồ tròn về tỉ lệ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, tỉ lệ BLHĐ tại đây thấp hơn một số khu vực nhưng vẫn ở mức đáng báo động, cần có giải pháp can thiệp kịp thời.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình: Xây dựng chương trình giám sát và hỗ trợ học sinh, đặc biệt là nhóm có nguy cơ cao, nhằm giảm thiểu hành vi bạo lực. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; chủ thể: Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh.

2. Phát triển kỹ năng sống và giáo dục phòng chống BLHĐ: Tổ chức các lớp học kỹ năng giao tiếp, giải quyết xung đột và nhận thức về bạo lực cho học sinh, tăng cường chương trình kỹ năng sống hiện có. Thời gian: liên tục hàng năm; chủ thể: nhà trường phối hợp chuyên gia tâm lý.

3. Xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện: Cải thiện mối quan hệ giữa học sinh và giáo viên, tăng cường sự tham gia của học sinh trong các hoạt động tập thể, nâng cao nhận thức về nội quy BLHĐ. Thời gian: 12 tháng; chủ thể: nhà trường, giáo viên.

4. Giám sát và can thiệp hành vi nguy cơ: Tổ chức các hoạt động tư vấn, hỗ trợ học sinh có hành vi nguy cơ như sử dụng chất kích thích, ý định tự tử, mang vũ khí. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: cán bộ y tế trường học, chuyên gia tâm lý.

5. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng: Phối hợp với các tổ chức xã hội, truyền thông để nâng cao nhận thức về BLHĐ và hậu quả, khuyến khích học sinh chia sẻ, phản ánh các hành vi bạo lực. Thời gian: liên tục; chủ thể: nhà trường, chính quyền địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ trường học: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình phòng chống BLHĐ phù hợp với đặc điểm địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát học sinh.

2. Giáo viên và nhân viên tư vấn học đường: Áp dụng các kiến thức về yếu tố liên quan và hình thức bạo lực để phát hiện sớm, hỗ trợ học sinh và xây dựng môi trường học tập an toàn.

3. Phụ huynh và gia đình học sinh: Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và cách phối hợp với nhà trường trong việc giám sát, hỗ trợ con em, góp phần giảm thiểu BLHĐ.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, giáo dục, tâm lý học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả và khuyến nghị để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. BLHĐ là gì và bao gồm những hình thức nào?
   BLHĐ là hành vi bạo lực xảy ra trong khuôn viên trường học hoặc liên quan đến hoạt động của nhà trường, bao gồm bạo lực thể chất, lời nói, xã hội và điện tử. Ví dụ như đánh nhau, đe dọa, cô lập, phát tán tin đồn xấu.

2. Tỉ lệ học sinh bị BLHĐ tại trường THCS Nguyễn Trãi như thế nào?
   Khoảng 14,6% học sinh từng bị BLHĐ trong 12 tháng qua, với tỉ lệ nam cao hơn nữ. Đây là con số đáng báo động, phản ánh thực trạng bạo lực cần được quan tâm.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến hành vi BLHĐ?
   Giới tính nam, khối lớp 9, bạn thân tham gia bạo lực, chứng kiến bạo lực tại nơi sống và các hành vi nguy cơ như sử dụng chất kích thích đều làm tăng nguy cơ BLHĐ.

4. Nhà trường có thể làm gì để giảm BLHĐ?
   Nhà trường cần phối hợp với gia đình, tổ chức các chương trình giáo dục kỹ năng sống, xây dựng môi trường học tập an toàn, tăng cường giám sát và hỗ trợ học sinh có nguy cơ.

5. Làm thế nào để học sinh tự bảo vệ mình khỏi BLHĐ?
   Học sinh nên xây dựng mối quan hệ bạn bè tích cực, chủ động chia sẻ với người lớn về các vấn đề cá nhân, tham gia hoạt động tập thể và biết sàng lọc thông tin để tránh trở thành nạn nhân hoặc người gây bạo lực.

Kết luận

• Tỉ lệ học sinh bị BLHĐ tại trường THCS Nguyễn Trãi là 14,6%, tham gia BLHĐ là 5,2%, nam giới và học sinh lớp 9 có nguy cơ cao hơn.
• Bạo lực lời nói và xã hội là hình thức phổ biến nhất, bạo lực điện tử cũng đang gia tăng.
• Các yếu tố cá nhân, bạn bè, gia đình, trường học và môi trường xã hội đều ảnh hưởng đến hành vi BLHĐ.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các giải pháp phòng chống BLHĐ hiệu quả tại trường học.
• Đề xuất các bước tiếp theo gồm tăng cường phối hợp nhà trường - gia đình, phát triển kỹ năng sống, xây dựng môi trường học đường an toàn và giám sát hành vi nguy cơ.

Hành động ngay hôm nay để bảo vệ học sinh khỏi bạo lực học đường, góp phần xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh và phát triển bền vững cho thế hệ tương lai.