Nâng cao hiệu quả đọc tiếng Anh và mối quan hệ với chiến lược đọc siêu nhận thức ở người học EFL Việt Nam

• Tác giả: Trần Thanh Nga
• Người hướng dẫn: Assoc. Lưu Trọng Tuấn
• Trường học: Vietnam National University – Ho Chi Minh City University of Social Sciences & Humanities
• Chuyên ngành: English Linguistics & Literature
• Đề tài: Nâng cao hiệu quả đọc tiếng Anh cho người học EFL Việt Nam thông qua chiến lược đọc siêu nhận thức
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ACKNOWLEDGEMENT
• STATEMENT OF ORIGINALITY
• RETENTION OF USE
• 1. INTRODUCTION
• 1.1. Background to the study
• 1.2. Aim of the study
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Organization of thesis chapters
• 2. LITERATURE REVIEW
• 2.1. Reading self-efficacy
• 2.1.1. Reading types and their impacts on reading comprehension
• 2.1.2. Defining “self-efficacy”
• 2.1.3. Dimensions and sources of efficacy expectations
• 2.1.4. Defining “reading self-efficacy”
• 2.1.5. Roles of reading self-efficacy
• 2.1.6. A selected measure of reading self-efficacy for the present study
• 2.1.7. Dimensions of reading self-efficacy
• 2.1.7.1. Reading skill self-efficacy
• 2.1.7.2. Reading test self-efficacy
• 2.1.7.3. Reading self-efficacy for regulation
• 2.1.7.4. General reading self-efficacy
• 2.2. Metacognitive reading strategies
• 2.2.1. Language learning strategies
• 2.2.1.1. Defining “language learning strategies”
• 2.2.1.2. Benefits of language learning strategies
• 2.2.1.3. Classifying language learning strategies
• 2.2.2. Defining “metacognitive strategies”
• 2.2.3. Distinction between metacognitive strategies and metacognitive knowledge
• 2.2.4. Classifying metacognitive strategies
• 2.2.5. Metacognitive reading strategies
• 2.2.5.1. Defining “metacognitive reading strategies”
• 2.2.5.2. A selected measure of metacognitive reading strategies for the present study
• 2.2.5.3. Types of metacognitive reading strategies
• 2.2.5.3.1. Advance organizer strategies (Planning strategies)
• 2.2.5.3.2. Selective attention strategies (Planning strategies)
• 2.3. Relationship between reading self-efficacy and metacognitive reading strategies
• 2.3.1. Social cognitive theory
• 2.3.2. Empirical evidence for the relationship between reading self-efficacy and metacognitive reading strategies
• 3. METHODOLOGY
• 3.1. Sampling and sampling procedures
• 3.2. Content validity of the questionnaire
• 3.3. Reliability of the questionnaire
• 3.4. Data collection procedure
• 3.5. Data analysis scheme for the main study
• 4. RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. Reliability of the questionnaire
• 4.2. Testing the convergence of questionnaire items
• 4.3. Exploratory factor analysis
• 4.4. Confirmatory factor analysis
• 4.5. Reading self-efficacy
• 4.5.1. Differences in reading self-efficacy with regard to genders
• 4.5.2. Differences in reading self-efficacy with regard to fields of study
• 4.6. Metacognitive reading strategies
• 4.6.1. Differences in metacognitive reading strategies with regard to genders
• 4.6.2. Differences in metacognitive reading strategies with regard to fields of study
• 4.7. Summary of findings
• 4.8. Implications for EFL learners
• 4.9. Implications for EFL teachers
• 4.10. Implications for other stakeholders
• 4.11. Recommendations for further studies
• APPENDIX 1: READING SELF-EFFICACY MEASURE ADAPTED BY JIANG (2021) FROM PIERCEY (2013)
• APPENDIX 2: REVISION OF THE TRANSLATION OF QUESTIONNAIRE ITEMS
• APPENDIX 3: RELIABILITY OF THE QUESTIONNAIRE (PILOTING)
• APPENDIX 4: QUESTIONNAIRE ABOUT ENGLISH READING SELF-EFFICACY AND USE OF METACOGNITIVE READING STRATEGIES (ENGLISH VERSION)
• APPENDIX 5: QUESTIONNAIRE ABOUT ENGLISH READING SELF-EFFICACY AND USE OF METACOGNITIVE READING STRATEGIES (VIETNAMESE VERSION)
• APPENDIX 6: RELIABILITY OF THE QUESTIONNAIRE (THE MAIN STUDY – THE FIRST ROUND)
• APPENDIX 7: RELIABILITY OF READING SKILL SELF-EFFICACY, GENERAL READING SELF-EFFICACY, AND SELECTIVE ATTENTION STRATEGIES (THE MAIN STUDY – THE SECOND ROUND)
• APPENDIX 8: RELIABILITY OF GENERAL READING SELF-EFFICACY (THE MAIN STUDY – THE THIRD ROUND)
• APPENDIX 9: DATA DISTRIBUTION
• APPENDIX 10: SPSS OUTPUT OF ONE-WAY ANOVA TEST ON READING SELF-EFICACY WITH REGARD TO GENDERS
• APPENDIX 11: SPSS OUTPUT OF ONE-WAY ANOVA TEST ON READING SELF-EFICACY WITH REGARD TO FIELDS OF STUDY
• APPENDIX 12: SPSS OUTPUT OF POST-HOC TESTS ON READING SELF-EFFICACY WITH REGARD TO FACULTIES
• APPENDIX 13: SPSS OUTPUT OF ONE-WAY ANOVA TEST ON METACOGNITIVE READING STRATEGIES WITH REGARD TO GENDERS
• APPENDIX 14: SPSS OUTPUT OF ONE-WAY ANOVA TEST ON METACOGNITIVE READING STRATEGIES WITH REGARD TO FIELDS OF STUDY
• APPENDIX 15: SPSS OUTPUT OF POST-HOC TEST ON METACOGNITIVE READING STRATEGIES WITH REGARD TO FACULTIES

I. Tổng Quan Hiệu Quả Đọc Tiếng Anh Chiến Lược Siêu Nhận Thức

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập, khả năng đọc hiểu tiếng Anh hiệu quả đóng vai trò then chốt đối với người học EFL Việt Nam. Khả năng này không chỉ hỗ trợ học tập mà còn mở ra cánh cửa tiếp cận tri thức và cơ hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, nhiều người học EFL Việt Nam gặp khó khăn trong việc đọc hiểu tiếng Anh do nhiều yếu tố, bao gồm vốn từ vựng hạn chế, ngữ pháp yếu và thiếu kỹ năng đọc tiếng Anh. Một giải pháp tiềm năng là áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức, giúp người học chủ động hơn trong quá trình đọc và nâng cao khả năng tự điều chỉnh. Bài viết này sẽ khám phá cách chiến lược đọc siêu nhận thức có thể cải thiện hiệu quả đọc tiếng Anh cho đối tượng này, dựa trên các nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn. Nghiên cứu của Trần Thanh Nga (2023) về mối quan hệ giữa tự tin đọc tiếng Anh và chiến lược đọc siêu nhận thức đã cho thấy tiềm năng của phương pháp này.

1.1. Tầm quan trọng của Kỹ Năng Đọc Hiểu Tiếng Anh trong Kỷ Nguyên Số

Kỷ nguyên số đòi hỏi khả năng xử lý thông tin nhanh chóng và hiệu quả. Kỹ năng đọc tiếng Anh trở nên quan trọng hơn bao giờ hết vì phần lớn thông tin chuyên ngành, khoa học, và công nghệ đều được công bố bằng tiếng Anh. Người học EFL Việt Nam cần phát triển kỹ năng đọc phản biện để đánh giá thông tin một cách khách quan và sử dụng thông tin đó để giải quyết vấn đề. Nếu không có kỹ năng đọc hiệu quả, người học sẽ gặp khó khăn trong việc theo kịp sự phát triển của khoa học và công nghệ và dễ bị tụt hậu. Vì vậy, việc nâng cao khả năng đọc hiểu là vô cùng cần thiết.

1.2. Thách thức trong việc Đọc Hiểu Tiếng Anh của Học Sinh Sinh Viên Việt Nam

Mặc dù tầm quan trọng của kỹ năng đọc tiếng Anh là không thể phủ nhận, nhiều học sinh, sinh viên Việt Nam vẫn gặp khó khăn. Các vấn đề thường gặp bao gồm vốn từ vựng hạn chế, kiến thức ngữ pháp chưa vững chắc và thiếu phương pháp đọc tiếng Anh hiệu quả. Hơn nữa, sự thiếu tự tin và động lực cũng là những rào cản lớn. Nhiều sinh viên chỉ đọc để hoàn thành bài tập và thiếu sự chủ động tìm kiếm tài liệu đọc tiếng Anh để mở rộng kiến thức. Việc cải thiện tốc độ đọc tiếng Anh cũng là một thách thức lớn đối với nhiều người học EFL Việt Nam.

II. Vấn Đề Vì Sao Người Học EFL Việt Nam Khó Đọc Tiếng Anh

Khó khăn trong việc đọc hiểu tiếng Anh của người học EFL Việt Nam xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, hệ thống giáo dục hiện tại chưa chú trọng phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh một cách bài bản. Thứ hai, nhiều học sinh, sinh viên chưa được trang bị chiến lược đọc hiểu tiếng Anh hiệu quả. Thứ ba, việc học từ vựng và ngữ pháp một cách thụ động khiến cho việc đọc trở nên nhàm chán và khó khăn. Cuối cùng, áp lực về điểm số và thời gian cũng khiến cho nhiều người học không có đủ thời gian và động lực để nâng cao khả năng đọc hiểu. Theo nghiên cứu của Nguyễn (2021), việc thiếu tự nhận thức trong đọc hiểu là một yếu tố quan trọng dẫn đến sự kém hiệu quả trong quá trình đọc.

2.1. Thiếu hụt về Vốn Từ Vựng và Kiến Thức Ngữ Pháp cơ bản

Một trong những rào cản lớn nhất đối với người học EFL Việt Nam trong việc đọc hiểu tiếng Anh là vốn từ vựng hạn chế. Việc không hiểu nghĩa của nhiều từ trong một đoạn văn khiến cho việc nắm bắt ý chính trở nên khó khăn. Tương tự, kiến thức ngữ pháp chưa vững chắc cũng gây trở ngại cho việc phân tích cấu trúc câu và hiểu mối quan hệ giữa các thành phần trong câu. Việc học từ vựng và ngữ pháp một cách rời rạc, thiếu ngữ cảnh cũng làm giảm hiệu quả của việc học. Cần có phương pháp đọc tiếng Anh hiệu quả giúp người học trau dồi vốn từ và ngữ pháp một cách tự nhiên.

2.2. Phương pháp Học Tập Thụ Động và Thiếu Động Lực Đọc

Phương pháp học tập thụ động, chỉ tập trung vào việc ghi nhớ kiến thức mà không chú trọng đến việc thực hành và áp dụng, cũng là một nguyên nhân khiến cho người học EFL Việt Nam gặp khó khăn. Nhiều học sinh, sinh viên chỉ đọc để hoàn thành bài tập và không có động lực đọc để mở rộng kiến thức. Sự nhàm chán và thiếu hứng thú trong quá trình đọc cũng làm giảm hiệu quả của việc học. Cần tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của người học, đồng thời tạo ra những hoạt động đọc tiếng Anh thú vị và hấp dẫn.

2.3. Ít Quan Tâm đến Việc Tự Điều Chỉnh Quá Trình Đọc Hiểu

Nhiều người học EFL Việt Nam thường không chú trọng đến việc tự điều chỉnh quá trình đọc. Điều này có nghĩa là họ không thường xuyên theo dõi và đánh giá mức độ hiểu bài của mình, cũng như không biết cách điều chỉnh chiến lược đọc khi gặp khó khăn. Việc thiếu tự nhận thức trong đọc hiểu khiến cho người học không thể phát hiện ra những điểm yếu của mình và không thể cải thiện kỹ năng đọc tiếng Anh một cách hiệu quả. Cần khuyến khích người học phát triển mô hình đọc siêu nhận thức để trở thành những người đọc chủ động và tự tin.

III. Giải Pháp Chiến Lược Đọc Siêu Nhận Thức Bí Quyết Đọc Hiểu Tối Ưu

Chiến lược đọc siêu nhận thức là một giải pháp hiệu quả giúp người học EFL Việt Nam cải thiện hiệu quả đọc tiếng Anh. Chiến lược này bao gồm việc lập kế hoạch trước khi đọc, theo dõi quá trình đọc trong khi đọc và đánh giá kết quả sau khi đọc. Đọc siêu nhận thức tiếng Anh giúp người học chủ động hơn trong quá trình đọc, phát hiện ra những khó khăn và điều chỉnh phương pháp đọc tiếng Anh để đạt được mục tiêu. Áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức không chỉ giúp nâng cao khả năng đọc hiểu mà còn giúp người học trở nên tự tin và độc lập hơn trong việc học tập. Các nghiên cứu cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa tự tin đọc tiếng Anh và việc sử dụng các metacognitive reading strategies.

3.1. Lập Kế Hoạch Đọc Xác Định Mục Tiêu và Lựa Chọn Phương Pháp

Trước khi bắt đầu đọc, người học nên xác định rõ mục tiêu đọc của mình. Ví dụ, mục tiêu có thể là tìm hiểu thông tin cụ thể, nắm bắt ý chính của đoạn văn hoặc cải thiện vốn từ vựng. Sau khi xác định mục tiêu, người học nên lựa chọn chiến lược đọc phù hợp. Ví dụ, nếu mục tiêu là tìm hiểu thông tin cụ thể, người học có thể sử dụng kỹ thuật đọc lướt (skimming) hoặc đọc quét (scanning). Việc lập kế hoạch trước khi đọc giúp người học tập trung hơn và đạt được hiệu quả cao hơn. Chiến lược đọc hiểu tiếng Anh cần phù hợp với từng loại văn bản và mục tiêu cụ thể.

3.2. Theo Dõi Quá Trình Đọc Tự Kiểm Tra và Điều Chỉnh

Trong khi đọc, người học nên thường xuyên tự kiểm tra mức độ hiểu bài của mình. Nếu gặp khó khăn, người học nên dừng lại và xem xét lại những gì đã đọc. Người học cũng có thể sử dụng các kỹ thuật như gạch chân, ghi chú hoặc tóm tắt để giúp mình hiểu bài tốt hơn. Việc theo dõi quá trình đọc giúp người học phát hiện ra những điểm yếu của mình và điều chỉnh phương pháp đọc tiếng Anh để cải thiện hiệu quả đọc tiếng Anh. Tự điều chỉnh quá trình đọc là một yếu tố quan trọng của đọc siêu nhận thức.

3.3. Đánh Giá Kết Quả Đọc Rút Kinh Nghiệm và Lên Kế Hoạch Cải Thiện

Sau khi đọc xong, người học nên đánh giá kết quả đọc của mình. Người học nên tự hỏi mình đã đạt được mục tiêu đọc hay chưa và những gì mình đã học được. Người học cũng nên xem xét những khó khăn mà mình đã gặp phải và rút kinh nghiệm cho những lần đọc sau. Việc đánh giá kết quả đọc giúp người học nâng cao khả năng đọc hiểu một cách bền vững và liên tục. Đồng thời, người học có thể lên kế hoạch để phát triển kỹ năng đọc phản biện thông qua các bài tập phân tích và đánh giá.

IV. Hướng Dẫn Áp Dụng Chiến Lược Đọc Siêu Nhận Thức Cho EFL Learners

Việc áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức cho người học EFL Việt Nam cần được thực hiện một cách bài bản và có hệ thống. Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và hỗ trợ người học. Các hoạt động thực hành và phản hồi thường xuyên sẽ giúp người học làm quen và thành thạo các kỹ năng cần thiết. Quan trọng hơn, việc tạo ra một môi trường học tập khuyến khích sự tự chủ và hợp tác sẽ giúp EFL learners phát huy tối đa tiềm năng của mình. Phương pháp đọc tiếng Anh hiệu quả cần được cá nhân hóa để phù hợp với trình độ và phong cách học tập của từng người.

4.1. Hướng Dẫn Chi Tiết Các Bước Thực Hiện Đọc Siêu Nhận Thức

Để giúp người học EFL Việt Nam áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức một cách hiệu quả, cần cung cấp hướng dẫn chi tiết về các bước thực hiện. Bước 1: Lập kế hoạch đọc (xác định mục tiêu, lựa chọn chiến lược đọc). Bước 2: Theo dõi quá trình đọc (tự kiểm tra, ghi chú, tóm tắt). Bước 3: Đánh giá kết quả đọc (kiểm tra mức độ hiểu bài, rút kinh nghiệm). Giáo viên có thể sử dụng các ví dụ cụ thể và bài tập thực hành để giúp người học hiểu rõ hơn về từng bước. Cần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự nhận thức trong đọc hiểu và khuyến khích người học tự đánh giá quá trình đọc của mình.

4.2. Các Hoạt Động Thực Hành và Bài Tập Áp Dụng Đọc Siêu Nhận Thức

Để củng cố kiến thức và kỹ năng, cần cung cấp cho người học EFL Việt Nam các hoạt động thực hành và bài tập áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức. Các hoạt động có thể bao gồm đọc các đoạn văn ngắn và trả lời câu hỏi, tóm tắt các bài báo, hoặc phân tích các bài luận. Bài tập có thể yêu cầu người học lập kế hoạch đọc, theo dõi quá trình đọc và đánh giá kết quả đọc của mình. Giáo viên nên cung cấp phản hồi thường xuyên và khuyến khích người học chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Các hoạt động và bài tập nên được thiết kế để nâng cao khả năng đọc hiểu và phát triển kỹ năng đọc phản biện.

4.3. Vai Trò của Giáo Viên trong việc Hỗ Trợ và Khuyến Khích Học Viên

Giáo viên đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ và khuyến khích người học EFL Việt Nam áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi người học cảm thấy thoải mái chia sẻ những khó khăn và thách thức của mình. Giáo viên cũng cần cung cấp hướng dẫn, phản hồi và động viên kịp thời. Quan trọng hơn, giáo viên cần giúp người học nhận ra tiềm năng của mình và tin rằng họ có thể cải thiện tốc độ đọc tiếng Anh và nâng cao khả năng đọc hiểu. Giáo viên cần là người hướng dẫn, người cố vấn và người bạn đồng hành của EFL learners.

V. Nghiên Cứu Ứng Dụng Đọc Siêu Nhận Thức và Kết Quả Thực Tế

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của chiến lược đọc siêu nhận thức trong việc nâng cao khả năng đọc hiểu cho người học EFL. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức giúp người học chủ động hơn trong quá trình đọc, phát hiện ra những khó khăn và điều chỉnh phương pháp đọc tiếng Anh để đạt được mục tiêu. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng chiến lược đọc siêu nhận thức có thể giúp cải thiện tốc độ đọc tiếng Anh và phát triển kỹ năng đọc phản biện. Nghiên cứu của Trần Thanh Nga (2023) đã chỉ ra mối tương quan giữa sự tự tin đọc tiếng Anh và việc sử dụng các metacognitive reading strategies.

5.1. Tổng hợp các Nghiên Cứu về Hiệu Quả của Đọc Siêu Nhận Thức

Các nghiên cứu về hiệu quả của đọc siêu nhận thức tiếng Anh đã cho thấy những kết quả tích cực. Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng metacognitive reading strategies giúp người đọc cải thiện khả năng hiểu và ghi nhớ thông tin. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng việc áp dụng các chiến lược này giúp nâng cao khả năng đọc hiểu của người học một cách đáng kể. Các nghiên cứu này cung cấp bằng chứng khoa học vững chắc về tiềm năng của chiến lược đọc siêu nhận thức trong việc hỗ trợ người học EFL.

5.2. Phân Tích Kết Quả Nghiên Cứu về Ảnh Hưởng đến Điểm Số và Tự Tin

Một số nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá ảnh hưởng của chiến lược đọc siêu nhận thức đến điểm số và sự tự tin đọc tiếng Anh của học sinh, sinh viên. Kết quả cho thấy rằng việc áp dụng các chiến lược này có thể giúp người học EFL Việt Nam đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra đọc hiểu. Đồng thời, người học cũng trở nên tự tin hơn vào khả năng đọc của mình, giúp họ chủ động hơn trong việc học tập và sử dụng tiếng Anh. Nghiên cứu của Trần Thanh Nga (2023) là một ví dụ điển hình về mối liên hệ này.

VI. Kết Luận Tương Lai Của Đọc Siêu Nhận Thức Cho EFL Việt Nam

Chiến lược đọc siêu nhận thức là một giải pháp tiềm năng giúp người học EFL Việt Nam cải thiện hiệu quả đọc tiếng Anh. Việc áp dụng chiến lược này cần được thực hiện một cách bài bản và có hệ thống, với sự hỗ trợ và hướng dẫn của giáo viên. Các nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của chiến lược đọc siêu nhận thức, và tương lai của phương pháp này hứa hẹn nhiều tiềm năng phát triển. Việc tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng chiến lược đọc siêu nhận thức sẽ góp phần nâng cao khả năng đọc hiểu cho người học EFL Việt Nam và giúp họ thành công hơn trong học tập và sự nghiệp.

6.1. Tóm Tắt Ưu Điểm và Tiềm Năng Phát Triển của Đọc Siêu Nhận Thức

Tóm lại, chiến lược đọc siêu nhận thức mang lại nhiều ưu điểm cho người học EFL Việt Nam. Nó giúp người học chủ động hơn trong quá trình đọc, phát hiện ra những khó khăn và điều chỉnh phương pháp đọc tiếng Anh để đạt được mục tiêu. Tiềm năng phát triển của đọc siêu nhận thức tiếng Anh là rất lớn, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển. Các ứng dụng và phần mềm hỗ trợ đọc có thể được tích hợp các tính năng đọc siêu nhận thức để giúp người học nâng cao khả năng đọc hiểu một cách hiệu quả hơn.

6.2. Đề Xuất Nghiên Cứu Tiếp Theo và Ứng Dụng Thực Tế trong Giáo Dục

Để khai thác tối đa tiềm năng của chiến lược đọc siêu nhận thức, cần có thêm nhiều nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của phương pháp này. Ví dụ, nghiên cứu có thể tập trung vào việc tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng chiến lược đọc siêu nhận thức của người học EFL Việt Nam. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về hiệu quả của chiến lược đọc siêu nhận thức trong các bối cảnh giáo dục khác nhau. Việc ứng dụng chiến lược đọc siêu nhận thức vào chương trình giảng dạy và sách giáo khoa cũng là một hướng đi quan trọng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, kỹ năng đọc tiếng Anh đóng vai trò then chốt trong việc tiếp nhận tri thức và nâng cao năng lực học tập của người học ngoại ngữ. Theo ước tính, việc sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức (metacognitive reading strategies) có thể cải thiện đáng kể khả năng hiểu văn bản của người học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai (EFL). Tuy nhiên, tại Việt Nam, tần suất sử dụng các chiến lược này ở sinh viên đại học còn ở mức thấp, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả học tập và phát triển kỹ năng đọc. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa niềm tin vào khả năng đọc tiếng Anh của người học (reading self-efficacy) và việc áp dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức nhằm tìm ra các yếu tố thúc đẩy việc sử dụng các chiến lược này.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là khảo sát mối liên hệ giữa bốn chiều của reading self-efficacy gồm: reading skill self-efficacy, reading test self-efficacy, reading self-efficacy for regulation, general reading self-efficacy với bốn loại chiến lược đọc siêu nhận thức: advance organizer strategies, selective attention strategies, monitoring strategies và evaluating strategies. Nghiên cứu được thực hiện trên nhóm sinh viên năm hai không chuyên ngành tiếng Anh tại một trường đại học ở miền Nam Việt Nam trong năm học 2022-2023. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng khoa học về vai trò của reading self-efficacy trong việc thúc đẩy sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập tiếng Anh tại bậc đại học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết xã hội nhận thức (social cognitive theory) của Bandura (1986), trong đó self-efficacy được xem là nhân tố trung tâm ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến hành vi của con người. Lý thuyết này mô tả mối quan hệ tam giác giữa các yếu tố cá nhân (nhận thức, niềm tin), môi trường xã hội và hành vi, trong đó reading self-efficacy là yếu tố nhận thức ảnh hưởng đến việc sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức.

Bốn khái niệm chính được áp dụng gồm:

• Reading self-efficacy: niềm tin của người học vào khả năng thực hiện các nhiệm vụ đọc tiếng Anh, được phân thành bốn chiều: reading skill self-efficacy, reading test self-efficacy, reading self-efficacy for regulation, general reading self-efficacy.

• Metacognitive reading strategies: các hoạt động có chủ đích giúp người học quản lý và điều chỉnh quá trình đọc, gồm advance organizer strategies (lập kế hoạch trước khi đọc), selective attention strategies (tập trung chọn lọc thông tin), monitoring strategies (giám sát quá trình đọc), evaluating strategies (đánh giá và điều chỉnh sau khi đọc).

• Social cognitive theory: giải thích mối quan hệ giữa self-efficacy và hành vi, nhấn mạnh vai trò của niềm tin vào khả năng bản thân trong việc thúc đẩy hành động.

• Reading comprehension: mục tiêu cuối cùng của quá trình đọc, chịu ảnh hưởng bởi việc sử dụng hiệu quả các chiến lược đọc siêu nhận thức và mức độ reading self-efficacy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế định lượng với phương pháp khảo sát cắt ngang. Dữ liệu được thu thập thông qua bảng câu hỏi tự báo cáo gồm các mục đo lường reading self-efficacy và metacognitive reading strategies, được điều chỉnh phù hợp với đặc điểm người học EFL tại Việt Nam dựa trên thang đo của Piercey (2013) và Jiang (2021).

Cỡ mẫu gồm khoảng 300 sinh viên năm hai không chuyên ngành tiếng Anh tại một trường đại học miền Nam Việt Nam, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong học kỳ 1 năm học 2022-2023. Phân tích dữ liệu sử dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA), kiểm định ANOVA và phân tích hồi quy đa biến để kiểm tra mối quan hệ giữa các biến.

Để đảm bảo độ tin cậy và giá trị nội dung của bảng câu hỏi, nghiên cứu tiến hành ba vòng thí điểm với hệ số Cronbach’s Alpha đều trên 0.9, cho thấy thang đo có độ tin cậy cao. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS và AMOS.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ tích cực giữa reading self-efficacy for regulation và tất cả các loại chiến lược đọc siêu nhận thức: hệ số tương quan đạt mức ý nghĩa p < 0.01, cho thấy sinh viên có khả năng tự điều chỉnh hành vi đọc càng cao thì càng thường xuyên sử dụng advance organizer, selective attention, monitoring và evaluating strategies.

2. General reading self-efficacy dự đoán tích cực việc sử dụng advance organizer và evaluating strategies: sinh viên có niềm tin chung về khả năng đọc tốt hơn có xu hướng lập kế hoạch trước khi đọc và đánh giá hiệu quả đọc kỹ hơn, với mức ý nghĩa p < 0.05.

3. Reading skill self-efficacy và reading test self-efficacy có mối liên hệ yếu hơn với các chiến lược đọc siêu nhận thức, chỉ một số chiều nhỏ đạt mức ý nghĩa thống kê, cho thấy niềm tin vào kỹ năng đọc và khả năng làm bài kiểm tra không phải là yếu tố quyết định chính trong việc sử dụng chiến lược.

4. Sự khác biệt về giới tính và ngành học: nam sinh viên báo cáo mức reading self-efficacy và tần suất sử dụng chiến lược đọc siêu nhận thức cao hơn nữ sinh viên khoảng 10-15%. Sinh viên ngành khoa học cũng có mức reading self-efficacy và sử dụng chiến lược cao hơn sinh viên ngành xã hội từ 8-12%.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy reading self-efficacy, đặc biệt là khả năng tự điều chỉnh hành vi đọc (reading self-efficacy for regulation), đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy việc sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức. Điều này phù hợp với lý thuyết xã hội nhận thức của Bandura (1986), theo đó niềm tin vào khả năng bản thân giúp người học chủ động hơn trong việc lập kế hoạch, giám sát và đánh giá quá trình học tập.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả tương đồng với nghiên cứu của Jiang (2021) khi chỉ ra mối liên hệ tích cực giữa reading self-efficacy và metacognitive reading strategies, đồng thời mở rộng bằng việc phân tích chi tiết từng chiều của reading self-efficacy và từng loại chiến lược đọc. Sự khác biệt về giới tính và ngành học cũng phản ánh các yếu tố xã hội và môi trường học tập ảnh hưởng đến niềm tin và hành vi học tập của sinh viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ sử dụng các chiến lược đọc theo từng chiều reading self-efficacy, hoặc bảng so sánh trung bình điểm reading self-efficacy và tần suất sử dụng chiến lược theo giới tính và ngành học để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo kỹ năng tự điều chỉnh đọc cho sinh viên: các chương trình giảng dạy nên tích hợp các hoạt động giúp sinh viên phát triển reading self-efficacy for regulation, như hướng dẫn cách lập kế hoạch đọc, kiểm tra hiểu biết và tự đánh giá hiệu quả đọc. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 học kỳ; chủ thể: giảng viên bộ môn tiếng Anh.

2. Xây dựng môi trường học tập khuyến khích sự tự tin và chủ động trong đọc: tổ chức các buổi thảo luận, nhóm học tập để sinh viên chia sẻ kinh nghiệm đọc và sử dụng chiến lược, qua đó tăng cường verbal persuasion – một nguồn nâng cao self-efficacy. Thời gian: liên tục trong năm học; chủ thể: nhà trường và giảng viên.

3. Phát triển tài liệu học tập đa dạng phù hợp với từng ngành học và trình độ: giúp sinh viên lựa chọn tài liệu phù hợp, tránh quá dễ hoặc quá khó, từ đó nâng cao general reading self-efficacy và khuyến khích sử dụng advance organizer strategies. Thời gian: chuẩn bị trước mỗi học kỳ; chủ thể: bộ môn và thư viện.

4. Tổ chức các khóa tập huấn cho giảng viên về vai trò của reading self-efficacy và metacognitive reading strategies: giúp giảng viên nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của các yếu tố này để áp dụng hiệu quả trong giảng dạy. Thời gian: 6 tháng/lần; chủ thể: phòng đào tạo và khoa.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế bài giảng và hoạt động giúp sinh viên nâng cao reading self-efficacy và sử dụng chiến lược đọc hiệu quả, từ đó cải thiện kết quả học tập.

2. Sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh: hiểu rõ vai trò của niềm tin vào khả năng đọc và các chiến lược đọc siêu nhận thức giúp họ chủ động hơn trong việc phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh phục vụ học tập và nghiên cứu.

3. Nhà quản lý giáo dục và các nhà hoạch định chính sách: sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chương trình đào tạo và chính sách hỗ trợ phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ học ứng dụng và giáo dục ngoại ngữ: tham khảo phương pháp và kết quả nghiên cứu để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về mối quan hệ giữa self-efficacy và chiến lược học tập trong các ngữ cảnh khác nhau.

Câu hỏi thường gặp

1. Reading self-efficacy là gì và tại sao nó quan trọng?
   Reading self-efficacy là niềm tin của người học vào khả năng thực hiện các nhiệm vụ đọc tiếng Anh. Nó quan trọng vì theo lý thuyết xã hội nhận thức, niềm tin này thúc đẩy người học chủ động sử dụng các chiến lược đọc hiệu quả, từ đó nâng cao khả năng hiểu văn bản và kết quả học tập.

2. Metacognitive reading strategies gồm những loại nào?
   Bao gồm bốn loại chính: advance organizer strategies (lập kế hoạch trước khi đọc), selective attention strategies (tập trung chọn lọc thông tin), monitoring strategies (giám sát quá trình đọc), và evaluating strategies (đánh giá và điều chỉnh sau khi đọc). Các chiến lược này giúp người học quản lý và điều chỉnh quá trình đọc một cách hiệu quả.

3. Mối quan hệ giữa reading self-efficacy và metacognitive reading strategies như thế nào?
   Nghiên cứu cho thấy các chiều của reading self-efficacy, đặc biệt là reading self-efficacy for regulation, có mối quan hệ tích cực và dự đoán việc sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức. Người học tự tin hơn trong việc điều chỉnh hành vi đọc sẽ sử dụng các chiến lược này thường xuyên và hiệu quả hơn.

4. Giới tính và ngành học ảnh hưởng ra sao đến reading self-efficacy và chiến lược đọc?
   Nam sinh viên và sinh viên ngành khoa học có mức reading self-efficacy và tần suất sử dụng chiến lược đọc siêu nhận thức cao hơn nữ sinh viên và sinh viên ngành xã hội từ khoảng 8-15%. Điều này có thể do sự khác biệt về môi trường học tập và động lực học tập.

5. Làm thế nào để nâng cao reading self-efficacy cho sinh viên?
   Có thể thông qua việc tổ chức các hoạt động hướng dẫn kỹ năng tự điều chỉnh đọc, xây dựng môi trường học tập tích cực, cung cấp tài liệu phù hợp và tăng cường sự hỗ trợ từ giảng viên và bạn bè. Việc này giúp sinh viên cảm thấy tự tin hơn và chủ động hơn trong việc sử dụng các chiến lược đọc.

Kết luận

• Nghiên cứu khẳng định reading self-efficacy, đặc biệt reading self-efficacy for regulation, là nhân tố quan trọng thúc đẩy việc sử dụng các chiến lược đọc siêu nhận thức ở sinh viên EFL tại Việt Nam.
• General reading self-efficacy cũng đóng vai trò tích cực trong việc sử dụng advance organizer và evaluating strategies.
• Có sự khác biệt đáng kể về reading self-efficacy và sử dụng chiến lược đọc theo giới tính và ngành học.
• Kết quả nghiên cứu góp phần mở rộng hiểu biết về mối quan hệ giữa các chiều reading self-efficacy và các loại chiến lược đọc siêu nhận thức dựa trên lý thuyết xã hội nhận thức của Bandura.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp nâng cao reading self-efficacy trong giảng dạy và nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng khác trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam.

Hành động ngay: Giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để cải thiện hiệu quả học tập tiếng Anh, đồng thời sinh viên cần chủ động phát triển niềm tin và kỹ năng đọc để đạt thành tích cao hơn trong học tập.