I. Tổng Quan Về Lvts 2012 Kiến Trúc Gốm Bầu Trúc Ninh Thuận
Nghề và làng nghề truyền thống là những biểu tượng văn hóa bền bỉ, giàu sức sống của Việt Nam. Làng nghề không chỉ là nơi sản xuất mà còn là tổng thể môi trường văn hóa - kinh tế - xã hội. Mỗi cộng đồng dân tộc có kho tàng di sản riêng. Dân tộc Chăm cũng vậy, tạo ra nền văn hoá ChămPa đa sắc thái, thể hiện qua nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, các nghề thủ công truyền thống của người Chăm đã dần bị mai một. Trong đó, làng nghề gốm Bầu Trúc được biết đến như là một trong hai làng gốm cổ xưa nhất Đông Nam Á, gắn liền với sự hình thành và phát triển lâu đời, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc của cộng đồng người Chăm ở Ninh Thuận. Điều kiện địa sinh thái, địa văn hóa của vùng đất Ninh Thuận đã tạo nên sự khác biệt cho kiến trúc làng nghề gốm Bầu Trúc, thể hiện qua cấu trúc không gian làng, tổ chức không gian ở, không gian sản xuất, không gian cộng đồng.
1.1. Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển Làng Nghề Gốm Bầu Trúc
Làng nghề gốm Bầu Trúc có lịch sử lâu đời, gắn liền với sự hình thành và phát triển của cộng đồng người Chăm ở Ninh Thuận. Gốm Bầu Trúc mang những đặc trưng riêng, thể hiện bản sắc văn hóa của dân tộc Chăm. Những tác phẩm gốm ra đời, tuy mộc mạc, nghèo nàn về kiểu dáng nhưng cái hồn cổ của nó thì không thể lẫn lộn được với bất cứ dân tộc nào khác; chính điều đó đã tạo nên giá trị độc đáo và sức hút mãnh liệt cho gốm Chăm Bầu Trúc. Cần có những nghiên cứu sâu sắc hơn để bảo tồn và phát huy những giá trị lịch sử của làng nghề này.
1.2. Giá Trị Văn Hóa và Kiến Trúc Đặc Trưng của Gốm Bầu Trúc
Kiến trúc làng nghề gốm Bầu Trúc thể hiện qua cấu trúc không gian làng, tổ chức không gian ở, không gian sản xuất, không gian cộng đồng. Cùng với hệ thống lễ hội, phong tục tập quán, nếp sống đậm nét dân gian, giàu tính nhân văn đã hình thành nên bản sắc văn hóa độc đáo của người Chăm Bầu Trúc. Tất cả các yếu tố trên không chỉ là tài sản riêng của người Chăm mà còn là kho báu của cả dân tộc. Sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa và kiến trúc tạo nên sức hút đặc biệt cho làng nghề, góp phần quan trọng vào sự phát triển du lịch của Ninh Thuận.
II. Thách Thức Đô Thị Hóa Bảo Tồn Kiến Trúc Làng Nghề Ninh Thuận
Trong những năm gần đây, tỉnh Ninh Thuận đã có nhiều thay đổi đáng kể cả về diện mạo không gian đô thị lẫn phương hướng phát triển kinh tế, khiến cho làng nghề gốm Bầu Trúc được đặt vào một vị thế mới, không chỉ là một làng nghề đơn thuần mà nó còn hàm chứa nhiều giá trị lớn lao cần được khai thác và phát triển đúng mực. Nhất là trong bối cảnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa (CNH – HĐH) đất nước hiện nay, khi Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về Nông nghiệp, nông dân, nông thôn (Tam nông), xác định mục tiêu xây dựng nông thôn mới (NTM) đến năm 2020. Nhiều khu vực nông thôn ở Ninh Thuận đã dần đô thị hóa, đời sống người dân cũng có nhiều thay đổi. Theo đó thì nhiều vùng quê, kể cả làng nghề Bầu Trúc như được thay da đổi thịt.
2.1. Bất Cập Trong Quy Hoạch và Kiến Trúc Cảnh Quan Làng Nghề
Vẫn còn nhiều bất cập trong quy hoạch – kiến trúc, cảnh quan – môi trường, cơ sở hạ tầng,… dẫn đến chất lượng cuộc sống của người Chăm nơi đây chưa được nâng cao đúng mức. Những ngôi nhà tranh, vách đất, những khuôn viên đông đúc biểu trưng cho một đại gia đình mẫu hệ Chăm đã dần nhường chỗ cho những ngôi nhà bê tông vững chãi với lối kiến trúc của thành thị hay nói đúng hơn là của người Kinh một cách tùy tiện. Cần có quy hoạch bài bản, bảo tồn những nét kiến trúc truyền thống, đồng thời cải thiện cơ sở hạ tầng để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
2.2. Vấn Đề Ô Nhiễm Môi Trường Trong Sản Xuất Gốm Truyền Thống
Không gian sản xuất hình thành một cách tự phát với dây chuyền chồng chéo, môi trường sản xuất không đảm bảo cho sức khỏe người dân, qui mô sản xuất nhỏ lẻ thiếu định hướng và thị trường tiêu thụ ổn định. Để Bầu Trúc trở thành làng nghề phát triển bền vững, điểm du lịch văn hóa thu hút và Ninh Thuận là một trong những điểm đến của Việt Nam trong tương lai thì việc nghiên cứu bảo tồn, cải tạo và phát triển làng nghề là việc cần thiết phải thực hiện ngay từ bây giờ. Cần có giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường trong sản xuất gốm, đảm bảo sức khỏe cho người dân và bảo vệ cảnh quan làng nghề.
III. Giải Pháp Bảo Tồn Phát Triển Kiến Trúc Làng Nghề Bền Vững
Phải làm sao để bảo tồn, cải tạo và phát triển kiến trúc làng nghề gốm Bầu Trúc trong môi trường đô thị hoá mà thực chất là hiện đại hoá, hợp lý hoá các thành phần trong cơ cấu làng cho phù hợp với cuộc sống văn minh mà vẫn gìn giữ và phát huy được các giá trị truyền thống lâu đời vốn có. Là một nước đang phát triển, nền kinh tế Việt Nam còn phụ thuộc chủ yếu vào nông nghiệp và công nghiệp nhẹ. Sự khôi phục và phát triển của các làng nghề nước ta trong những năm gần đây có ý nghĩa tích cực về kinh tế - xã hội, đặc biệt trong tiến trình CNH - HĐH tỉnh Ninh Thuận nói riêng và đất nước nói chung để hội nhập cùng thế giới.
3.1. Phát Huy Giá Trị Văn Hóa Trong Phát Triển Du Lịch Làng Nghề
Cần khai thác tiềm năng du lịch văn hóa của làng nghề gốm Bầu Trúc, giới thiệu đến du khách những giá trị văn hóa độc đáo của người Chăm. Phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, gắn liền với nghề gốm truyền thống. Tạo điều kiện cho người dân tham gia vào hoạt động du lịch, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống.
3.2. Xây Dựng Mô Hình Phát Triển Nông Thôn Mới Gắn Với Làng Nghề
Xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở các địa phương, là cốt lõi của việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 26 về Tam nông. Đây chính là một cuộc cách mạng phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cùng với sự tham gia của người dân. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội và người dân để xây dựng mô hình phát triển nông thôn mới phù hợp với đặc thù của làng nghề gốm Bầu Trúc.
3.3. Bảo Tồn Kiến Trúc Làng Nghề Gắn Với Cải Thiện Môi Trường Sống
Bảo tồn những giá trị kiến trúc truyền thống của làng nghề, đồng thời cải thiện môi trường sống cho người dân. Xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, đảm bảo vệ sinh môi trường. Tạo không gian xanh, thoáng đãng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
IV. Nghiên Cứu Lvts 2012 Bài Học Ứng Dụng Cho Ninh Thuận
Việc tìm hiểu, nghiên cứu về Kiến trúc làng nghề gốm Bầu Trúc trong chiến lược xây dựng nông thôn mới tỉnh Ninh Thuận là rất sát thực và cần thiết. Xây dựng NTM là một chương trình tổng thể phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở các địa phương, là cốt lõi của việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 26 về Tam nông. Đây chính là một cuộc cách mạng phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cùng với sự tham gia của người dân. Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM có phạm vi khá rộng, phản ánh khá bao quát toàn bộ diện mạo nông thôn sau khi trở thành NTM. Tuy nhiên, trong công trình nghiên cứu này, tác giả chỉ xin giải quyết những vấn đề thuộc phạm vi ngành học của mình.
4.1. Đánh Giá Hiệu Quả Của Lvts 2012 Trong Bối Cảnh Nông Thôn Mới
Cần đánh giá hiệu quả của việc ứng dụng LVTS 2012 vào phát triển làng nghề. Phân tích những thành công và hạn chế của chương trình, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu. Nghiên cứu các mô hình phát triển làng nghề thành công ở Việt Nam và trên thế giới, áp dụng vào điều kiện thực tế của làng nghề gốm Bầu Trúc.
4.2. Phân Tích SWOT Cho Làng Nghề Gốm Bầu Trúc Hiện Nay
Phân tích SWOT (Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức) của làng nghề gốm Bầu Trúc. Xác định những lợi thế cạnh tranh của làng nghề, đồng thời nhận diện những thách thức cần vượt qua. Xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, tận dụng tối đa cơ hội và giảm thiểu những rủi ro.
V. Hướng Đi Mới Cho Phát Triển Làng Nghề Truyền Thống Ninh Thuận
Để Bầu Trúc trở thành làng nghề phát triển bền vững, điểm du lịch văn hóa thu hút và Ninh Thuận là một trong những điểm đến của Việt Nam trong tương lai thì việc nghiên cứu bảo tồn, cải tạo và phát triển làng nghề là việc cần thiết phải thực hiện ngay từ bây giờ. Phải làm sao để bảo tồn, cải tạo và phát triển kiến trúc làng nghề gốm Bầu Trúc trong môi trường đô thị hoá mà thực chất là hiện đại hoá, hợp lý hoá các thành phần trong cơ cấu làng cho phù hợp với cuộc sống văn minh mà vẫn gìn giữ và phát huy được các giá trị truyền thống lâu đời vốn có.
5.1. Đầu Tư và Phát Triển Cơ Sở Hạ Tầng Làng Nghề Gốm Bầu Trúc
Nâng cấp hệ thống giao thông, điện, nước, viễn thông để phục vụ cho sản xuất và du lịch. Xây dựng khu xử lý nước thải, rác thải để bảo vệ môi trường. Đầu tư xây dựng các công trình công cộng như nhà văn hóa, trạm y tế, trường học để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
5.2. Tạo Liên Kết Giữa Sản Xuất Du Lịch và Tiêu Thụ Sản Phẩm
Xây dựng chuỗi giá trị từ sản xuất, du lịch đến tiêu thụ sản phẩm. Hỗ trợ người dân quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên thị trường trong và ngoài nước. Phát triển các kênh phân phối đa dạng, đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
VI. Kết Luận Giá Trị Kiến Trúc Làng Nghề Nông Thôn Mới
Xây dựng nông thôn mới không chỉ là xây dựng cơ sở hạ tầng, mà còn là bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Làng nghề gốm Bầu Trúc là một di sản văn hóa quý giá, cần được bảo tồn và phát triển để góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh Ninh Thuận. Việc bảo tồn và phát triển kiến trúc làng nghề, đồng thời với việc xây dựng nông thôn mới, sẽ tạo ra một diện mạo mới cho vùng quê Ninh Thuận, vừa hiện đại vừa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
6.1. Cam Kết và Hành Động Để Bảo Vệ Gốm Bầu Trúc Truyền Thống
Cần có sự cam kết và hành động cụ thể từ các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội và người dân để bảo vệ và phát triển làng nghề gốm Bầu Trúc. Xây dựng các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho người dân yên tâm sản xuất và kinh doanh. Nâng cao ý thức bảo tồn văn hóa cho cộng đồng.
6.2. Tầm Nhìn Phát Triển Bền Vững Cho Làng Nghề và Ninh Thuận
Hướng tới một tầm nhìn phát triển bền vững cho làng nghề và tỉnh Ninh Thuận. Phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường và bảo tồn văn hóa. Xây dựng một cộng đồng văn minh, giàu đẹp, đáng sống.
