Tổng quan nghiên cứu
Ngành du lịch tại thành phố Vũng Tàu đã chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19, với hơn 12,6 triệu lượt khách nội địa trong năm 2022, tăng 282% so với năm trước, trong đó khách lưu trú đạt hơn 3,8 triệu lượt, tăng 182%. Sự phát triển nhanh chóng của ngành dịch vụ lưu trú kéo theo vai trò quan trọng của nhân viên tuyến đầu như lễ tân và buồng phòng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ và thỏa mãn khách hàng. Tuy nhiên, áp lực công việc và căng thẳng nơi làm việc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc lao động và định hướng khách hàng của nhân viên, từ đó tác động đến hiệu quả kinh doanh.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định mối quan hệ giữa các yếu tố gây căng thẳng nơi làm việc (căng thẳng liên quan đến khách hàng, môi trường làm việc và công việc), cảm xúc lao động (cảm xúc tiêu cực và cạn kiệt cảm xúc) và định hướng khách hàng trong lĩnh vực dịch vụ du lịch tại Vũng Tàu. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 265 nhân viên lễ tân và buồng phòng tại các khách sạn trên địa bàn thành phố, thu thập dữ liệu từ tháng 12/2022 đến tháng 2/2023. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển các chiến lược quản lý nhân sự nhằm giảm thiểu căng thẳng, nâng cao cảm xúc tích cực và cải thiện định hướng khách hàng, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về căng thẳng nơi làm việc, cảm xúc lao động và định hướng khách hàng. Căng thẳng nơi làm việc được phân loại thành ba nhóm chính: căng thẳng liên quan đến khách hàng, môi trường làm việc và công việc. Cảm xúc tiêu cực được định nghĩa là trạng thái tâm lý phản ánh xu hướng nhìn nhận sự việc một cách tiêu cực, trong khi cạn kiệt cảm xúc là trạng thái kiệt sức về thể chất và tinh thần do áp lực công việc kéo dài. Định hướng khách hàng được hiểu là xu hướng nhân viên đáp ứng nhu cầu khách hàng trong quá trình làm việc, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sự hài lòng và hiệu quả kinh doanh.
Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm sáu thành phần: ba yếu tố căng thẳng nơi làm việc ảnh hưởng đến cảm xúc tiêu cực; cảm xúc tiêu cực tác động đến cạn kiệt cảm xúc; và cạn kiệt cảm xúc ảnh hưởng ngược chiều đến định hướng khách hàng. Các giả thuyết nghiên cứu được xây dựng dựa trên các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và du lịch, đặc biệt là các nghiên cứu về mối quan hệ giữa căng thẳng, cảm xúc lao động và định hướng khách hàng trong ngành dịch vụ.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp gồm nghiên cứu định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với 7 chuyên gia quản lý và nghiên cứu du lịch nhằm điều chỉnh và hoàn thiện thang đo các khái niệm nghiên cứu. Nghiên cứu định lượng gồm hai giai đoạn: khảo sát sơ bộ với 70 nhân viên lễ tân và buồng phòng để đánh giá độ tin cậy thang đo, và khảo sát chính thức với 265 nhân viên tại các khách sạn ở Vũng Tàu.
Phương pháp chọn mẫu là ngẫu nhiên thuận tiện, dữ liệu được thu thập trực tiếp từ tháng 12/2022 đến tháng 2/2023. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 26.0 và AMOS 20 với các bước: thống kê mô tả, đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Cỡ mẫu 265 đáp ứng yêu cầu tối thiểu theo quy tắc 5 quan sát cho mỗi biến đo lường (tổng 25 biến).
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của căng thẳng liên quan đến khách hàng đến cảm xúc tiêu cực: Kết quả SEM cho thấy căng thẳng liên quan đến khách hàng là yếu tố tác động mạnh nhất đến cảm xúc tiêu cực của nhân viên với mức ý nghĩa 5%. Điều này phù hợp với thực tế khi 74,3% nhân viên thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, chịu áp lực từ các yêu cầu và thái độ của khách.
Ảnh hưởng của căng thẳng liên quan đến công việc đến cảm xúc tiêu cực: Căng thẳng liên quan đến công việc cũng có ảnh hưởng tích cực và đáng kể đến cảm xúc tiêu cực, phản ánh qua các yếu tố như khối lượng công việc lớn, lịch làm việc thay đổi thường xuyên. Tỷ lệ nhân viên có thu nhập trung bình từ 5-10 triệu đồng chiếm 36,6%, cho thấy áp lực tài chính cũng có thể góp phần vào căng thẳng.
Ảnh hưởng của căng thẳng liên quan đến môi trường làm việc đến cảm xúc tiêu cực: Giả thuyết này bị bác bỏ, cho thấy môi trường làm việc như ánh sáng, nhiệt độ không phải là yếu tố chính gây ra cảm xúc tiêu cực trong mẫu nghiên cứu.
Ảnh hưởng của cảm xúc tiêu cực đến cạn kiệt cảm xúc: Cảm xúc tiêu cực có tác động thuận chiều và rõ ràng đến cạn kiệt cảm xúc, thể hiện qua các biểu hiện mệt mỏi, kiệt sức của nhân viên sau giờ làm việc.
Ảnh hưởng của cạn kiệt cảm xúc đến định hướng khách hàng: Cạn kiệt cảm xúc có tác động ngược chiều, làm giảm định hướng khách hàng của nhân viên, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong ngành dịch vụ khách sạn tại Hàn Quốc và các nước khác, khẳng định vai trò trung gian của cảm xúc tiêu cực và cạn kiệt cảm xúc trong mối quan hệ giữa căng thẳng nơi làm việc và định hướng khách hàng. Việc căng thẳng liên quan đến khách hàng là yếu tố chính gây ra cảm xúc tiêu cực phản ánh đặc thù ngành du lịch, nơi nhân viên thường xuyên phải xử lý các tình huống khó khăn với khách hàng.
Môi trường làm việc không ảnh hưởng đáng kể có thể do các khách sạn tại Vũng Tàu đã cải thiện điều kiện vật chất, hoặc nhân viên đã thích nghi với môi trường hiện tại. Cảm xúc tiêu cực làm tăng cạn kiệt cảm xúc, dẫn đến giảm định hướng khách hàng, cho thấy tầm quan trọng của việc quản lý cảm xúc lao động để duy trì hiệu quả công việc.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố căng thẳng đến cảm xúc tiêu cực, biểu đồ cột so sánh tỷ lệ nhân viên chịu ảnh hưởng của các loại căng thẳng, và bảng phân tích mô hình SEM với các hệ số đường dẫn và mức ý nghĩa.
Đề xuất và khuyến nghị
Xây dựng chương trình đào tạo quản lý căng thẳng: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng quản lý căng thẳng và cảm xúc cho nhân viên lễ tân và buồng phòng nhằm giảm thiểu cảm xúc tiêu cực, nâng cao khả năng ứng phó với khách hàng khó tính. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với chuyên gia tâm lý thực hiện.
Cải thiện chính sách làm việc và lịch trình: Thiết kế lịch làm việc linh hoạt, giảm tải khối lượng công việc quá mức, đảm bảo nhân viên có thời gian nghỉ ngơi hợp lý để hạn chế cạn kiệt cảm xúc. Áp dụng trong vòng 3 tháng, do ban quản lý khách sạn chủ trì.
Tăng cường hỗ trợ tâm lý và môi trường làm việc: Cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý định kỳ và tạo không gian nghỉ ngơi thoải mái cho nhân viên, giúp họ phục hồi năng lượng và duy trì tinh thần làm việc tích cực. Thực hiện liên tục, do bộ phận nhân sự và quản lý khách sạn phối hợp.
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp hướng đến khách hàng: Khuyến khích thái độ tích cực, hỗ trợ lẫn nhau giữa các nhân viên, tạo môi trường làm việc thân thiện và chuyên nghiệp, từ đó nâng cao định hướng khách hàng và chất lượng dịch vụ. Triển khai trong 12 tháng, do ban lãnh đạo khách sạn và phòng nhân sự thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản lý khách sạn và doanh nghiệp dịch vụ lưu trú: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách quản lý nhân sự, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Chuyên gia đào tạo và tư vấn nhân sự: Tài liệu tham khảo hữu ích để thiết kế các chương trình đào tạo kỹ năng quản lý cảm xúc và căng thẳng cho nhân viên ngành du lịch.
Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và du lịch: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và mô hình nghiên cứu về mối quan hệ giữa căng thẳng, cảm xúc lao động và định hướng khách hàng trong ngành dịch vụ.
Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành quản trị kinh doanh, du lịch: Tài liệu tham khảo để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và chất lượng dịch vụ trong ngành du lịch.
Câu hỏi thường gặp
Căng thẳng nơi làm việc ảnh hưởng thế nào đến định hướng khách hàng?
Căng thẳng, đặc biệt là căng thẳng liên quan đến khách hàng và công việc, làm tăng cảm xúc tiêu cực và cạn kiệt cảm xúc của nhân viên, từ đó giảm khả năng định hướng và phục vụ khách hàng hiệu quả.Tại sao căng thẳng liên quan đến môi trường làm việc không ảnh hưởng đáng kể?
Có thể do điều kiện vật chất tại các khách sạn đã được cải thiện hoặc nhân viên đã thích nghi, nên yếu tố này không gây tác động lớn đến cảm xúc tiêu cực trong nghiên cứu.Làm thế nào để giảm cạn kiệt cảm xúc ở nhân viên?
Thông qua việc cải thiện lịch làm việc, cung cấp hỗ trợ tâm lý, đào tạo kỹ năng quản lý cảm xúc và xây dựng môi trường làm việc tích cực, nhân viên có thể giảm thiểu cạn kiệt cảm xúc.Định hướng khách hàng có vai trò gì trong ngành du lịch?
Định hướng khách hàng giúp nhân viên tập trung đáp ứng nhu cầu khách, nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng, từ đó tăng hiệu quả kinh doanh và phát triển bền vững.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm với chuyên gia) và định lượng (khảo sát 265 nhân viên, phân tích dữ liệu bằng SPSS và AMOS) để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.
Kết luận
- Căng thẳng liên quan đến khách hàng và công việc là những yếu tố chính tác động đến cảm xúc tiêu cực của nhân viên trong ngành dịch vụ du lịch tại Vũng Tàu.
- Cảm xúc tiêu cực làm tăng cạn kiệt cảm xúc, gây ảnh hưởng tiêu cực đến định hướng khách hàng.
- Căng thẳng liên quan đến môi trường làm việc không có ảnh hưởng đáng kể đến cảm xúc tiêu cực trong mẫu nghiên cứu.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để phát triển các giải pháp quản lý nhân sự nhằm giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng dịch vụ.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, cải thiện điều kiện làm việc và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát.
Hành động ngay: Các nhà quản lý khách sạn và chuyên gia nhân sự nên áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả công việc và sự hài lòng của khách hàng, góp phần phát triển ngành du lịch Vũng Tàu bền vững.