Tổng quan nghiên cứu

Chất lượng đảng bộ xã là một trong những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng và ổn định chính trị tại địa phương. Tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, với diện tích tự nhiên gần 12.000 ha và dân số đông, đảng bộ xã giữ vai trò hạt nhân chính trị trong việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Từ năm 2016 đến nay, huyện đã đạt nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế nông nghiệp, công nghiệp, giáo dục và y tế, đồng thời giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, chất lượng đảng bộ xã vẫn còn tồn tại một số hạn chế như việc quán triệt nghị quyết chưa nghiêm, công tác kiểm tra giám sát chưa thường xuyên, và phong cách lãnh đạo chưa đổi mới kịp thời.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đảng bộ xã ở huyện Thuận Thành, làm rõ các yếu tố ảnh hưởng, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng cấp xã trong giai đoạn hiện nay và tương lai. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các đảng bộ xã trên địa bàn huyện Thuận Thành từ năm 2016 đến nay, với trọng tâm là các hoạt động xây dựng Đảng, lãnh đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp luận cứ khoa học cho cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ chủ trì nhằm nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng, góp phần phát triển bền vững huyện Thuận Thành nói riêng và tỉnh Bắc Ninh nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về tổ chức cơ sở đảng, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết về tổ chức cơ sở đảng: Đảng bộ xã là tổ chức cơ sở đảng cấp thấp nhất trong hệ thống tổ chức của Đảng, giữ vai trò hạt nhân chính trị ở cơ sở, lãnh đạo toàn diện các mặt hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng an ninh. Khái niệm chất lượng đảng bộ xã được hiểu là tổng hòa các giá trị về năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, công tác xây dựng Đảng và thực hiện nhiệm vụ chính trị.

  2. Mô hình nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng: Bao gồm các yếu tố cấu thành như đội ngũ cán bộ, đảng viên; chất lượng cấp ủy; sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cấp trên; công tác xây dựng Đảng toàn diện; và phương thức lãnh đạo phù hợp với đặc điểm địa phương.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, công tác chính trị tư tưởng, công tác tổ chức cán bộ, công tác kiểm tra giám sát, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, và tiêu chí đánh giá chất lượng đảng bộ xã.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp các phương pháp chuyên ngành và liên ngành như phân tích, tổng hợp, lôgíc và lịch sử, diễn dịch, quy nạp, thống kê và so sánh.

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thu thập từ báo cáo của huyện ủy Thuận Thành, các văn bản pháp luật như Điều lệ Đảng, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Trung ương; khảo sát thực tế tại các đảng bộ xã; phỏng vấn cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu thống kê về số lượng đảng viên, tỷ lệ kết nạp đảng viên mới, kết quả học tập nghị quyết, đánh giá xếp loại tổ chức đảng và đảng viên, cũng như các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào 17 đảng bộ xã và 1 đảng bộ thị trấn với gần 6.000 đảng viên, trong đó lựa chọn đại diện các xã có đặc điểm kinh tế - xã hội khác nhau để khảo sát sâu.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2022, đồng thời đề xuất phương hướng và giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng công tác chính trị tư tưởng được nâng cao: Tỷ lệ đảng viên tham gia học tập nghị quyết đạt bình quân 94,5%, với 83 lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho 9.752 lượt cán bộ, đảng viên trong nhiệm kỳ. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai nghiêm túc, góp phần giữ vững bản lĩnh chính trị và sự đoàn kết nội bộ.

  2. Công tác tổ chức cán bộ và xây dựng đảng bộ có chuyển biến tích cực: Trong nhiệm kỳ, đã kết nạp 643 đảng viên mới, đạt 128,6% chỉ tiêu đề ra, đồng thời thực hiện bổ nhiệm, điều động, luân chuyển cán bộ đúng quy trình, nâng cao tỷ lệ cán bộ trẻ và cán bộ nữ giữ chức vụ lãnh đạo quản lý. Việc xây dựng quy chế làm việc, sinh hoạt đảng được duy trì nghiêm túc, góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ.

  3. Lãnh đạo chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội được củng cố: Các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở hoạt động hiệu quả, thực hiện tốt chức năng đại diện, giám sát và phản biện xã hội. Năm 2021, huyện hoàn thành tốt công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, đồng thời triển khai các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới nâng cao.

  4. Kết quả phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh: Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2021 đạt 12.740 tỷ đồng, tăng 13,2% so với năm trước; giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 1.314 tỷ đồng, tăng 3,5%. Công tác quốc phòng, an ninh được giữ vững, không có điểm nóng phức tạp, hoàn thành chỉ tiêu tuyển quân với 281 tân binh.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của cấp ủy huyện và các đảng bộ xã trong việc nâng cao chất lượng tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Việc duy trì tỷ lệ học tập nghị quyết cao và tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng lý luận chính trị đã góp phần củng cố tư tưởng chính trị, tạo sự đồng thuận trong nội bộ. So với một số nghiên cứu tại các địa phương khác, huyện Thuận Thành có tỷ lệ kết nạp đảng viên mới vượt kế hoạch, thể hiện sự phát triển bền vững của tổ chức đảng.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế như sự chênh lệch về trình độ nhận thức giữa các đảng viên, công tác kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên và hiệu quả chưa cao, cũng như phong cách lãnh đạo chưa đổi mới kịp thời để thích ứng với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện đại. Những hạn chế này có thể được minh họa qua biểu đồ so sánh tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt đảng và tỷ lệ kiểm tra giám sát hàng năm, cho thấy sự cần thiết phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đổi mới phương thức lãnh đạo.

Việc lãnh đạo chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội được củng cố đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở, đồng thời phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Điều này phù hợp với các quan điểm lý luận về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên: Đẩy mạnh tổ chức các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị, nghiệp vụ công tác xây dựng Đảng, đặc biệt chú trọng nâng cao trình độ nhận thức và kỹ năng lãnh đạo cho cán bộ cấp xã. Mục tiêu đạt 100% cán bộ chủ chốt được đào tạo bài bản trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Tổ chức huyện ủy phối hợp với các trung tâm chính trị.

  2. Đổi mới phương thức lãnh đạo và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát: Xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát thường xuyên, tăng cường vai trò của Ủy ban Kiểm tra các cấp, đảm bảo phát hiện và xử lý kịp thời các biểu hiện suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống. Mục tiêu nâng tỷ lệ kiểm tra giám sát lên trên 90% tổ chức đảng và đảng viên trong nhiệm kỳ tới.

  3. Tăng cường công tác phát triển đảng viên chất lượng cao: Ưu tiên phát triển đảng viên trẻ, có trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức tốt, đặc biệt là từ các đối tượng đoàn viên thanh niên và quần chúng ưu tú. Mục tiêu kết nạp đảng viên mới đạt trên 130% chỉ tiêu hàng năm.

  4. Nâng cao vai trò lãnh đạo của đảng bộ xã trong phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh: Đảng bộ xã cần chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển phù hợp với đặc điểm địa phương, tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, xây dựng nông thôn mới nâng cao và giữ vững an ninh chính trị. Chủ thể thực hiện: Đảng ủy xã phối hợp với chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, đảng viên cấp xã và huyện: Nghiên cứu giúp nâng cao nhận thức, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, từ đó thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng Đảng và phát triển địa phương.

  2. Các nhà quản lý, hoạch định chính sách: Cung cấp luận cứ khoa học để xây dựng các chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội và công tác xây dựng Đảng phù hợp với thực tiễn địa phương.

  3. Giảng viên và sinh viên ngành Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu chuyên sâu về tổ chức cơ sở đảng và công tác xây dựng Đảng.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và Mặt trận Tổ quốc: Hiểu rõ vai trò, chức năng và phương thức phối hợp với đảng bộ xã trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng đảng bộ xã được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Chất lượng đảng bộ xã được đánh giá qua các tiêu chí chính gồm: công tác chính trị tư tưởng; công tác tổ chức cán bộ và xây dựng đảng bộ, chi bộ; lãnh đạo chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội; công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng; kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng đảng bộ xã?
    Yếu tố quan trọng gồm đội ngũ cán bộ, đảng viên; chất lượng lãnh đạo của cấp ủy; sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cấp trên; công tác xây dựng Đảng toàn diện; và phương thức lãnh đạo phù hợp với đặc điểm địa phương.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của đảng bộ xã?
    Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra giám sát, phát triển đảng viên chất lượng cao và tăng cường vai trò lãnh đạo trong phát triển kinh tế - xã hội.

  4. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trong đảng bộ xã là gì?
    MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, tham gia giám sát, phản biện xã hội, phối hợp với đảng bộ xã thực hiện các nhiệm vụ chính trị và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, lôgíc và lịch sử, diễn dịch, quy nạp, thống kê và so sánh, kết hợp thu thập dữ liệu từ báo cáo, văn bản pháp luật, khảo sát thực tế và phỏng vấn cán bộ, đảng viên.

Kết luận

  • Luận văn làm rõ khái niệm, các yếu tố cấu thành và tiêu chí đánh giá chất lượng đảng bộ xã, đồng thời phân tích thực trạng chất lượng đảng bộ xã ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh từ năm 2016 đến nay.
  • Nghiên cứu chỉ ra những ưu điểm nổi bật như công tác chính trị tư tưởng được nâng cao, công tác tổ chức cán bộ và xây dựng đảng bộ có chuyển biến tích cực, lãnh đạo chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội được củng cố, cùng với kết quả phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh ổn định.
  • Bên cạnh đó, luận văn cũng chỉ ra những hạn chế cần khắc phục như sự chênh lệch trình độ đảng viên, công tác kiểm tra giám sát chưa thường xuyên và phong cách lãnh đạo chưa đổi mới kịp thời.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường đào tạo cán bộ, đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao hiệu quả kiểm tra giám sát và phát triển đảng viên chất lượng cao.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đảng bộ xã, góp phần phát triển bền vững huyện Thuận Thành.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đảng bộ xã, góp phần xây dựng quê hương Thuận Thành ngày càng giàu đẹp, văn minh!