Mối Quan Hệ Giữa Sở Hữu Nhà Nước và Chi Phí Sử Dụng Nợ của Các Doanh Nghiệp Niêm Yết

• Tác giả: Trần Thị Thanh Hương
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Việt Quảng
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Sở Hữu Nhà Nước Và Chi Phí Sử Dụng Nợ Của Doanh Nghiệp Niêm Yết
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lí do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Phương pháp và dữ liệu nghiên cứu
• 1.4. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.5. Bố cục luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY
• 2.1. Kiệt quệ tài chính
• 2.2. Chi phí đại diện
• 2.3. Lý thuyết thông tin bất cân xứng
• 2.4. Tổng quan các nghiên cứu trước đây
• 2.4.1. Mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4. CHƯƠNG 4: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Ảnh Hưởng Của Sở Hữu Nhà Nước Lên Chi Phí Nợ

Nghiên cứu này tập trung vào mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ của các doanh nghiệp niêm yết. Vấn đề này đặc biệt quan trọng ở các thị trường mới nổi như Việt Nam, nơi mà doanh nghiệp có vốn nhà nước đóng vai trò quan trọng. Việc hiểu rõ tác động của sở hữu nhà nước lên chi phí vốn có thể giúp đưa ra các quyết định tài chính hiệu quả hơn. Bài viết sẽ đi sâu vào các yếu tố ảnh hưởng, từ quản trị doanh nghiệp nhà nước đến các yếu tố kinh tế vĩ mô, và cung cấp cái nhìn tổng quan về vấn đề này. Dẫn chứng từ nghiên cứu trước đây cho thấy tồn tại nhiều quan điểm trái chiều về tác động này, cần được làm rõ trong bối cảnh Việt Nam. Tác động kinh tế vĩ mô cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét.

1.1. Tầm quan trọng của chi phí sử dụng nợ cho doanh nghiệp niêm yết

Chi phí sử dụng nợ là một yếu tố then chốt ảnh hưởng đến lợi nhuận và rủi ro của doanh nghiệp niêm yết. Việc quản lý nợ doanh nghiệp hiệu quả giúp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Doanh nghiệp niêm yết cần cân nhắc kỹ lưỡng lãi suất vay vốn và các điều khoản liên quan để đảm bảo khả năng thanh toán. Sự biến động của lãi suất vay vốn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp.

1.2. Vai trò của sở hữu nhà nước trong nền kinh tế Việt Nam

Sở hữu nhà nước đóng vai trò quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam. Các doanh nghiệp có vốn nhà nước thường được ưu tiên trong các dự án trọng điểm và nhận được sự hỗ trợ từ chính phủ. Tuy nhiên, cũng cần đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn và tránh tình trạng lãng phí, thất thoát. Kiểm soát nhà nước cần đi đôi với sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.

II. Thách Thức Sở Hữu Nhà Nước Ảnh Hưởng Đến Rủi Ro Tín Dụng

Một trong những thách thức lớn khi nghiên cứu về mối quan hệ giữa chính phủ và doanh nghiệp là xác định liệu sở hữu nhà nước có làm tăng rủi ro tín dụng hay không. Một số ý kiến cho rằng sự can thiệp của nhà nước có thể dẫn đến các quyết định đầu tư kém hiệu quả, làm tăng tỷ lệ nợ và giảm khả năng trả nợ. Ngược lại, sự bảo lãnh của nhà nước có thể làm giảm rủi ro tín dụng, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn. Sự khác biệt giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong việc quản lý chính sách tài chính cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét. Sự minh bạch trong báo cáo tài chính là vô cùng quan trọng.

2.1. Phân tích tác động của sở hữu nhà nước đến lãi suất vay vốn

Tác động của sở hữu nhà nước đến lãi suất vay vốn là một vấn đề phức tạp. Liệu doanh nghiệp có vốn nhà nước có được hưởng ưu đãi về lãi suất so với doanh nghiệp tư nhân? Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm quy định pháp luật về doanh nghiệp nhà nước, chính sách của ngân hàng và tình hình tài chính của doanh nghiệp. Yếu tố đòn bẩy tài chính cũng cần được cân nhắc.

2.2. Quan hệ đại diện và lợi ích nhóm trong doanh nghiệp nhà nước

Vấn đề quan hệ đại diện và lợi ích nhóm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước. Sự can thiệp của các lợi ích nhóm có thể dẫn đến các quyết định đầu tư không tối ưu, làm tăng chi phí sử dụng nợ. Việc cải thiện quản trị doanh nghiệp nhà nước là cần thiết để giảm thiểu các vấn đề này. Cần minh bạch trong cấu trúc sở hữu và hoạt động.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Sở Hữu Nhà Nước Và Chi Phí Sử Dụng Nợ

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ 188 doanh nghiệp niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2011-2015 để phân tích mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ. Phương pháp hồi quy GMM (Generalized Method of Moments) được sử dụng để kiểm soát các vấn đề nội sinh và phương sai thay đổi. Các biến kiểm soát bao gồm quy mô doanh nghiệp, tỷ lệ nợ, hiệu quả hoạt động và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Nghiên cứu cũng xem xét tác động của tình hình tài chính và quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông đến mối quan hệ này. Các yếu tố tác động kinh tế và tác động kinh tế vĩ mô cần được xem xét kĩ lưỡng.

3.1. Mô hình nghiên cứu ảnh hưởng của sở hữu nhà nước đến chi phí nợ

Mô hình nghiên cứu tập trung vào việc định lượng ảnh hưởng của sở hữu nhà nước đến chi phí nợ, thông qua các biến số đại diện cho cấu trúc sở hữu, tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Các biến số kinh tế vĩ mô như GDP và lạm phát cũng được đưa vào mô hình để kiểm soát các yếu tố bên ngoài. Sự khác biệt giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân được thể hiện qua các biến nhị phân.

3.2. Thu thập và xử lý dữ liệu về tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu

Dữ liệu về tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu được thu thập từ báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết. Quá trình xử lý dữ liệu bao gồm làm sạch dữ liệu, loại bỏ các giá trị ngoại lệ và tính toán các biến số cần thiết cho mô hình. Đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của dữ liệu là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính tin cậy của kết quả nghiên cứu. Thông tin về sở hữu nhà nước được thu thập từ báo cáo thường niên.

IV. Kết Quả Sở Hữu Nhà Nước và Chi Phí Sử Dụng Nợ Thực Tế Ra Sao

Kết quả nghiên cứu cho thấy chi phí sử dụng nợ của doanh nghiệp nhà nước cao hơn so với doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, khi công ty có quyền kiểm soát vượt trội cao, doanh nghiệp nhà nước lại có chi phí sử dụng nợ thấp hơn. Tình hình tài chính và sự phát triển của tỉnh, thành phố nơi công ty hoạt động cũng ảnh hưởng đến mối quan hệ này. Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của sở hữu nhà nước trong hoạt động tài chính của các công ty tại Việt Nam. Cần cải cách quản trị doanh nghiệp nhà nước để nâng cao hiệu quả.

4.1. Phân tích thống kê ảnh hưởng của sở hữu nhà nước đến hiệu quả hoạt động

Phân tích thống kê cho thấy ảnh hưởng của sở hữu nhà nước đến hiệu quả hoạt động là không rõ ràng. Một số doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả, trong khi một số khác lại kém hiệu quả hơn so với doanh nghiệp tư nhân. Điều này cho thấy hiệu quả hoạt động phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, không chỉ cấu trúc sở hữu. Cần có các biện pháp đánh giá hiệu quả hoạt động một cách khách quan.

4.2. Vai trò của tính minh bạch trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp nhà nước

Tính minh bạch trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro tín dụng và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Việc công khai thông tin đầy đủ và kịp thời giúp các nhà đầu tư và chủ nợ đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. Cần tăng cường giám sát và kiểm soát để đảm bảo tính trung thực của báo cáo tài chính.

V. Kết Luận Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Sở Hữu Nhà Nước Và Giải Pháp

Nghiên cứu đã cung cấp bằng chứng về mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Kết quả cho thấy sự phức tạp của mối quan hệ này, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Cần tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác động của sở hữu nhà nước đến tài chính doanh nghiệp và đề xuất các giải pháp cải thiện quản trị doanh nghiệp nhà nước. Cải cách doanh nghiệp nhà nước là một quá trình liên tục và cần được thực hiện một cách thận trọng.

5.1. Hạn chế của nghiên cứu và hướng phát triển trong tương lai

Nghiên cứu có một số hạn chế, bao gồm phạm vi thời gian và số lượng mẫu. Hướng phát triển trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu, sử dụng các phương pháp phân tích khác nhau và xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ.

5.2. Hàm ý chính sách về quy định pháp luật liên quan đến doanh nghiệp nhà nước

Nghiên cứu có hàm ý chính sách quan trọng về quy định pháp luật liên quan đến doanh nghiệp nhà nước. Cần có các quy định rõ ràng và minh bạch về quản trị doanh nghiệp nhà nước, sử dụng vốn và báo cáo tài chính để đảm bảo hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế thị trường mới nổi như Việt Nam, việc sử dụng nợ trong tài chính doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng. Theo ước tính, trong giai đoạn 2011-2015, các doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã có sự biến động đáng kể về chi phí sử dụng nợ. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ của các doanh nghiệp niêm yết, đồng thời phân tích ảnh hưởng của các yếu tố như tình hình tài chính, quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông và mức độ phát triển kinh tế của tỉnh, thành phố nơi doanh nghiệp hoạt động. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 188 công ty niêm yết trên hai sàn chứng khoán lớn nhất Việt Nam trong giai đoạn 2011-2015 với tổng cộng 940 quan sát. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về vai trò của sở hữu nhà nước trong việc ảnh hưởng đến chi phí sử dụng nợ, từ đó góp phần định hướng chính sách quản lý và phát triển doanh nghiệp nhà nước cũng như khu vực tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ:

1. Lý thuyết kiệt quệ tài chính: Định nghĩa kiệt quệ tài chính là tình trạng công ty gặp khó khăn trong việc thực hiện các nghĩa vụ nợ, dẫn đến chi phí trực tiếp và gián tiếp tăng cao, ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị doanh nghiệp. Các công ty nhà nước thường được hưởng sự bảo lãnh ngầm từ nhà nước, làm giảm chi phí sử dụng nợ so với công ty tư nhân.

2. Lý thuyết chi phí đại diện: Mô tả xung đột lợi ích giữa cổ đông và nhà quản lý, cũng như giữa cổ đông và chủ nợ. Chi phí đại diện phát sinh từ việc cổ đông có thể đầu tư vào các dự án rủi ro cao hơn, làm tăng chi phí sử dụng nợ. Sự giám sát và bảo lãnh của nhà nước có thể giảm chi phí này ở các công ty nhà nước.

3. Lý thuyết thông tin bất cân xứng: Thông tin không đồng đều giữa nhà quản lý và nhà đầu tư bên ngoài dẫn đến rủi ro lựa chọn bất lợi và rủi ro đạo đức, làm tăng chi phí sử dụng nợ. Các công ty nhà nước có thể giảm thiểu rủi ro này nhờ cơ chế giám sát tốt hơn và sự minh bạch thông tin.

Các khái niệm chính bao gồm: chi phí sử dụng nợ (đại diện bằng lãi suất vay), sở hữu nhà nước (cổ đông kiểm soát cuối cùng là nhà nước), quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông, tình trạng kiệt quệ tài chính, và mức độ phát triển kinh tế địa phương.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ cơ sở dữ liệu Vietstock và Niên giám thống kê các tỉnh, thành phố, bao gồm báo cáo tài chính đã kiểm toán, báo cáo thường niên, giá chứng khoán và các chỉ số kinh tế vĩ mô. Mẫu nghiên cứu gồm 188 công ty niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2011-2015, với 940 quan sát sau khi loại bỏ các công ty không phù hợp.

Phương pháp phân tích chính là hồi quy dữ liệu bảng động sử dụng phương pháp Generalized Method of Moments (GMM) nhằm xử lý vấn đề nội sinh, tự tương quan và phương sai thay đổi. Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên các biến phụ thuộc (lãi suất vay), biến độc lập chính (sở hữu nhà nước), cùng các biến kiểm soát về đặc điểm quản trị công ty, tình hình tài chính, quyền kiểm soát vượt trội và mức độ phát triển kinh tế địa phương. Nghiên cứu cũng chia mẫu thành các nhóm nhỏ theo tình trạng tài chính, quyền kiểm soát vượt trội và mức độ phát triển tỉnh, thành phố để kiểm định các giả thuyết bổ sung.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chi phí sử dụng nợ của công ty nhà nước thấp hơn công ty tư nhân: Kết quả hồi quy GMM cho thấy chi phí sử dụng nợ (đại diện bằng log lãi suất vay) của các công ty có sở hữu nhà nước chiếm ưu thế thấp hơn so với các công ty tư nhân, với giá trị trung bình LNIR của công ty nhà nước là -2.78 so với -2.72 của công ty tư nhân, thể hiện sự tiết kiệm chi phí vay khoảng 2-3%.

2. Ảnh hưởng của tình trạng kiệt quệ tài chính: Trong nhóm các công ty bị cảnh báo tài chính (DISTRESS=1), chi phí sử dụng nợ của công ty nhà nước thấp hơn đáng kể so với công ty tư nhân, cho thấy sự bảo lãnh ngầm của nhà nước làm giảm rủi ro tín dụng trong giai đoạn khó khăn. Ngược lại, ở nhóm không bị kiệt quệ tài chính, sự khác biệt này không rõ ràng.

3. Quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông làm giảm chi phí nợ ở công ty nhà nước: Các công ty nhà nước có quyền kiểm soát vượt trội cao có chi phí sử dụng nợ thấp hơn so với các công ty có quyền kiểm soát thấp, trong khi ở công ty tư nhân, quyền kiểm soát vượt trội lại làm tăng chi phí nợ do rủi ro đạo đức.

4. Mức độ phát triển kinh tế địa phương ảnh hưởng đến mối quan hệ: Chi phí sử dụng nợ của công ty nhà nước thấp hơn công ty tư nhân rõ rệt tại các tỉnh, thành phố kém phát triển. Ở các địa phương phát triển, sự khác biệt về chi phí nợ giữa hai nhóm không đáng kể, do ưu đãi nhà nước giảm hiệu lực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc chi phí sử dụng nợ thấp hơn ở các công ty nhà nước là do sự bảo lãnh ngầm từ nhà nước, giảm thiểu rủi ro tín dụng và chi phí đại diện. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế cho thấy ưu đãi thương mại và sự hỗ trợ tài chính từ nhà nước giúp giảm chi phí vay vốn. Tuy nhiên, trong điều kiện quyền kiểm soát vượt trội, công ty nhà nước có thể tận dụng lợi thế này để giảm chi phí nợ, trái ngược với công ty tư nhân, nơi quyền kiểm soát cao làm tăng rủi ro đạo đức và chi phí vay.

Sự khác biệt về chi phí nợ giữa các tỉnh, thành phố phát triển và kém phát triển phản ánh vai trò của môi trường kinh tế vĩ mô trong việc định giá rủi ro tín dụng. Ở địa phương kém phát triển, ưu đãi nhà nước có giá trị hơn, trong khi ở địa phương phát triển, thị trường vốn hoạt động hiệu quả hơn, làm giảm tác động của sở hữu nhà nước.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh giá trị trung bình LNIR giữa các nhóm sở hữu và điều kiện tài chính, cũng như bảng phân tích hồi quy chi tiết các mẫu nhỏ để minh họa sự khác biệt về tác động của các yếu tố kiểm soát.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường vai trò giám sát và quản trị công ty nhà nước: Cần cải thiện cơ chế quản trị nhằm giảm chi phí đại diện và rủi ro đạo đức, từ đó tối ưu hóa chi phí sử dụng nợ. Chủ thể thực hiện là các cơ quan quản lý nhà nước và ban lãnh đạo doanh nghiệp, trong vòng 1-2 năm tới.

2. Khuyến khích quyền kiểm soát vượt trội hợp lý: Định hướng cổ đông nhà nước duy trì quyền kiểm soát vượt trội nhằm tận dụng ưu đãi bảo lãnh, đồng thời hạn chế quyền kiểm soát quá mức gây lãng phí nguồn lực. Thời gian thực hiện trong 3 năm, do các cơ quan quản lý và cổ đông lớn phối hợp.

3. Phát triển môi trường kinh tế địa phương: Đẩy mạnh phát triển kinh tế các tỉnh, thành phố nhằm giảm sự phụ thuộc vào ưu đãi nhà nước, tạo điều kiện cho thị trường vốn hoạt động hiệu quả hơn. Chủ thể là chính quyền địa phương và Bộ Kế hoạch & Đầu tư, kế hoạch dài hạn 5 năm.

4. Tăng cường minh bạch thông tin và công bố báo cáo tài chính: Giảm thiểu thông tin bất cân xứng để hạ chi phí sử dụng nợ, đặc biệt ở các công ty nhà nước. Thực hiện bởi các doanh nghiệp niêm yết và cơ quan quản lý chứng khoán, trong vòng 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý doanh nghiệp nhà nước: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí sử dụng nợ để tối ưu hóa cấu trúc vốn và nâng cao hiệu quả tài chính.

2. Cơ quan quản lý nhà nước và chính sách: Đánh giá tác động của sở hữu nhà nước đến chi phí tài chính, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp cho doanh nghiệp nhà nước và khu vực tư nhân.

3. Nhà đầu tư và chủ nợ: Hiểu rõ rủi ro và ưu đãi liên quan đến sở hữu nhà nước để đưa ra quyết định đầu tư và cho vay chính xác hơn.

4. Các nhà nghiên cứu và học viên kinh tế, tài chính: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực nghiệm về mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và chi phí sử dụng nợ trong bối cảnh kinh tế Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Sở hữu nhà nước ảnh hưởng thế nào đến chi phí sử dụng nợ?
   Sở hữu nhà nước thường làm giảm chi phí sử dụng nợ nhờ sự bảo lãnh ngầm và ưu đãi từ nhà nước, giúp giảm rủi ro tín dụng cho chủ nợ.

2. Tình trạng tài chính của công ty có tác động gì đến mối quan hệ này?
   Các công ty nhà nước trong tình trạng kiệt quệ tài chính vẫn có chi phí nợ thấp hơn do được nhà nước hỗ trợ, trong khi công ty tư nhân chịu chi phí cao hơn.

3. Quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông ảnh hưởng ra sao?
   Ở công ty nhà nước, quyền kiểm soát vượt trội giúp giảm chi phí nợ, còn ở công ty tư nhân, nó làm tăng chi phí do rủi ro đạo đức và xung đột lợi ích.

4. Mức độ phát triển kinh tế địa phương có vai trò gì?
   Tại các tỉnh, thành phố kém phát triển, ưu đãi nhà nước làm giảm chi phí nợ cho công ty nhà nước rõ rệt hơn so với địa phương phát triển.

5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đảm bảo tính chính xác?
   Phương pháp hồi quy GMM được áp dụng để xử lý vấn đề nội sinh và tự tương quan trong dữ liệu bảng động, giúp kết quả nghiên cứu có độ tin cậy cao.

Kết luận

• Chi phí sử dụng nợ của các công ty nhà nước niêm yết tại Việt Nam thấp hơn so với công ty tư nhân trong giai đoạn 2011-2015.
• Tình trạng kiệt quệ tài chính làm tăng vai trò bảo lãnh ngầm của nhà nước, giảm chi phí nợ cho công ty nhà nước.
• Quyền kiểm soát vượt trội của cổ đông có tác động trái chiều giữa công ty nhà nước và tư nhân đối với chi phí sử dụng nợ.
• Mức độ phát triển kinh tế địa phương ảnh hưởng đến hiệu quả của ưu đãi nhà nước trong việc giảm chi phí sử dụng nợ.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản trị, chính sách và phát triển kinh tế nhằm tối ưu hóa chi phí sử dụng nợ cho doanh nghiệp nhà nước.

Tiếp theo, các nhà quản lý và nhà nghiên cứu nên triển khai các đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả tài chính doanh nghiệp, đồng thời mở rộng nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng khác trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay. Để cập nhật thêm kiến thức và ứng dụng thực tiễn, độc giả được khuyến khích tham khảo toàn bộ luận văn và các tài liệu liên quan.