Nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam trong hoạt động thanh toán quốc tế

Hoạt động thanh toán quốc tế đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy thương mại và đầu tư quốc tế. Một hệ thống TTQT hiệu quả giúp giảm thiểu rủi ro, chi phí giao dịch và thời gian thanh toán, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực tham gia vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA), việc nâng cao khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực TTQT càng trở nên quan trọng để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tối đa các cơ hội từ hội nhập. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường pháp lý và chính sách thuận lợi cho hoạt động TTQT, đảm bảo sự ổn định và an toàn của hệ thống thanh toán.

Thị trường TTQT tại Việt Nam hiện nay đang chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt giữa các NHTMCP, ngân hàng quốc doanh và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Các ngân hàng nước ngoài thường có lợi thế về công nghệ, mạng lưới quốc tế rộng lớn và kinh nghiệm hoạt động lâu năm. Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh có lợi thế về quy mô vốn và mạng lưới chi nhánh rộng khắp. Các NHTMCP cần phải tìm ra những hướng đi riêng, tập trung vào các phân khúc thị trường ngách và phát triển các dịch vụ TTQT đặc thù để tạo sự khác biệt và nâng cao khả năng cạnh tranh. Thị phần thanh toán quốc tế đang có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm ngân hàng.

Một số điểm mạnh của NHTMCP Việt Nam trong hoạt động TTQT bao gồm sự am hiểu thị trường địa phương, khả năng linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng và sự năng động trong việc áp dụng công nghệ mới. Ngoài ra, một số NHTMCP đã xây dựng được mối quan hệ tốt với các đối tác quốc tế và có đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao trong lĩnh vực TTQT. Tuy nhiên, cần đánh giá khách quan và tránh chủ quan về những lợi thế cạnh tranh hiện có.

Bên cạnh những điểm mạnh, các NHTMCP cũng đối mặt với nhiều điểm yếu trong hoạt động TTQT, bao gồm quy mô vốn còn hạn chế, mạng lưới quốc tế chưa rộng khắp, năng lực công nghệ còn chưa theo kịp các ngân hàng nước ngoài và trình độ quản trị rủi ro còn cần được nâng cao. Hơn nữa, chi phí phí thanh toán quốc tế có thể cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh, ảnh hưởng đến thị phần thanh toán quốc tế.

Cơ hội đến từ sự tăng trưởng của thương mại và đầu tư quốc tế, xu hướng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng và sự phát triển của các công nghệ Fintech. Tuy nhiên, các NHTMCP cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng nước ngoài, sự thay đổi của các quy định pháp luật về TTQT và sự gia tăng của các rủi ro liên quan đến rủi ro thanh toán quốc tế, an toàn giao dịch, và bảo mật thông tin.

Việc đầu tư vào công nghệ là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh trong hoạt động TTQT. Các NHTMCP cần tập trung vào việc nâng cấp hệ thống công nghệ thanh toán, ứng dụng các giải pháp ngân hàng số, Fintech để cung cấp dịch vụ nhanh chóng, tiện lợi và an toàn cho khách hàng. Đồng thời, cần chú trọng đến việc tăng cường bảo mật thông tin và an toàn giao dịch để bảo vệ quyền lợi của khách hàng và uy tín của ngân hàng.

Các NHTMCP cần đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ thanh toán quốc tế, bao gồm các dịch vụ LC (Thư tín dụng), Nhờ thu, Chuyển tiền điện tử, Tài trợ thương mại, và các sản phẩm phái sinh. Đặc biệt, cần tập trung vào việc phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu của khách hàng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao và thái độ phục vụ tận tình là yếu tố quan trọng để tạo sự khác biệt và nâng cao khả năng cạnh tranh. Các NHTMCP cần đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là trong lĩnh vực TTQT. Đồng thời, cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng, xây dựng mối quan hệ gắn bó với khách hàng và giải quyết các khiếu nại một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Các NHTMCP cần thường xuyên rà soát và cải tiến quy trình thanh toán quốc tế để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành. Cần tập trung vào việc đơn giản hóa các thủ tục, giảm thiểu thời gian xử lý giao dịch và tăng cường tính minh bạch của quy trình. Áp dụng chuẩn mực quốc tế như hệ thống thanh toán SWIFT cũng giúp tăng cường hiệu quả.

Việc ứng dụng công nghệ để tự động hóa quy trình thanh toán quốc tế giúp giảm thiểu sai sót, tăng tốc độ xử lý giao dịch và giảm chi phí hoạt động. Các NHTMCP có thể ứng dụng các giải pháp như RPA (Robotic Process Automation) và AI (Artificial Intelligence) để tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại và giảm sự can thiệp của con người.

Quản lý rủi ro hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và ổn định trong hoạt động TTQT. Các NHTMCP cần xây dựng hệ thống quản lý rủi ro toàn diện, bao gồm việc xác định, đo lường, kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro liên quan đến tỷ giá hối đoái, tín dụng, hoạt động và tuân thủ Tuân thủ pháp luật. Việc sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro như hedging và derivatives cũng là cần thiết.

Việc thiết lập quan hệ đối tác đại lý với các ngân hàng quốc tế uy tín giúp các NHTMCP mở rộng mạng lưới TTQT và cung cấp dịch vụ cho khách hàng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Cần lựa chọn các đối tác có uy tín, năng lực và phù hợp với chiến lược kinh doanh của ngân hàng.

Việc tham gia vào các hiệp hội và tổ chức TTQT giúp các NHTMCP tiếp cận được các thông tin mới nhất về thị trường, quy định pháp luật và công nghệ. Đồng thời, việc tham gia vào các hoạt động của hiệp hội cũng giúp ngân hàng nâng cao uy tín và vị thế trên thị trường quốc tế.

Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng hoạt động xuất nhập khẩu. Các NHTMCP cần tận dụng lợi thế này để phát triển các sản phẩm và dịch vụ TTQT phù hợp với nhu cầu của các doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động thương mại quốc tế.

Việc phát triển các kênh giao dịch trực tuyến cho TTQT giúp khách hàng thực hiện các giao dịch một cách nhanh chóng, tiện lợi và an toàn. Các NHTMCP cần đầu tư vào việc nâng cấp hệ thống ngân hàng trực tuyến, phát triển các ứng dụng di động và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ trực tuyến.

Các giải pháp thanh toán di động và Fintech đang ngày càng trở nên phổ biến và được khách hàng ưa chuộng. Các NHTMCP cần chủ động hợp tác với các công ty Fintech để cung cấp các dịch vụ thanh toán di động tiện lợi và an toàn cho khách hàng.

Việc cá nhân hóa dịch vụ và tạo trải nghiệm khách hàng tốt nhất là yếu tố quan trọng để giữ chân khách hàng và thu hút khách hàng mới. Các NHTMCP cần thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng để hiểu rõ nhu cầu của từng khách hàng và cung cấp các dịch vụ phù hợp. Đồng thời, cần chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ gắn bó với khách hàng và giải quyết các khiếu nại một cách nhanh chóng và hiệu quả.