Nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trong dạy học theo mô hình giáo dục STEM

• Tác giả: Lê Thị Diễm Trúc
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thanh Nga
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Sư Phạm Vật Lí
• Đề tài: Nâng Cao Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Và Sáng Tạo Cho Học Sinh Qua Giáo Dục STEM
• Loại tài liệu: khóa luận
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH GIÁO DỤC STEM TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Giáo dục STEM ở trường trung học cơ sở
• 1.2. Mục tiêu giáo dục STEM
• 1.3. Phân loại giáo dục STEM
• 1.4. Các hình thức giáo dục STEM
• 1.5. Chủ đề giáo dục STEM
• 1.6. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở
• 1.6.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
• 1.6.2. Cấu trúc năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở
• 1.7. Biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM
• 1.8. Tiến trình dạy học theo mô hình giáo dục STEM nhằm bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở
• 1.9. Tiêu chí của bài học STEM
• 1.10. Quy trình thiết kế chủ đề giáo dục STEM trong dạy học tại trường trung học
• 1.11. Tiến trình tổ chức dạy học theo mô hình giáo dục STEM
• 1.12. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở
• 1.12.1. Tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM
• 1.12.2. Ma trận đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM
• 1.13. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ STEM TRONG DẠY HỌC NỘI DUNG “ÁNH SÁNG” - KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7
• 2.1. Phân tích nội dung kiến thức nội dung “Ánh sáng” — Khoa học tự nhiên 7
• 2.2. Yêu cầu cần đạt của nội dung “Ánh sáng” — Khoa học tự nhiên 7
• 2.3. Phân tích nội dung kiến thức đáp ứng yêu cầu cần đạt của nội dung “Ánh sáng” — Khoa học tự nhiên 7
• 2.4. Xây dựng chủ đề STEM trong dạy học nội dung “Ánh sáng” — Khoa học tự nhiên 7
• 2.5. Kế hoạch bài dạy chủ đề 1: “Light Cinema”
• 2.6. Kế hoạch bài dạy chủ đề 2: “Quan sát đại dương”
• 2.7. Xây dựng công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh trung học cơ sở
• 2.7.1. Công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh qua chủ đề STEM “Light Cinema”
• 2.7.2. Công cụ đánh giá năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh qua chủ đề STEM “Quan sát đại dương”
• 2.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
• 3.2. Đối tượng thực nghiệm
• 3.3. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm
• 3.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
• 3.5. Tổ chức thực nghiệm sư phạm
• 3.6. Những thuận lợi và khó khăn khi tiến hành thực nghiệm sư phạm
• 3.7. Phân tích diễn biến tiến trình thực nghiệm sư phạm
• 3.8. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.8.1. Đánh giá định tính kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.8.2. Đánh giá định lượng kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.9. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• PHỤ LỤC 1: TÀI LIỆU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ “LIGHT CINEMA”
• PHỤ LỤC 2: TÀI LIỆU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ “QUAN SÁT ĐẠI DƯƠNG”
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về giáo dục STEM và vai trò của nó trong phát triển năng lực

Giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) đang trở thành một xu hướng quan trọng trong giáo dục hiện đại. Mô hình này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách toàn diện mà còn phát triển các kỹ năng cần thiết cho thế kỷ 21. Việc áp dụng giáo dục STEM trong trường học giúp học sinh nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.

1.1. Giáo dục STEM là gì và tại sao nó quan trọng

Giáo dục STEM là một phương pháp giáo dục tích hợp, giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Mô hình này khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động thực tiễn, từ đó hình thành kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp tương lai.

1.2. Lợi ích của giáo dục STEM đối với học sinh

Giáo dục STEM giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, khả năng làm việc nhóm và kỹ năng giao tiếp. Những kỹ năng này rất quan trọng trong môi trường làm việc hiện đại, nơi mà sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề được đánh giá cao.

II. Thách thức trong việc áp dụng giáo dục STEM tại trường học

Mặc dù giáo dục STEM mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc áp dụng mô hình này trong trường học vẫn gặp nhiều thách thức. Các giáo viên cần được đào tạo bài bản về phương pháp giảng dạy STEM, và cơ sở vật chất cũng cần được cải thiện để hỗ trợ cho việc học tập thực hành.

2.1. Thiếu hụt nguồn lực và cơ sở vật chất

Nhiều trường học vẫn chưa có đủ trang thiết bị và tài liệu cần thiết để triển khai giáo dục STEM. Điều này gây khó khăn cho giáo viên trong việc thiết kế các bài học thực tiễn và hấp dẫn.

2.2. Đào tạo giáo viên về giáo dục STEM

Giáo viên cần được đào tạo chuyên sâu về phương pháp giảng dạy STEM để có thể truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả. Việc thiếu hụt chương trình đào tạo phù hợp có thể làm giảm chất lượng giảng dạy.

III. Phương pháp giảng dạy STEM hiệu quả cho học sinh

Để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh, các phương pháp giảng dạy STEM cần được áp dụng một cách linh hoạt và sáng tạo. Việc kết hợp lý thuyết với thực hành sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về kiến thức và ứng dụng của nó trong thực tế.

3.1. Học tập dựa trên dự án trong giáo dục STEM

Học tập dựa trên dự án là một phương pháp hiệu quả trong giáo dục STEM, giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Qua đó, học sinh sẽ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo.

3.2. Sử dụng công nghệ trong giảng dạy STEM

Công nghệ có thể hỗ trợ giáo viên trong việc thiết kế bài học và tạo ra môi trường học tập tương tác. Việc sử dụng các công cụ công nghệ sẽ giúp học sinh hứng thú hơn với việc học.

IV. Ứng dụng thực tiễn của giáo dục STEM trong lớp học

Việc áp dụng giáo dục STEM trong lớp học không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề mà còn tạo ra những sản phẩm sáng tạo. Các dự án STEM thực tế có thể giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm khoa học và công nghệ.

4.1. Các dự án STEM thành công tại trường học

Nhiều trường học đã triển khai thành công các dự án STEM, từ việc chế tạo mô hình đến việc thực hiện các thí nghiệm khoa học. Những dự án này không chỉ giúp học sinh học hỏi mà còn khuyến khích sự sáng tạo.

4.2. Đánh giá kết quả học tập qua giáo dục STEM

Đánh giá kết quả học tập trong giáo dục STEM cần được thực hiện một cách toàn diện, không chỉ dựa vào điểm số mà còn xem xét khả năng giải quyết vấn đề và sáng tạo của học sinh.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của giáo dục STEM

Giáo dục STEM có tiềm năng lớn trong việc nâng cao năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh. Để phát triển mô hình này, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và sự hợp tác từ phía giáo viên, học sinh và phụ huynh.

5.1. Tương lai của giáo dục STEM tại Việt Nam

Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu thị trường lao động, giáo dục STEM sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Các chính sách hỗ trợ từ chính phủ sẽ giúp thúc đẩy mô hình này.

5.2. Khuyến khích sự sáng tạo trong giáo dục STEM

Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động sáng tạo sẽ giúp phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Điều này cần được thực hiện thông qua các chương trình giáo dục và hoạt động ngoại khóa.