Nâng Cao Nhận Thức Cho Gia Đình Về Phân Công Lao Động Theo Giới Tại Tỉnh Bến Tre

• Người hướng dẫn: PGS. Lâm Văn Tân
• Trường học: Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Công tác xã hội
• Đề tài: Nâng Cao Nhận Thức Phân Công Lao Động Theo Giới Tại Bến Tre
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu
• 0.3. Nghiên cứu trên thế giới
• 0.4. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 0.5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5.1. Mục đích nghiên cứu
• 0.5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.6. Ý nghĩa nghiên cứu
• 0.6.1. Ý nghĩa thực tiễn
• 0.7. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
• 0.7.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.7.2. Khách thể nghiên cứu
• 0.8. Phạm vi nghiên cứu
• 0.9. Phương pháp nghiên cứu
• 0.9.1. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
• 0.9.2. Các phương pháp nghiên cứu
• 0.10. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.11. Giả thuyết nghiên cứu
• 0.12. Kết cấu của đề tài
• 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các lý thuyết ứng dụng trong CTXH nhóm
• 1.1.1. Thuyết hệ thống sinh thái
• 1.1.2. Thuyết nhận thức – hành vi
• 1.1.3. Thuyết vai trò
• 1.2. Các khái niệm cơ bản. Giới, bình đẳng giới và bất bình đẳng giới
• 1.3. Phân công lao động và phân công lao động theo giới
• 1.4. Nhận thức cho gia đình
• 1.4.1. Khái niệm gia đình
• 1.4.2. Nhận thức cho gia đình
• 1.5. Công tác xã hội nhóm
• 1.5.1. Khái niệm công tác xã hội nhóm
• 1.5.2. Đặc trưng và mục tiêu của công tác xã hội nhóm
• 1.5.3. Phân loại nhóm trong công tác xã hội nhóm
• 1.5.4. Tiến trình công tác xã hội nhóm
• 1.5.5. Các lý thuyết ứng dụng trong CTXH Nhóm
• 1.6. Công tác xã hội nhóm nhằm nâng cao nhận thức cho gia đình về phân công lao động theo giới
• 1.7. Khái quát chung địa bàn nghiên cứu
• 1.7.1. Đặc điểm tự nhiên
• 1.7.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội
• 1.8. Tiểu kết chương 1
• 2. THỰC TRẠNG NHẬN THỨC PHÂN CÔNG LAO ĐỘNG THEO GIỚI TRONG GIA ĐÌNH TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH BẾN TRE
• 2.1. Mô tả khách thể nghiên cứu
• 2.2. Nhận thức về phân công lao động theo giới
• 2.2.1. Nhận định của người chồng và người vợ về phân công lao động theo giới
• 2.2.2. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới trong hoạt động sản xuất
• 2.2.3. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới trong hoạt động tái sản xuất
• 2.2.4. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới trong hoạt động cộng đồng
• 2.2.5. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới trong việc ra quyết định
• 2.2.6. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới về quyền được thụ hưởng
• 2.2.7. Nhận thức của gia đình về PCLĐ theo giới trong việc tiếp cận cơ hội nâng cao năng lực
• 2.3. Thực trạng phân công lao động theo giới
• 2.3.1. Phân công lao động trong hoạt động trồng trọt
• 2.3.2. Phân công lao động theo giới trong hoạt động nuôi cá
• 2.3.3. Phân công lao động theo giới trong hoạt động trồng cây ăn trái
• 2.3.4. Phân công lao động trong trồng rau màu
• 2.3.5. Phân công lao động theo giới trong tái sản xuất gia đình
• 2.3.6. Phân công lao động theo giới trong hoạt động cộng đồng
• 2.4. Nguyên nhân phân công lao động theo giới
• 2.4.1. Nguyên nhân từ các yếu tố cá nhân, gồm:
• 2.4.2. Nguyên nhân từ các yếu tố văn hóa - xã hội, gồm:
• 2.5. Nhận thức về biểu hiện của phân công lao động theo giới trong gia đình
• 2.6. Khó khăn của phân công lao động theo giới
• 2.7. Nhu cầu của giới trong phân công lao động
• 2.8. Tiểu kết chương 2
• 3. ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM NHẰM NÂNG CAO NHẬN THỨC TRONG VIỆC PHÂN CÔNG LAO ĐỘNG THEO GIỚI
• 3.1. Căn cứ lựa chọn phương pháp công tác xã hội nhóm
• 3.2. Tiến trình Công tác xã hội nhóm nhằm nâng cao nhận thức phân công lao động theo giới trong gia đình
• 3.2.1. Giai đoạn chuẩn bị và thành lập nhóm
• 3.2.2. Giai đoạn bắt đầu hoạt động
• 3.2.3. Giai đoạn thực hiện can thiệp
• 3.2.4. Giai đoạn kết thúc
• 3.3. Nhận xét, đánh giá áp dụng phương pháp CTXH nhóm trong việc nâng cao nhận thức về phân công lao động theo giới trong gia đình tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nhận Thức Phân Công Lao Động Theo Giới ở Bến Tre

Bến Tre, với nền kinh tế đang phát triển, đối mặt với thách thức về phân công lao động theo giới chưa thực sự bình đẳng giới Bến Tre. Thực tế, nhiều định kiến giới vẫn tồn tại, ảnh hưởng đến vai trò giới trong lao động. Điều này không chỉ giới hạn cơ hội việc làm bình đẳng cho phụ nữ mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế Bến Tre. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích thực trạng, tìm kiếm giải pháp nâng cao nhận thức giới và thúc đẩy chính sách bình đẳng giới hiệu quả hơn tại địa phương. Cần có sự thay đổi từ nhận thức đến hành động để tạo ra một xã hội công bằng hơn cho cả nam và nữ. Việc này đòi hỏi sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về vấn đề này và đề xuất các giải pháp thiết thực. Theo tài liệu gốc, dù công tác bình đẳng giới được chú trọng, nhận thức của người dân vẫn còn bị ảnh hưởng bởi lối tư tưởng và quan niệm cũ.

1.1. Thực trạng phân công lao động theo giới tại Bến Tre

Thực trạng phân công lao động theo giới tại Bến Tre thể hiện rõ sự khác biệt trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và dịch vụ. Lao động nữ Bến Tre thường tập trung vào các công việc thủ công, nhẹ nhàng, ít đòi hỏi kỹ thuật cao. Trong khi đó, lao động nam Bến Tre đảm nhận các công việc nặng nhọc, mang tính chất quản lý hoặc đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật. Sự phân chia này tạo ra sự bất bình đẳng giới trong cơ hội việc làm và thu nhập. Cần có những nghiên cứu sâu hơn về số liệu thống kê lao động Bến Tre để đánh giá chính xác tình hình và đưa ra các giải pháp phù hợp. Theo tài liệu gốc, tỉnh Bến Tre chưa có công trình nghiên cứu nào về nâng cao nhận thức phân công lao động theo giới theo hướng tiếp cận công tác xã hội.

1.2. Ảnh hưởng của nhận thức giới đến phân công lao động

Nhận thức giới đóng vai trò quan trọng trong việc định hình khuôn mẫu giới và phân công công việc. Khi xã hội vẫn còn tồn tại những định kiến giới về vai trò của nam và nữ, thì việc phân công lao động theo giới sẽ khó tránh khỏi sự bất bình đẳng giới. Sự thiếu hiểu biết về bình đẳng giới có thể dẫn đến việc phụ nữ bị hạn chế trong việc tiếp cận các cơ hội việc làm tốt hơn và phát triển bản thân. Do đó, việc nâng cao nhận thức giới là yếu tố then chốt để thay đổi thực trạng phân công lao động bất hợp lý. Theo tài liệu gốc, sự phân công lao động hợp lý chính là cơ sở xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp.

II. Vấn Đề Nhức Nhối Bất Bình Đẳng trong Phân Công Lao Động

Bất bình đẳng trong phân công lao động theo giới không chỉ là vấn đề xã hội mà còn là rào cản đối với sự phát triển kinh tế Bến Tre. Khi phụ nữ không được tạo điều kiện để phát huy hết năng lực của mình, tiềm năng kinh tế của tỉnh bị lãng phí. Các định kiến giới và khuôn mẫu giới ảnh hưởng đến cơ hội việc làm bình đẳng, khiến phụ nữ thường xuyên phải đối mặt với mức lương thấp hơn, ít cơ hội thăng tiến và thiếu sự công nhận. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành, tổ chức xã hội và cộng đồng. Cần phải tạo ra một môi trường làm việc bình đẳng giới Bến Tre, nơi mà mọi người đều có cơ hội phát triển. Theo tài liệu gốc, phụ nữ đang là nạn nhân của bất bình đẳng giới và cũng là đối tượng của công tác xã hội.

2.1. Tác động của phân công lao động bất bình đẳng lên phụ nữ

Bất bình đẳng trong phân công lao động theo giới gây ra nhiều tác động tiêu cực đến phụ nữ, bao gồm hạn chế cơ hội việc làm, giảm thu nhập, tăng gánh nặng công việc gia đình và giảm khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội. Khi phụ nữ phải đảm nhận quá nhiều công việc không được trả lương, họ có ít thời gian hơn để học tập, nâng cao kỹ năng và tham gia các hoạt động xã hội. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cho phụ nữ mà còn tác động đến sức khỏe thể chất và tinh thần của họ. Cần chú trọng đến các giải pháp hỗ trợ phụ nữ cân bằng giữa công việc và gia đình, đồng thời tạo điều kiện để họ phát huy tối đa tiềm năng của mình. Theo tài liệu gốc, người phụ nữ ngày càng bị bó hẹp trong câu “Tam tòng, tứ đức”, gáng cho họ những công việc như nuôi con, chăm sóc, dạy dỗ con cái và nội trợ mà giảm dần đi thời gian vui chơi, giải trí, những hoạt động ngoài xã hội.

2.2. Ảnh hưởng của phân công lao động bất bình đẳng lên gia đình

Bất bình đẳng trong phân công lao động theo giới không chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ mà còn tác động đến hạnh phúc gia đình. Khi phụ nữ cảm thấy bị áp lực và không được tôn trọng, mối quan hệ giữa vợ chồng có thể trở nên căng thẳng. Việc phân công lao động không công bằng cũng có thể gây ra những bất đồng về tài chính và quyền quyết định trong gia đình. Cần có sự thay đổi trong nhận thức giới của cả nam và nữ để tạo ra một môi trường gia đình bình đẳng giới, nơi mọi thành viên đều được tôn trọng và yêu thương. Theo tài liệu gốc, trong gia đình và xã hội, sự phân công lao động hợp lý chính là cơ sở xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp.

III. Giải Pháp Nâng Cao Nhận Thức và Thay Đổi Khuôn Mẫu Giới

Để giải quyết vấn đề bất bình đẳng trong phân công lao động theo giới, cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức giới cho cả cộng đồng. Các chương trình tuyên truyền về bình đẳng giới cần được triển khai rộng rãi, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, nơi mà định kiến giới còn khá mạnh mẽ. Cần thay đổi khuôn mẫu giới thông qua giáo dục, truyền thông và các hoạt động văn hóa. Đồng thời, cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp Bến Tre trong việc thực hiện các chính sách bình đẳng giới tại nơi làm việc. Theo tài liệu gốc, các nghiên cứu về bình đẳng giới chủ yếu dựa trên nghiên cứu xã hội học và đưa ra kết quả của thực trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động trong gia đình.

3.1. Giáo dục về giới và bình đẳng giới từ gia đình đến trường học

Giáo dục về giới và bình đẳng giới cần được bắt đầu từ gia đình và tiếp tục được củng cố trong trường học. Cha mẹ cần dạy con cái về sự tôn trọng và bình đẳng giới ngay từ nhỏ. Các trường học cần đưa các nội dung về bình đẳng giới vào chương trình giảng dạy, giúp học sinh hiểu rõ hơn về vai trò giới trong lao động và xã hội. Cần phải tạo ra một môi trường học tập và làm việc bình đẳng giới, nơi mà mọi người đều có cơ hội phát triển. Việc này sẽ giúp phá vỡ các khuôn mẫu giới và định kiến giới đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người. Theo tài liệu gốc, công tác thực hiện bình đẳng giới ngày càng được nâng cao bởi trình độ học vấn cũng như chất lượng cuộc sống ổn định hơn.

3.2. Tăng cường truyền thông về bình đẳng giới trên các kênh thông tin

Tuyên truyền về bình đẳng giới cần được tăng cường trên tất cả các kênh thông tin, từ báo chí, truyền hình đến mạng xã hội. Cần sử dụng các phương tiện truyền thông để lan tỏa những thông điệp tích cực về bình đẳng giới, phá vỡ các định kiến giới và khuôn mẫu giới tiêu cực. Các câu chuyện thành công về phụ nữ trong các lĩnh vực khác nhau cần được chia sẻ rộng rãi để truyền cảm hứng và động lực cho những người khác. Cần phải tạo ra một môi trường truyền thông bình đẳng giới, nơi mà mọi người đều có cơ hội lên tiếng và được lắng nghe. Theo tài liệu gốc, tỉnh Bến Tre chưa có một công trình nghiên cứu nào về vấn nâng cao nhận thức cho gia đình trong việc phân công lao động theo giới theo hướng tiếp cận công tác xã hội.

IV. Chính Sách Hỗ Trợ Tạo Điều Kiện Bình Đẳng Cho Lao Động Nữ

Để thúc đẩy bình đẳng giới trong phân công lao động, cần có các chính sách bình đẳng giới hỗ trợ phù hợp. Các chính sách này cần tập trung vào việc tạo điều kiện để lao động nữ Bến Tre tiếp cận các cơ hội việc làm bình đẳng, được hưởng mức lương tương xứng và có cơ hội thăng tiến. Cần phải đảm bảo rằng phụ nữ có thể tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và được bảo vệ khỏi các hành vi phân biệt đối xử và quấy rối tại nơi làm việc. Các chính sách này cần được xây dựng dựa trên những nghiên cứu về phân công lao động và được đánh giá hiệu quả thường xuyên. Theo tài liệu gốc, các nghiên cứu về bình đẳng giới chủ yếu dựa trên nghiên cứu xã hội học và đưa ra kết quả của thực trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động trong gia đình.

4.1. Xây dựng và hoàn thiện chính sách về cơ hội việc làm bình đẳng

Cần xây dựng và hoàn thiện các chính sách về cơ hội việc làm bình đẳng, đảm bảo rằng phụ nữ có thể tiếp cận các cơ hội việc làm ngang bằng với nam giới. Các chính sách này cần tập trung vào việc xóa bỏ các rào cản đối với lao động nữ Bến Tre, như định kiến giới, thiếu kỹ năng và thiếu kinh nghiệm. Cần khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp tích cực để tuyển dụng và thăng chức cho phụ nữ. Việc này sẽ giúp tạo ra một thị trường lao động bình đẳng giới, nơi mà mọi người đều có cơ hội phát huy hết khả năng của mình. Theo tài liệu gốc, chưa có một đề tài nào sử dụng phương pháp công tác xã hội nhóm nhằm giảm thiểu tình trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động tại gia đình và xã hội.

4.2. Hỗ trợ tài chính và đào tạo kỹ năng cho lao động nữ Bến Tre

Cần có các chương trình hỗ trợ tài chính và đào tạo kỹ năng cho lao động nữ Bến Tre, giúp họ nâng cao năng lực và tăng cơ hội việc làm. Các chương trình này cần tập trung vào việc cung cấp các kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn cần thiết cho các ngành nghề có tiềm năng phát triển. Cần phải tạo điều kiện để phụ nữ tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để khởi nghiệp và phát triển kinh doanh. Việc này sẽ giúp nâng cao năng lực cho phụ nữ và giảm sự phụ thuộc của họ vào nam giới. Theo tài liệu gốc, tính đến thời điểm hiện tại tỉnh Bến Tre chưa có một công trình nghiên cứu nào về vấn nâng cao nhận thức cho gia đình trong việc phân công lao động theo giới theo hướng tiếp cận công tác xã hội.

V. Nghiên Cứu Thực Tiễn Đánh Giá Hiệu Quả Các Mô Hình Can Thiệp

Để đánh giá hiệu quả của các giải pháp nâng cao nhận thức và thúc đẩy bình đẳng giới, cần tiến hành các nghiên cứu về phân công lao động thực tiễn. Các nghiên cứu này cần tập trung vào việc đánh giá tác động của các mô hình can thiệp khác nhau, như các chương trình tuyên truyền về bình đẳng giới, các lớp tập huấn kỹ năng và các dự án hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ. Cần phải thu thập số liệu thống kê lao động Bến Tre và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phân công lao động theo giới. Kết quả của các nghiên cứu này sẽ cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách hiệu quả hơn. Theo tài liệu gốc, Trên thực tế, các nghiên cứu về bình đẳng giới chủ yếu dựa trên nghiên cứu xã hội học và đưa ra kết quả của thực trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động trong gia đình.

5.1. Đánh giá tác động của chương trình tuyên truyền về bình đẳng giới

Cần tiến hành đánh giá tác động của các chương trình tuyên truyền về bình đẳng giới đối với nhận thức giới của cộng đồng. Việc đánh giá cần tập trung vào việc đo lường sự thay đổi trong định kiến giới, khuôn mẫu giới và hành vi liên quan đến phân công lao động. Cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng để thu thập dữ liệu và phân tích kết quả. Kết quả đánh giá sẽ giúp cải thiện nội dung và phương pháp tuyên truyền, đảm bảo rằng thông điệp về bình đẳng giới được truyền tải một cách hiệu quả. Theo tài liệu gốc, các nghiên cứu về bình đẳng giới chủ yếu dựa trên nghiên cứu xã hội học và đưa ra kết quả của thực trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động trong gia đình.

5.2. Nghiên cứu hiệu quả mô hình hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ

Cần nghiên cứu hiệu quả của các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ, đánh giá tác động của các dự án này đến phát triển kinh tế Bến Tre và nâng cao năng lực cho phụ nữ. Việc nghiên cứu cần tập trung vào việc đo lường sự thay đổi trong thu nhập, việc làm và quyền tự chủ kinh tế của phụ nữ. Cần phân tích các yếu tố thành công và thất bại của các dự án, từ đó đưa ra các khuyến nghị để cải thiện hiệu quả của các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp. Theo tài liệu gốc, chưa có một đề tài nào sử dụng phương pháp công tác xã hội nhóm nhằm giảm thiểu tình trạng bất bình đẳng giới trong phân công lao động tại gia đình và xã hội.

VI. Tương Lai Hướng Đến Xã Hội Bình Đẳng và Phát Triển Bền Vững

Hướng đến một xã hội bình đẳng giới Bến Tre và phát triển kinh tế Bến Tre bền vững đòi hỏi sự nỗ lực liên tục và phối hợp đồng bộ của tất cả các bên liên quan. Cần tiếp tục vận động chính sách để tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho bình đẳng giới. Cần khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp bình đẳng giới tại nơi làm việc. Cần nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tầm quan trọng của bình đẳng giới trong việc xây dựng một xã hội công bằng và thịnh vượng. Chỉ khi bình đẳng giới trở thành một giá trị cốt lõi của xã hội, thì chúng ta mới có thể đạt được sự phát triển bền vững. Theo tài liệu gốc, trong gia đình và xã hội, sự phân công lao động hợp lý chính là cơ sở xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp.

6.1. Vận động chính sách thúc đẩy bình đẳng giới trong lao động

Cần tiếp tục vận động chính sách để thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động, đảm bảo rằng phụ nữ có quyền lợi và cơ hội ngang bằng với nam giới. Việc vận động chính sách cần tập trung vào việc sửa đổi và bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến cơ hội việc làm bình đẳng, tiền lương công bằng và bảo vệ quyền lợi của lao động nữ Bến Tre. Cần khuyến khích sự tham gia của phụ nữ vào quá trình xây dựng chính sách để đảm bảo rằng các chính sách phản ánh đúng nhu cầu và nguyện vọng của họ. Theo tài liệu gốc, cần có sự thay đổi từ nhận thức đến hành động để tạo ra một xã hội công bằng hơn cho cả nam và nữ.

6.2. Tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan để đạt mục tiêu

Để đạt được mục tiêu bình đẳng giới trong phân công lao động, cần tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng. Việc hợp tác cần tập trung vào việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và nguồn lực để thực hiện các chương trình và dự án bình đẳng giới hiệu quả. Cần phải xây dựng một mạng lưới các đối tác bình đẳng giới, nơi mà mọi người có thể cùng nhau hành động để tạo ra một xã hội công bằng và thịnh vượng. Theo tài liệu gốc, việc này đòi hỏi sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng.

Tổng quan nghiên cứu

Phân công lao động theo giới trong gia đình là một vấn đề xã hội có ảnh hưởng sâu sắc đến cấu trúc và hạnh phúc gia đình, đồng thời phản ánh các giá trị văn hóa và xã hội truyền thống. Tại tỉnh Bến Tre, với dân số khoảng 160.888 người và lực lượng lao động chiếm 62,3%, sự phân công lao động giữa nam và nữ trong gia đình vẫn còn nhiều bất cập do ảnh hưởng của tư tưởng truyền thống và nhận thức chưa đồng đều. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng nhận thức của các cặp vợ chồng về phân công lao động theo giới, đồng thời ứng dụng phương pháp công tác xã hội nhóm để nâng cao nhận thức và thúc đẩy bình đẳng giới trong gia đình tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre trong giai đoạn từ 01/2021 đến 01/2022.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tiễn về phân công lao động theo giới, làm cơ sở cho các chính sách và chương trình can thiệp xã hội nhằm giảm thiểu bất bình đẳng giới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc gia đình. Qua đó, thúc đẩy sự phát triển bền vững của cộng đồng và xã hội địa phương, đồng thời tạo tiền đề nhân rộng mô hình công tác xã hội nhóm trong các tỉnh thành khác.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính:

• Thuyết hệ thống sinh thái: Nhấn mạnh mối quan hệ tương tác giữa cá nhân và môi trường xã hội, giúp đánh giá tác động của các yếu tố gia đình, cộng đồng và văn hóa đến nhận thức và hành vi phân công lao động theo giới.

• Thuyết nhận thức – hành vi: Giải thích mối quan hệ giữa nhận thức và hành vi, cho rằng thay đổi nhận thức sẽ dẫn đến thay đổi hành vi, từ đó nhân viên công tác xã hội nhóm có thể tác động trực tiếp để điều chỉnh các khuôn mẫu hành vi bất bình đẳng.

• Thuyết vai trò: Phân tích vai trò xã hội của từng thành viên trong gia đình dựa trên vị trí và kỳ vọng xã hội, giúp hiểu rõ sự phân công lao động theo giới và các áp lực xã hội ảnh hưởng đến sự thay đổi vai trò này.

Các khái niệm then chốt bao gồm giới, bình đẳng giới, bất bình đẳng giới, phân công lao động theo giới, nhận thức gia đình và công tác xã hội nhóm.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu chính từ 200 hộ gia đình tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre, trong đó có 100 người vợ và 100 người chồng trong độ tuổi lao động (18-55 đối với nữ, 18-60 đối với nam).

• Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản với sai số cho phép 7%, đảm bảo tính đại diện theo giới và độ tuổi.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 22.0 để phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ và đánh giá sự khác biệt nhận thức giữa nam và nữ. Kết hợp phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu 20 người (10 nam, 10 nữ) để bổ sung và làm rõ dữ liệu.

• Phương pháp công tác xã hội nhóm: Áp dụng tiến trình gồm 4 bước: chuẩn bị và thành lập nhóm, bắt đầu hoạt động, triển khai can thiệp, kết thúc và đánh giá hiệu quả. Mục tiêu là nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi phân công lao động theo giới trong gia đình.

• Timeline nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 01/2021 đến tháng 01/2022, bao gồm khảo sát thực trạng, can thiệp công tác xã hội nhóm và đánh giá kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng nhận thức về phân công lao động theo giới trong gia đình:

   • 64,5% người tham gia khảo sát cho rằng công việc nội trợ là trách nhiệm của người vợ, trong khi không có ai đồng ý công việc này là của người chồng.
   • 90% đồng ý rằng người mang lại thu nhập chính trong gia đình sẽ quyết định việc phân công lao động.
   • 85% cho rằng chăm sóc và nuôi dạy con cái là thiên chức của phụ nữ.
   • 84% cho rằng nam giới phù hợp tham gia các công việc cộng đồng như hội họp, công ích.

2. Phân công lao động trong hoạt động sản xuất:

   • Nam giới đảm nhận phần lớn các công việc như lập kế hoạch (70%), phân công lao động (88,5%), áp dụng kỹ thuật (88%).
   • Nữ giới chủ yếu tham gia bảo quản sản phẩm (80%) và bán/trả đổi sản phẩm (10,3%).

3. Ảnh hưởng của trình độ học vấn và độ tuổi:

   • Trình độ học vấn trung bình của người dân khá cao, với 49,5% đạt trung học cơ sở và 31% trung học phổ thông.
   • Nhóm tuổi 46-55/60 chiếm 44,5%, là lực lượng lao động chính và có nhận thức ổn định về phân công lao động.

4. Hiệu quả của công tác xã hội nhóm:

   • Sau can thiệp, nhận thức về bình đẳng giới trong phân công lao động được nâng cao rõ rệt, đặc biệt ở nhóm tuổi trẻ và có trình độ học vấn cao.
   • Các cặp vợ chồng thể hiện sự chia sẻ công việc gia đình nhiều hơn, giảm bớt định kiến giới truyền thống.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhận thức về phân công lao động theo giới tại huyện Châu Thành vẫn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các giá trị văn hóa truyền thống và tư tưởng “trọng nam khinh nữ”. Công việc nội trợ và chăm sóc con cái vẫn được xem là thiên chức của phụ nữ, trong khi nam giới giữ vai trò chính trong sản xuất và các hoạt động cộng đồng. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về bất bình đẳng giới trong gia đình.

Tuy nhiên, sự đồng thuận về việc chia sẻ công việc gia đình để tăng hạnh phúc cho gia đình cho thấy tiềm năng thay đổi nhận thức. Việc áp dụng công tác xã hội nhóm đã chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi, nhất là khi kết hợp với các lý thuyết nhận thức – hành vi và vai trò. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ nhận thức trước và sau can thiệp, bảng phân tích phân bố công việc theo giới trong các hoạt động gia đình.

Kết quả cũng cho thấy trình độ học vấn và độ tuổi là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi phân công lao động theo giới. Nhóm trẻ và có học vấn cao có xu hướng tiếp nhận bình đẳng giới tốt hơn, điều này mở ra hướng đi cho các chương trình giáo dục và truyền thông trong tương lai.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức các nhóm công tác xã hội tại địa phương nhằm nâng cao nhận thức về bình đẳng giới trong phân công lao động, tập trung vào các gia đình trong độ tuổi lao động, đặc biệt là nhóm trẻ và có trình độ học vấn thấp. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể thực hiện: Trung tâm công tác xã hội địa phương phối hợp với chính quyền xã, phường.

2. Xây dựng chương trình đào tạo, tập huấn về bình đẳng giới và phân công lao động cho cán bộ công tác xã hội và cộng đồng nhằm nâng cao năng lực can thiệp và truyền thông hiệu quả. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, các trường đại học đào tạo công tác xã hội.

3. Phát triển các chiến dịch truyền thông đa phương tiện nhằm thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của nam và nữ trong gia đình, khuyến khích chia sẻ công việc nội trợ và chăm sóc con cái. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Đài truyền hình, báo chí, các tổ chức xã hội.

4. Khuyến khích xây dựng chính sách hỗ trợ gia đình thực hiện bình đẳng giới, như hỗ trợ chăm sóc trẻ em, tạo điều kiện cho nam giới tham gia công việc nội trợ, giảm gánh nặng cho phụ nữ. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý nhà nước.

5. Theo dõi, đánh giá và nhân rộng mô hình công tác xã hội nhóm đã triển khai tại huyện Châu Thành sang các huyện, tỉnh khác nhằm nâng cao hiệu quả can thiệp và thúc đẩy bình đẳng giới trên phạm vi rộng hơn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên công tác xã hội và cán bộ địa phương: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng các chương trình can thiệp nâng cao nhận thức về bình đẳng giới trong gia đình.

2. Nhà hoạch định chính sách và các tổ chức xã hội: Tài liệu tham khảo để thiết kế chính sách, chương trình hỗ trợ gia đình và thúc đẩy bình đẳng giới trong cộng đồng.

3. Giảng viên và sinh viên ngành công tác xã hội, xã hội học: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về ứng dụng công tác xã hội nhóm trong giải quyết các vấn đề xã hội liên quan đến giới.

4. Các gia đình và cộng đồng tại vùng nông thôn: Hiểu rõ hơn về phân công lao động theo giới và cách thức nâng cao nhận thức để xây dựng gia đình hạnh phúc, bình đẳng.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân công lao động theo giới là gì?
   Phân công lao động theo giới là sự phân chia công việc trong gia đình hoặc xã hội dựa trên vai trò và đặc điểm của nam và nữ, thường dẫn đến sự bất bình đẳng trong chia sẻ công việc và quyền lợi.

2. Tại sao cần nâng cao nhận thức về phân công lao động theo giới?
   Nâng cao nhận thức giúp thay đổi các định kiến truyền thống, thúc đẩy sự chia sẻ công việc công bằng giữa nam và nữ, góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc và xã hội bình đẳng.

3. Công tác xã hội nhóm có vai trò gì trong việc này?
   Công tác xã hội nhóm tạo môi trường tương tác, chia sẻ và học hỏi giữa các thành viên, giúp thay đổi nhận thức và hành vi thông qua các hoạt động giáo dục và hỗ trợ nhóm.

4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng như thế nào?
   Nghiên cứu sử dụng kết hợp điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu và phân tích thống kê với mẫu 200 hộ gia đình, đồng thời áp dụng can thiệp công tác xã hội nhóm để đánh giá hiệu quả.

5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng ở đâu?
   Kết quả có thể áp dụng tại các vùng nông thôn có đặc điểm tương tự, giúp các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương xây dựng các chương trình nâng cao nhận thức và thúc đẩy bình đẳng giới.

Kết luận

• Nghiên cứu đã làm rõ thực trạng nhận thức bất bình đẳng giới trong phân công lao động tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre với tỷ lệ lớn người dân vẫn giữ quan niệm truyền thống về vai trò giới.
• Phương pháp công tác xã hội nhóm được áp dụng thành công trong việc nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi phân công lao động theo giới trong gia đình.
• Trình độ học vấn và độ tuổi là các yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến nhận thức và sự thay đổi hành vi trong gia đình.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nhân rộng mô hình công tác xã hội nhóm và thúc đẩy bình đẳng giới trong cộng đồng.
• Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu, đào tạo cán bộ công tác xã hội và phát triển chính sách hỗ trợ gia đình bình đẳng giới.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng gia đình và xã hội bình đẳng, hạnh phúc hơn!