Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững. Đặc biệt, ngành kinh doanh xăng dầu với tính đặc thù về sản phẩm và môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh. Công ty xăng dầu Bến Tre, thành viên của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), đã trải qua hơn 35 năm phát triển nhưng vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức như sản lượng bán ra và thị phần có xu hướng giảm trong giai đoạn 2010-2012, không tương xứng với tốc độ phát triển kinh tế của tỉnh Bến Tre.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá năng lực cạnh tranh của Công ty xăng dầu Bến Tre trên địa bàn tỉnh Bến Tre trong giai đoạn 2010-2012 và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2020. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các đầu mối kinh doanh xăng dầu tại tỉnh Bến Tre, với dữ liệu thu thập từ 90 đại lý và 90 khách hàng tiêu thụ trực tiếp. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Công ty xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp nhằm tăng thị phần, cải thiện hiệu quả kinh doanh và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế thị trường và quản trị chiến lược, trong đó nổi bật là lý thuyết lợi thế cạnh tranh của Michael Porter với mô hình năm lực lượng cạnh tranh (đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm năng, sức mạnh mặc cả của khách hàng, sức mạnh mặc cả của nhà cung cấp, và mối đe dọa của sản phẩm thay thế). Lý thuyết này giúp phân tích mức độ cạnh tranh trong ngành kinh doanh xăng dầu và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, luận văn sử dụng các khái niệm về năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, bao gồm năng lực tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, nguồn nhân lực và chính sách marketing. Các quan điểm nâng cao năng lực cạnh tranh được xem xét bao gồm chiến lược chi phí thấp, chiến lược khác biệt hóa sản phẩm, và chiến lược trọng tâm hóa. Đồng thời, luận văn áp dụng phương pháp phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của Công ty xăng dầu Bến Tre.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập thông qua khảo sát trực tiếp 90 đại lý bán hàng và 90 khách hàng tiêu thụ xăng dầu tại các huyện và thành phố thuộc tỉnh Bến Tre. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo sản xuất kinh doanh, báo cáo tài chính của Công ty và Tập đoàn trong giai đoạn 2010-2012, cùng các tài liệu liên quan từ các tạp chí và công báo.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích thống kê mô tả và phân tích phương sai ANOVA sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để kiểm định sự khác biệt trong đánh giá của các nhóm khách hàng.
  • Phân tích so sánh năng lực cạnh tranh của Công ty với các đối thủ trên địa bàn tỉnh Bến Tre dựa trên các chỉ tiêu tài chính, thị phần, năng lực cơ sở vật chất và chính sách marketing.
  • Phân tích ma trận SWOT để lựa chọn giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh phù hợp.
  • Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được áp dụng để nghiên cứu sự vận động và phát triển liên tục của năng lực cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2010-2012 với định hướng chiến lược đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thị phần và sản lượng bán ra giảm: Thị phần của Công ty xăng dầu Bến Tre có xu hướng giảm trong giai đoạn 2010-2012, thấp hơn so với Công ty xăng dầu Tây Ninh – một đối thủ cạnh tranh chính trên địa bàn. Cụ thể, sản lượng bán ra năm 2012 của Công ty Bến Tre chỉ đạt khoảng 95% so với Công ty Tây Ninh, trong khi thị phần của Công ty Tây Ninh tăng từ 44,98% năm 2011 lên 52,94% năm 2012.

  2. Năng lực tài chính ổn định nhưng chưa tối ưu: Các chỉ tiêu tài chính như khả năng thanh toán hiện hành, khả năng thanh toán nhanh, tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) và trên vốn chủ sở hữu (ROE) của Công ty Bến Tre duy trì ở mức ổn định nhưng thấp hơn một số đối thủ cạnh tranh. Ví dụ, ROA và ROE của Công ty chưa đạt mức cao so với các doanh nghiệp cùng ngành trên địa bàn.

  3. Cơ sở vật chất và hệ thống phân phối còn hạn chế: Mạng lưới cửa hàng bán lẻ và phương tiện vận chuyển của Công ty chưa phát triển mạnh mẽ, số lượng cửa hàng và trụ bơm còn ít so với các đối thủ. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cung ứng và mở rộng thị phần. Hệ thống kho chứa và thiết bị phòng cháy chữa cháy được đầu tư nhưng chưa đồng bộ và hiện đại.

  4. Chính sách marketing chưa phát huy hiệu quả tối đa: Qua khảo sát ý kiến của đại lý và khách hàng, chính sách sản phẩm, giá bán, phân phối và xúc tiến bán hàng của Công ty được đánh giá thấp hơn so với các doanh nghiệp cung cấp xăng dầu khác trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, chính sách giá và dịch vụ khách hàng chưa tạo được sự khác biệt rõ rệt, làm giảm sức cạnh tranh của Công ty.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến những hạn chế trên là do Công ty xăng dầu Bến Tre chưa có chiến lược phát triển mạng lưới phân phối hiệu quả, chưa đầu tư đủ mạnh vào cơ sở vật chất kỹ thuật và chưa khai thác triệt để các công cụ marketing hiện đại. So với Công ty xăng dầu Tây Ninh, Công ty Bến Tre thiếu sự linh hoạt trong quản lý cửa hàng và chưa áp dụng cơ chế khoán chi phí, dẫn đến hiệu quả hoạt động thấp hơn.

Kết quả phân tích phương sai ANOVA cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong đánh giá chính sách marketing giữa các nhóm khách hàng, phản ánh sự chưa đồng đều trong chất lượng dịch vụ và chính sách bán hàng của Công ty. Biểu đồ thị phần và bảng so sánh các chỉ tiêu tài chính minh họa rõ sự chênh lệch năng lực cạnh tranh giữa Công ty Bến Tre và các đối thủ.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành kinh doanh xăng dầu tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, nơi các doanh nghiệp đầu mối phải đối mặt với áp lực từ các đối thủ có tiềm lực mạnh và chiến lược kinh doanh linh hoạt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng và nâng cao hiệu quả mạng lưới phân phối:

    • Đầu tư phát triển thêm cửa hàng bán lẻ và nâng cấp cơ sở vật chất hiện có.
    • Áp dụng cơ chế khoán chi phí và trách nhiệm cho cửa hàng trưởng nhằm tăng tính chủ động và hiệu quả quản lý.
    • Thời gian thực hiện: 2019-2022.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Công ty phối hợp với Tập đoàn xăng dầu Việt Nam.

  2. Đổi mới mô hình tổ chức và hoàn thiện cơ chế quản lý:

    • Tái cấu trúc bộ máy quản lý, tăng cường đào tạo cán bộ quản lý và nhân viên.
    • Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và kiểm soát hao hụt chặt chẽ.
    • Thời gian thực hiện: 2019-2021.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý nhân sự và Phòng Kỹ thuật Công ty.

  3. Đẩy mạnh các hoạt động hướng về khách hàng:

    • Nâng cao chất lượng phục vụ, xây dựng chương trình chăm sóc khách hàng trung thành.
    • Phân tích và sử dụng dữ liệu khách hàng để cá nhân hóa dịch vụ.
    • Thời gian thực hiện: 2019-2020.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và Kinh doanh.

  4. Nâng cao giá trị thương hiệu và uy tín doanh nghiệp:

    • Tăng cường quảng bá thương hiệu Petrolimex và Công ty qua các kênh truyền thông hiện đại.
    • Xây dựng văn hóa doanh nghiệp gắn kết nhân viên và khách hàng.
    • Thời gian thực hiện: 2019-2023.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Công ty và Phòng Truyền thông.

  5. Tăng cường quản lý chi phí và áp dụng cơ chế giá linh hoạt:

    • Kiểm soát chặt chẽ chi phí vận hành, tiết kiệm chi phí không cần thiết.
    • Áp dụng chính sách giá phù hợp với biến động thị trường và đối tượng khách hàng.
    • Thời gian thực hiện: 2019-2021.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính-Kế toán và Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty xăng dầu Bến Tre:

    • Hỗ trợ xây dựng chiến lược phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện hiệu quả kinh doanh.
    • Use case: Định hướng tái cấu trúc tổ chức và phát triển mạng lưới phân phối.

  2. Các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại địa phương và khu vực:

    • Tham khảo kinh nghiệm, phân tích thị trường và các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong ngành.
    • Use case: So sánh năng lực cạnh tranh và điều chỉnh chính sách marketing.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Kinh tế:

    • Nghiên cứu thực tiễn về năng lực cạnh tranh trong ngành kinh doanh xăng dầu, áp dụng lý thuyết quản trị chiến lược.
    • Use case: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến ngành xăng dầu:

    • Hiểu rõ hơn về thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.
    • Use case: Đánh giá tác động của chính sách quản lý và điều tiết thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của Công ty xăng dầu Bến Tre hiện nay như thế nào?
    Công ty đang có năng lực cạnh tranh trung bình với thị phần giảm nhẹ trong giai đoạn 2010-2012, thấp hơn so với một số đối thủ như Công ty xăng dầu Tây Ninh. Nguyên nhân chính là do hạn chế về mạng lưới phân phối và chính sách marketing chưa hiệu quả.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực cạnh tranh của Công ty?
    Các yếu tố chính bao gồm năng lực tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, chất lượng nguồn nhân lực và chính sách marketing. Ngoài ra, môi trường cạnh tranh gay gắt và biến động giá xăng dầu thế giới cũng tác động mạnh.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá năng lực cạnh tranh?
    Luận văn sử dụng phương pháp điều tra khảo sát trực tiếp, phân tích thống kê mô tả, phân tích phương sai ANOVA, phân tích SWOT và so sánh các chỉ tiêu tài chính, thị phần với các đối thủ cạnh tranh.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh?
    Các giải pháp bao gồm mở rộng mạng lưới phân phối, đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, tăng cường quảng bá thương hiệu, quản lý chi phí và áp dụng chính sách giá linh hoạt.

  5. Làm thế nào để Công ty duy trì lợi thế cạnh tranh trong tương lai?
    Công ty cần không ngừng đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực quản lý, đầu tư công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng và đối tác, thích ứng nhanh với biến động thị trường.

Kết luận

  • Năng lực cạnh tranh của Công ty xăng dầu Bến Tre trong giai đoạn 2010-2012 còn nhiều hạn chế, đặc biệt về thị phần và chính sách marketing.
  • Các yếu tố nội tại như năng lực tài chính, cơ sở vật chất và nguồn nhân lực chưa phát huy tối đa hiệu quả cạnh tranh.
  • Môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt và biến động giá xăng dầu thế giới đặt ra thách thức lớn cho Công ty.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp chiến lược và thực tiễn nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tập trung vào phát triển mạng lưới phân phối, đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng dịch vụ và thương hiệu.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo sự phát triển bền vững của Công ty trong tương lai.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ giúp Công ty xăng dầu Bến Tre giữ vững vị thế và phát triển bền vững trong thị trường đầy thách thức.