Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh giáo dục đại học hiện đại, sự gắn kết của sinh viên trong quá trình học tập được xem là một yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập. Tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên, với hơn 11.000 sinh viên theo học và đội ngũ giảng viên chất lượng cao, việc nghiên cứu mối tương quan giữa sự gắn kết của sinh viên và kết quả học tập có ý nghĩa thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 648 sinh viên chính quy từ năm thứ 2 đến năm thứ 5, trong khoảng thời gian 12 tháng (từ tháng 12/2017 đến tháng 11/2018). Mục tiêu chính là phân tích các khía cạnh gắn kết như cảm giác thuộc về, định giá trị, sự tham gia, gắn kết nhận thức, hành vi và cảm xúc để xác định mức độ ảnh hưởng đến kết quả học tập được đo bằng điểm trung bình chung tích lũy (GPA). Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ vai trò của sự gắn kết trong học tập mà còn cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tại các trường đại học kỹ thuật nói riêng và giáo dục đại học Việt Nam nói chung.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình đa chiều về sự gắn kết của sinh viên, bao gồm ba khía cạnh chính: gắn kết hành vi, gắn kết cảm xúc và gắn kết nhận thức (Fredericks, Blumenfeld & Paris, 2004). Gắn kết hành vi thể hiện qua sự tham gia tích cực vào các hoạt động học tập và ngoại khóa, gắn kết cảm xúc liên quan đến các phản ứng tình cảm như sự quan tâm, hứng thú hay lo lắng trong quá trình học, còn gắn kết nhận thức đề cập đến đầu tư tâm lý và chiến lược học tập của sinh viên. Ngoài ra, các khái niệm cảm giác thuộc về, định giá trị và sự tham gia cũng được tích hợp để phản ánh toàn diện sự gắn kết của sinh viên với nhà trường và lớp học (Gunuc, 2014). Mô hình nghiên cứu được xây dựng nhằm đánh giá mối tương quan giữa các yếu tố gắn kết này với kết quả học tập, được đo bằng điểm trung bình chung tích lũy (GPA).
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mẫu khảo sát gồm 648 sinh viên chính quy từ năm thứ 2 đến năm thứ 5 tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên. Mẫu được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện cho các khoa và khóa học khác nhau. Dữ liệu được thu thập thông qua bảng hỏi chuẩn hóa gồm 52 câu hỏi, đo lường các biến độc lập như cảm giác thuộc về, định giá trị, sự tham gia, gắn kết nhận thức, hành vi và cảm xúc, sử dụng thang đo Likert 5 mức độ. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy đa biến để xác định mối quan hệ giữa các biến và mức độ ảnh hưởng đến kết quả học tập. Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tháng, từ tháng 12/2017 đến tháng 11/2018.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Mức độ gắn kết của sinh viên: Kết quả thống kê mô tả cho thấy sinh viên có mức độ gắn kết trung bình đến cao ở các khía cạnh cảm giác thuộc về (trung bình khoảng 4.1/5), định giá trị (4.0/5) và sự tham gia (3.9/5). Gắn kết nhận thức và hành vi cũng đạt mức trung bình khá, lần lượt là 3.8 và 3.9 trên thang điểm 5.
Mối tương quan giữa sự gắn kết và kết quả học tập: Phân tích tương quan Pearson cho thấy tất cả các yếu tố gắn kết đều có mối quan hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê với kết quả học tập (GPA), trong đó gắn kết nhận thức có hệ số tương quan cao nhất (r = 0.62), tiếp theo là gắn kết hành vi (r = 0.58) và gắn kết cảm xúc (r = 0.54).
Ảnh hưởng của các yếu tố gắn kết đến kết quả học tập: Phân tích hồi quy đa biến cho thấy gắn kết nhận thức và hành vi là hai yếu tố độc lập có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến kết quả học tập, với mức độ giải thích biến động GPA đạt khoảng 45%. Cảm giác thuộc về và định giá trị cũng đóng góp tích cực nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn, khoảng 15%.
So sánh theo giới tính và khoa học: Sinh viên nữ có mức độ gắn kết cảm xúc và nhận thức cao hơn sinh viên nam khoảng 7%, đồng thời điểm GPA trung bình của nữ cũng cao hơn 0.15 điểm so với nam. Các khoa kỹ thuật có mức độ gắn kết hành vi cao hơn các khoa kinh tế và xây dựng, phản ánh sự khác biệt trong đặc thù ngành học.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu khẳng định mối quan hệ tích cực giữa sự gắn kết của sinh viên và kết quả học tập, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế trước đây (Kuh, 2009; Lei, 2018). Gắn kết nhận thức và hành vi được xem là những yếu tố quyết định vì chúng phản ánh sự đầu tư tâm lý và hành động tích cực của sinh viên trong học tập. Sự khác biệt về giới tính và khoa học cũng phù hợp với báo cáo của ngành giáo dục, cho thấy nữ sinh thường có thái độ học tập nghiêm túc và chủ động hơn. Việc xây dựng các hoạt động tăng cường gắn kết cảm xúc và cảm giác thuộc về sẽ giúp nâng cao động lực học tập và sự hài lòng của sinh viên, từ đó cải thiện kết quả học tập tổng thể. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ gắn kết theo từng khía cạnh và bảng hồi quy đa biến minh họa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến GPA.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường các hoạt động xây dựng cảm giác thuộc về: Nhà trường cần tổ chức các chương trình giao lưu, sinh hoạt tập thể định kỳ, đặc biệt là duy trì buổi sinh hoạt chung vào thứ Hai hàng tuần để tăng sự gắn kết giữa sinh viên với nhà trường và bạn bè. Mục tiêu nâng mức độ cảm giác thuộc về lên ít nhất 4.3/5 trong vòng 1 năm.
Phát triển kỹ năng học tập tự chủ và nhận thức: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng học tập tự điều chỉnh, quản lý thời gian và tư duy phản biện cho sinh viên nhằm nâng cao gắn kết nhận thức. Mục tiêu tăng điểm trung bình GPA tối thiểu 0.1 điểm trong 2 học kỳ tiếp theo.
Khuyến khích sự tham gia tích cực trong lớp học và hoạt động ngoại khóa: Giảng viên cần áp dụng phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích sinh viên đặt câu hỏi, thảo luận nhóm và tham gia các câu lạc bộ học thuật, thể thao. Nhà trường hỗ trợ tài chính và cơ sở vật chất cho các hoạt động này. Mục tiêu tăng tỷ lệ sinh viên tham gia hoạt động ngoại khóa lên 70% trong năm học tới.
Xây dựng hệ thống hỗ trợ cảm xúc và tư vấn học tập: Thiết lập các kênh tư vấn tâm lý, học tập để hỗ trợ sinh viên giải quyết các khó khăn về cảm xúc và học tập, góp phần giảm tỷ lệ bỏ học và nâng cao sự hài lòng. Mục tiêu giảm tỷ lệ sinh viên bỏ học xuống dưới 5% trong 2 năm tới.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban giám hiệu và phòng đào tạo các trường đại học kỹ thuật: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách và chương trình nâng cao sự gắn kết của sinh viên, từ đó cải thiện chất lượng đào tạo.
Giảng viên và cán bộ quản lý học vụ: Sử dụng các khuyến nghị để đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường tương tác và hỗ trợ sinh viên trong quá trình học tập.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giáo dục, đo lường và đánh giá: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về sự gắn kết và kết quả học tập.
Sinh viên và các tổ chức sinh viên: Hiểu rõ vai trò của sự gắn kết trong học tập, từ đó chủ động tham gia các hoạt động học tập và ngoại khóa nhằm nâng cao thành tích học tập và phát triển kỹ năng mềm.
Câu hỏi thường gặp
Sự gắn kết của sinh viên là gì?
Sự gắn kết của sinh viên là mức độ tham gia, đầu tư tâm lý và cảm xúc của sinh viên vào các hoạt động học tập và xã hội trong trường đại học, bao gồm gắn kết hành vi, cảm xúc và nhận thức.Tại sao sự gắn kết lại quan trọng đối với kết quả học tập?
Nghiên cứu cho thấy sinh viên có sự gắn kết cao thường có điểm trung bình chung tích lũy (GPA) tốt hơn do họ chủ động học tập, tham gia tích cực và có động lực cao hơn trong quá trình học.Phương pháp nào được sử dụng để đo lường sự gắn kết?
Sự gắn kết được đo bằng bảng hỏi chuẩn hóa với các biến quan sát về cảm giác thuộc về, định giá trị, sự tham gia, gắn kết nhận thức, hành vi và cảm xúc, sử dụng thang đo Likert 5 mức độ.Làm thế nào để nâng cao sự gắn kết của sinh viên?
Có thể tăng cường thông qua các hoạt động xây dựng cộng đồng, đào tạo kỹ năng học tập tự chủ, đổi mới phương pháp giảng dạy và cung cấp hỗ trợ tư vấn học tập, tâm lý.Kết quả nghiên cứu có áp dụng được cho các trường khác không?
Mặc dù nghiên cứu tập trung vào Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên, các kết quả và khuyến nghị có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng tại các trường đại học kỹ thuật khác trong nước.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định mối tương quan tích cực và có ý nghĩa giữa sự gắn kết của sinh viên và kết quả học tập tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên.
- Gắn kết nhận thức và hành vi là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến điểm trung bình chung tích lũy của sinh viên.
- Sự khác biệt về giới tính và khoa học cho thấy cần có các giải pháp phù hợp với đặc thù từng nhóm sinh viên.
- Các đề xuất tập trung vào tăng cường cảm giác thuộc về, phát triển kỹ năng học tập tự chủ, khuyến khích tham gia tích cực và hỗ trợ tư vấn học tập.
- Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất và đánh giá hiệu quả trong các năm học tiếp theo để nâng cao chất lượng đào tạo và thành tích học tập của sinh viên.
Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên hãy áp dụng các giải pháp nghiên cứu để tạo môi trường học tập tích cực, thúc đẩy sự gắn kết và nâng cao kết quả học tập cho sinh viên.