Nghiên cứu hành động về việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu cho học sinh THPT Thái Bình thông qua tự chủ học tập

• Tác giả: Nguyễn Tuấn Anh
• Người hướng dẫn: Prof. Hoàng Văn Vân
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Language Teaching Methodology
• Đề tài: Nâng Cao Kỹ Năng Đọc Hiểu Cho Học Sinh THPT Thái Bình Thông Qua Tự Chủ Học Tập
• Loại tài liệu: Thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hanoi

• ABSTRACT
• ACKNOWLEDGEMENTS
• TABLE OF CONTENTS
• Part A. INTRODUCTION
• Part A.1. Identification of the problem
• Part A.2. Purpose of the study
• Part A.3. Method Review
• Part A.4. Scopes of the study
• Part A.5. Structure of the study
• CHAPTER 1. LITERATURE REVIEW
• 1.1. Definition of terms
• 1.2. Characteristics of autonomous learners
• 1.3. Factors affect learners’ autonomy
• 1.3.1. Teacher’s role
• 1.3.2. Motivation
• CHAPTER 3. FINDINGS AND DISSCUSSIONS
• 3.1. Self-evaluation of reading comprehension skills before and after the projects
• 3.2. Attitude towards learner autonomy before and after the project
• 3.2.1. Autonomy before the project
• 3.2.2. Autonomy after the project
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES

I. Giới thiệu

Bài viết này trình bày một nghiên cứu hành động nhằm nâng cao kỹ năng đọc hiểu cho học sinh THPT tại Thái Bình thông qua việc phát huy tính tự chủ học tập. Nghiên cứu được thực hiện với 27 học sinh lớp 10 tại một trường THPT ở Thái Bình, những người này thể hiện sự thiếu hụt trong tính tự chủ trong quá trình học tập. Mục tiêu của nghiên cứu là chứng minh rằng việc áp dụng ba chiến lược đọc (quét, lướt, suy diễn) có thể giúp học sinh nâng cao kỹ năng đọc hiểu và phát triển tính tự chủ trong học tập. Kết quả cho thấy sau can thiệp, học sinh có thể tự đặt ra mục tiêu và lập kế hoạch cho quá trình học tập của mình.

1.1. Vấn đề nghiên cứu

Nghiên cứu chỉ ra rằng tính tự chủ học tập là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu. Học sinh không chỉ là những người tiếp nhận thông tin thụ động mà còn cần phải chủ động trong việc tìm kiếm kiến thức. Theo Ellis và Sinclair (1989), việc giúp học sinh phát huy tính tự chủ sẽ làm cho quá trình học tập trở nên hiệu quả hơn. Học sinh cần nhận thức rằng họ có thể tự tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi của mình, từ đó phát triển kỹ năng tự học.

II. Cơ sở lý thuyết

Chương này trình bày các khái niệm cơ bản liên quan đến tính tự chủ học tập và kỹ năng đọc hiểu. Tính tự chủ được định nghĩa là khả năng kiểm soát quá trình học tập của bản thân. Holec (1983) cho rằng học sinh cần lập kế hoạch, theo dõi và đánh giá quá trình học tập của mình. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính tự chủ bao gồm vai trò của giáo viên, động lực học tập và các chiến lược học tập. Giáo viên cần hỗ trợ và khuyến khích học sinh để họ có thể phát triển tính tự chủ trong học tập.

2.1. Vai trò của giáo viên

Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tính tự chủ học tập cho học sinh. Họ không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người hướng dẫn học sinh tự tìm kiếm thông tin. Theo Boud (1981), việc phát triển tính tự chủ không chỉ đơn thuần là giảm bớt sự giảng dạy mà còn cần có một cấu trúc khác để hỗ trợ học sinh. Giáo viên cần tạo ra môi trường học tập khuyến khích học sinh tự lập kế hoạch và thực hiện các hoạt động học tập của riêng mình.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu hành động với kế hoạch hành động kéo dài 12 tuần. Mục tiêu là cải thiện tình hình tính tự chủ học tập và kỹ năng đọc hiểu của học sinh. Các hoạt động được thiết kế nhằm khuyến khích học sinh áp dụng ba chiến lược đọc đã được đề cập. Kết quả cho thấy rằng việc áp dụng các chiến lược này không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng đọc hiểu mà còn phát triển tính tự chủ trong học tập.

3.1. Kế hoạch hành động

Kế hoạch hành động bao gồm việc áp dụng các chiến lược đọc như quét, lướt và suy diễn. Những chiến lược này giúp học sinh cải thiện khả năng đọc và hiểu văn bản. Học sinh được khuyến khích tự đặt ra mục tiêu học tập và theo dõi tiến trình của mình. Kết quả cho thấy rằng sau khi áp dụng các chiến lược này, học sinh cảm thấy tự tin hơn trong việc đọc và hiểu các tài liệu tiếng Anh.

IV. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong kỹ năng đọc hiểu của học sinh sau khi áp dụng các chiến lược đọc. Học sinh không chỉ nâng cao khả năng đọc mà còn phát triển tính tự chủ trong học tập. Sự thay đổi trong thái độ của học sinh đối với tính tự chủ cũng được ghi nhận, cho thấy rằng họ đã nhận thức được tầm quan trọng của việc tự học. Điều này có ý nghĩa lớn trong việc phát triển kỹ năng tự học cho học sinh trong tương lai.

4.1. Đánh giá kết quả

Việc đánh giá kết quả cho thấy rằng các chiến lược đọc đã giúp học sinh cải thiện đáng kể kỹ năng đọc hiểu. Học sinh đã có thể tự đánh giá khả năng của mình trước và sau khi tham gia nghiên cứu. Sự thay đổi trong thái độ và nhận thức của học sinh về tính tự chủ học tập là một dấu hiệu tích cực cho thấy nghiên cứu đã đạt được mục tiêu đề ra.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng trong đời sống kinh tế, chính trị và văn hóa. Tại Việt Nam, tiếng Anh được xem là một trong những môn học thiết yếu trong hệ thống giáo dục, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực. Tuy nhiên, nhiều học sinh trung học phổ thông, đặc biệt là tại các trường như Phú Đức, Thái Bình, vẫn gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh do thiếu tính tự chủ trong học tập. Nghiên cứu này được thực hiện với 27 học sinh lớp 10 chuyên Toán tại Trường THPT Phú Đức nhằm mục tiêu thúc đẩy tính tự chủ của người học thông qua việc áp dụng ba chiến lược đọc: scanning (tìm kiếm thông tin cụ thể), skimming (đọc lướt lấy ý chính) và inferring (suy luận). Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tuần trong học kỳ I năm học 2016-2017. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp cải thiện kỹ năng đọc hiểu mà còn nâng cao động lực và khả năng tự quản lý học tập của học sinh, góp phần quan trọng vào việc phát triển năng lực ngoại ngữ bền vững. Các chỉ số như tỷ lệ học sinh tự đánh giá cải thiện kỹ năng đọc đạt trên 80%, và tỷ lệ học sinh thể hiện thái độ tích cực với việc học tự chủ tăng lên đáng kể, cho thấy ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu trong bối cảnh giáo dục phổ thông Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về tính tự chủ của người học (learner autonomy) được Henri Holec (1983) định nghĩa là khả năng tự chịu trách nhiệm trong quá trình học tập, bao gồm việc lập kế hoạch, giám sát và đánh giá quá trình học. David Little (1991) nhấn mạnh tính tự chủ là năng lực tâm lý liên quan đến sự phản tỉnh, ra quyết định và hành động độc lập. Các đặc điểm của người học tự chủ bao gồm: có động lực và tự tin, biết sử dụng chiến lược học tập, có khả năng tự đánh giá và hợp tác nhóm. Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng mô hình ba chiến lược đọc của Williams (1996) gồm ba giai đoạn: tiền đọc (pre-reading), trong khi đọc (while-reading) và sau khi đọc (post-reading), nhằm phát triển kỹ năng đọc hiểu hiệu quả. Ba chiến lược đọc chính được tập trung là scanning (tìm kiếm thông tin cụ thể), skimming (đọc lấy ý chính) và inferring (suy luận dựa trên ngữ cảnh và kiến thức nền). Các khái niệm chính bao gồm: tự chủ người học, động lực học tập, chiến lược đọc, kỹ năng đọc hiểu và vai trò của giáo viên trong việc hỗ trợ phát triển tự chủ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu hành động (action research) với cỡ mẫu 27 học sinh lớp 10 chuyên Toán tại Trường THPT Phú Đức, Thái Bình. Phương pháp chọn mẫu là chọn nhóm học sinh có đặc điểm thiếu tự chủ trong học tập và kỹ năng đọc hiểu còn yếu. Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tuần, gồm 11 buổi thực hiện các hoạt động can thiệp và 1 buổi đánh giá cuối kỳ. Dữ liệu được thu thập qua nhiều công cụ: bảng câu hỏi tự đánh giá kỹ năng đọc và thái độ tự chủ trước và sau dự án, phỏng vấn bán cấu trúc với 5 học sinh được chọn ngẫu nhiên, quan sát mức độ tham gia của học sinh trong các buổi học, và bài kiểm tra đánh giá kết quả đọc hiểu cuối kỳ. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp định lượng và định tính, so sánh sự khác biệt trước và sau can thiệp dựa trên tỷ lệ phần trăm và điểm số trung bình. Việc sử dụng đa dạng công cụ thu thập dữ liệu nhằm đảm bảo tính khách quan, độ tin cậy và độ chính xác của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cải thiện kỹ năng đọc hiểu: Sau khi áp dụng ba chiến lược đọc, 82% học sinh có sự cải thiện đáng kể về kỹ năng đọc, 18% cải thiện nhẹ. Tỷ lệ học sinh tự đánh giá có thể nhận biết thông tin cụ thể trong văn bản tăng từ 15% lên 88%, khả năng suy luận tăng từ 15% lên 81%, và khả năng hiểu ý chính tăng từ 12% lên 85%.

2. Tăng cường tính tự chủ: Trước dự án, 100% học sinh tự nhận là người học phụ thuộc, không tự chủ. Sau dự án, 84% học sinh biết lập kế hoạch và đặt mục tiêu học tập, 85% có mục đích rõ ràng khi chọn tài liệu đọc, 85% tự giải quyết khó khăn trong học tập mà không cần sự trợ giúp của giáo viên.

3. Thái độ tích cực với học tập tự chủ: 92% học sinh cảm thấy các hoạt động học tập thú vị, 96% tin rằng các chiến lược đọc giúp họ đọc nhanh và hiệu quả hơn, 92% cảm thấy có động lực học tập tăng lên. Tỷ lệ học sinh thường xuyên đọc ngoài giờ học tăng từ 8% lên 84%.

4. Mức độ tham gia học tập: Qua 11 buổi học, mức độ tham gia của học sinh tăng từ 1.5 điểm lên 4.5 điểm (thang điểm 5), thể hiện sự hứng thú và chủ động trong quá trình học.

Thảo luận kết quả

Việc áp dụng ba chiến lược đọc đã giúp học sinh không chỉ nâng cao kỹ năng đọc hiểu mà còn phát triển tính tự chủ trong học tập, phù hợp với lý thuyết của Holec và Little về vai trò của người học trong việc kiểm soát quá trình học. Sự cải thiện về kỹ năng đọc giúp học sinh cảm thấy tự tin hơn, từ đó thúc đẩy động lực và khả năng tự học. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trước đây cho thấy mối quan hệ tích cực giữa chiến lược học tập và tự chủ người học. Việc học sinh được lựa chọn chủ đề đọc phù hợp với sở thích cũng góp phần tăng cường sự hứng thú và cam kết học tập. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng tỷ lệ phần trăm học sinh cải thiện kỹ năng đọc và biểu đồ mức độ tham gia học tập qua các buổi học, giúp minh họa rõ nét hiệu quả của can thiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Triển khai rộng rãi các chiến lược đọc: Giáo viên nên tích hợp ba chiến lược scanning, skimming và inferring vào chương trình giảng dạy tiếng Anh để nâng cao kỹ năng đọc hiểu và phát triển tính tự chủ cho học sinh trong vòng 1 học kỳ.

2. Đào tạo giáo viên về phát triển tự chủ: Tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên về phương pháp hỗ trợ học sinh phát triển tự chủ, bao gồm cách hướng dẫn học sinh lập kế hoạch học tập, tự đánh giá và lựa chọn tài liệu phù hợp, thực hiện trong 6 tháng tới do phòng đào tạo nhà trường chủ trì.

3. Tăng cường lựa chọn tài liệu học tập phù hợp: Giáo viên cần lựa chọn tài liệu đọc dựa trên trình độ, sở thích và nhu cầu của học sinh nhằm tăng tính hấp dẫn và hiệu quả học tập, áp dụng ngay trong các lớp học hiện tại.

4. Khuyến khích học sinh tự học ngoài giờ: Nhà trường và giáo viên nên xây dựng các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ đọc sách tiếng Anh để tạo môi trường học tập tự chủ, nâng cao động lực học tập, thực hiện trong năm học tiếp theo với sự phối hợp của ban giám hiệu và giáo viên phụ trách.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp phương pháp và chiến lược cụ thể giúp giáo viên nâng cao kỹ năng đọc hiểu và phát triển tính tự chủ cho học sinh, từ đó cải thiện hiệu quả giảng dạy.

2. Nhà quản lý giáo dục: Các hiệu trưởng, cán bộ quản lý có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách đào tạo giáo viên và phát triển chương trình học phù hợp với xu hướng giáo dục hiện đại.

3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành động, phát triển tự chủ người học và ứng dụng chiến lược đọc trong giảng dạy ngoại ngữ.

4. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về vai trò của tự chủ trong học tập và các phương pháp hỗ trợ con em phát triển kỹ năng đọc hiểu, từ đó phối hợp hiệu quả với nhà trường trong việc giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tính tự chủ của người học lại quan trọng trong việc học tiếng Anh?
   Tự chủ giúp học sinh chủ động đặt mục tiêu, lựa chọn phương pháp học phù hợp và tự đánh giá tiến trình, từ đó nâng cao hiệu quả học tập và khả năng học tập suốt đời.

2. Ba chiến lược đọc scanning, skimming và inferring có điểm gì nổi bật?
   Scanning giúp tìm kiếm thông tin cụ thể nhanh chóng; skimming giúp nắm bắt ý chính của văn bản; inferring giúp suy luận và hiểu sâu sắc hơn nội dung, cả ba đều hỗ trợ đọc hiểu hiệu quả.

3. Làm thế nào để giáo viên hỗ trợ học sinh phát triển tính tự chủ?
   Giáo viên cần tạo môi trường học tập khuyến khích sự chủ động, hướng dẫn kỹ năng lập kế hoạch, tự đánh giá, lựa chọn tài liệu và áp dụng chiến lược học tập phù hợp.

4. Nghiên cứu có thể áp dụng cho những đối tượng học sinh nào?
   Mặc dù nghiên cứu tập trung vào học sinh lớp 10 chuyên Toán, các chiến lược và phương pháp có thể áp dụng rộng rãi cho học sinh trung học phổ thông có trình độ và nhu cầu tương tự.

5. Làm sao để duy trì động lực học tập khi áp dụng các chiến lược đọc?
   Cho phép học sinh lựa chọn chủ đề yêu thích, tạo cơ hội phản hồi tích cực và xây dựng môi trường học tập thân thiện sẽ giúp duy trì và nâng cao động lực học tập.

Kết luận

• Việc áp dụng ba chiến lược đọc scanning, skimming và inferring đã giúp 82% học sinh cải thiện đáng kể kỹ năng đọc hiểu.
• Tính tự chủ của học sinh được nâng cao rõ rệt, với 84% học sinh biết lập kế hoạch và đặt mục tiêu học tập.
• Học sinh thể hiện thái độ tích cực hơn với việc học tự chủ và tăng cường động lực học tập.
• Kết quả nghiên cứu khẳng định mối quan hệ tương hỗ giữa phát triển kỹ năng đọc và tính tự chủ người học.
• Đề xuất triển khai rộng rãi các chiến lược đọc và đào tạo giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh tại các trường phổ thông.

Hành động tiếp theo: Các nhà giáo dục và quản lý cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời nghiên cứu mở rộng với quy mô lớn hơn để khẳng định tính hiệu quả và ứng dụng thực tiễn của mô hình. Để biết thêm chi tiết và tài liệu hỗ trợ, quý độc giả có thể liên hệ trực tiếp với tác giả hoặc các cơ sở đào tạo chuyên ngành sư phạm tiếng Anh.