Tổng quan nghiên cứu

Vận tải hàng không đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt đối với các khu vực có tiềm năng du lịch như đảo Phú Quốc. Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc (PQIA) được đầu tư hiện đại, trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế và nội địa, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, thương mại và kinh tế địa phương. Từ năm 2012 đến 2016, sản lượng hành khách qua PQIA tăng trưởng bình quân 25,44% mỗi năm, đạt trên 2,1 triệu khách năm 2016, vượt công suất thiết kế ban đầu. Do đó, việc xây dựng chiến lược phát triển kinh doanh cho PQIA là cần thiết nhằm khai thác tối đa tiềm năng, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh và các yếu tố môi trường tác động đến PQIA, từ đó hoạch định chiến lược phát triển kinh doanh phù hợp và đề xuất các giải pháp thực hiện hiệu quả. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 11/2017 đến tháng 01/2018, tập trung vào các hoạt động kinh doanh của PQIA, với phạm vi phân tích bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng phát triển bền vững cảng hàng không, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, thúc đẩy phát triển du lịch và giao thương khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết hoạch định chiến lược của Fred David: tập trung vào phân tích môi trường bên trong và bên ngoài thông qua các ma trận IFE (Internal Factor Evaluation), EFE (External Factor Evaluation), SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) và QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) để lựa chọn chiến lược tối ưu.

  • Mô hình Thẻ điểm cân bằng và Bản đồ chiến lược của Kaplan và Norton: giúp quản lý tiến trình thực thi chiến lược, đảm bảo sự đồng bộ giữa các mục tiêu và hoạt động của tổ chức.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: chiến lược kinh doanh, quản trị chiến lược, ma trận SWOT, ma trận IFE và EFE, ma trận QSPM, tư nhân hóa sân bay, và các hình thức hợp tác công - tư trong lĩnh vực hàng không.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo sản lượng, tài liệu của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam, các báo cáo ngành hàng không và các tài liệu liên quan.

  • Dữ liệu sơ cấp: thu thập qua phỏng vấn trực tiếp và bảng câu hỏi với 25 chuyên gia trong ngành hàng không, bao gồm cán bộ lãnh đạo PQIA, Cục Hàng không Việt Nam và Học viện Hàng không Việt Nam.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích thống kê số liệu sản lượng, tài chính qua các năm.

  • Sử dụng ma trận SWOT để tổng hợp các yếu tố nội bộ và bên ngoài.

  • Áp dụng ma trận IFE, EFE để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố.

  • Sử dụng ma trận QSPM để định lượng và lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp.

  • So sánh, tổng hợp và phân tích định tính dựa trên ý kiến chuyên gia.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 11/2017 đến tháng 01/2018, đảm bảo thu thập và xử lý dữ liệu đầy đủ, chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng sản lượng hành khách và hàng hóa ấn tượng: Từ 2012 đến 2016, sản lượng hành khách qua PQIA tăng bình quân 25,44%/năm, đạt trên 2,1 triệu khách năm 2016. Hàng hóa và bưu kiện cũng tăng trưởng bình quân 25,93%/năm, từ 1.734 kg năm 2012 lên 1.847 kg năm 2016.

  2. Tăng trưởng tài chính ổn định: Tổng doanh thu giai đoạn 2012-2016 đạt gần 984 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân 5,8%/năm. Lợi nhuận năm 2016 tăng 81% so với năm 2012, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 16,2%/năm. Nộp ngân sách nhà nước tăng 66% trong cùng kỳ, đạt hơn 20 tỷ đồng năm 2016.

  3. Đánh giá môi trường bên ngoài (Ma trận EFE): Tổng điểm 2,977 trên thang điểm 4, cho thấy PQIA phản ứng tốt hơn mức trung bình với các cơ hội và thách thức bên ngoài. Các cơ hội nổi bật gồm nhu cầu vận tải hàng không tăng cao, vị trí địa lý thuận lợi, sự hỗ trợ từ Tổng công ty và hội nhập kinh tế quốc tế.

  4. Đánh giá môi trường bên trong (Ma trận IFE): Tổng điểm 2,722 trên thang điểm 4, cho thấy sức mạnh nội bộ của PQIA ở mức trên trung bình. Điểm mạnh gồm đội ngũ lãnh đạo có trình độ, năng lực tài chính tốt, cơ sở hạ tầng hiện đại và chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá cao. Điểm yếu gồm chính sách giá chưa linh hoạt, bộ phận marketing chưa chuyên nghiệp, nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế và chất lượng dịch vụ chưa được quan tâm đúng mức.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng mạnh mẽ về sản lượng và tài chính phản ánh hiệu quả đầu tư và quản lý của PQIA trong giai đoạn 2012-2016. Tuy nhiên, việc công suất sân bay đã vượt thiết kế cho thấy nhu cầu mở rộng và nâng cấp cơ sở hạ tầng là cấp thiết. Kết quả ma trận EFE và IFE cho thấy PQIA đang tận dụng tốt các cơ hội bên ngoài nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế nội bộ cần khắc phục để nâng cao năng lực cạnh tranh.

So với các nghiên cứu về hoạch định chiến lược trong lĩnh vực hàng không và các ngành kinh tế khác, việc áp dụng đồng bộ các công cụ phân tích chiến lược như SWOT, QSPM giúp PQIA có cơ sở khoa học để lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp. Việc chú trọng phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng lực marketing và điều chỉnh chính sách giá sẽ giúp PQIA khai thác hiệu quả hơn các tiềm năng thị trường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tăng trưởng sản lượng hành khách, biểu đồ doanh thu và lợi nhuận qua các năm, bảng tổng hợp điểm ma trận EFE và IFE để minh họa rõ ràng các phân tích.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng

    • Động từ hành động: Cải thiện, đào tạo, áp dụng công nghệ mới.
    • Mục tiêu: Tăng mức độ hài lòng khách hàng lên trên 90% trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý PQIA phối hợp với các phòng ban dịch vụ.

  2. Phát triển thị trường và mở rộng mạng lưới đường bay

    • Động từ hành động: Xúc tiến, hợp tác, mở rộng.
    • Mục tiêu: Tăng số lượng đường bay quốc tế thêm ít nhất 3 tuyến mới trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và Quan hệ đối tác.

  3. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

    • Động từ hành động: Tuyển dụng, đào tạo, nâng cao trình độ ngoại ngữ và chuyên môn.
    • Mục tiêu: Đào tạo 80% nhân viên đạt chuẩn kỹ năng chuyên ngành trong 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo.

  4. Hoàn thiện chính sách giá và đa dạng hóa dịch vụ

    • Động từ hành động: Rà soát, điều chỉnh, phát triển sản phẩm dịch vụ mới.
    • Mục tiêu: Tối ưu hóa doanh thu phi hàng không chiếm trên 50% tổng doanh thu trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng Kinh doanh.

  5. Đẩy mạnh đầu tư mở rộng cơ sở hạ tầng

    • Động từ hành động: Triển khai, hoàn thiện, nâng cấp.
    • Mục tiêu: Hoàn thành mở rộng nhà ga và sân đỗ máy bay theo kế hoạch năm 2017, đáp ứng công suất 4 triệu khách/năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để hoạch định chiến lược phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn, cải tiến dịch vụ và quản lý nguồn nhân lực.

  2. Các nhà hoạch định chính sách ngành hàng không và giao thông vận tải

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động cảng hàng không, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.
    • Use case: Định hướng phát triển hạ tầng hàng không, chính sách thuế và hỗ trợ đầu tư.

  3. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp trong lĩnh vực hàng không và du lịch

    • Lợi ích: Nắm bắt tiềm năng phát triển của PQIA và khu vực Phú Quốc để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.
    • Use case: Đầu tư phát triển dịch vụ hàng không, du lịch và logistics.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, quản trị chiến lược

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực hàng không.
    • Use case: Tham khảo tài liệu nghiên cứu, phát triển đề tài luận văn và nghiên cứu chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. PQIA đã đạt được những thành tựu gì trong giai đoạn 2012-2016?
    PQIA tăng trưởng sản lượng hành khách bình quân 25,44%/năm, đạt trên 2,1 triệu khách năm 2016, doanh thu tăng trưởng ổn định với lợi nhuận tăng 81% so với năm 2012. Đây là minh chứng cho hiệu quả đầu tư và quản lý của cảng.

  2. Các yếu tố bên ngoài nào ảnh hưởng lớn đến hoạt động của PQIA?
    Các yếu tố gồm nhu cầu vận tải hàng không tăng cao, vị trí địa lý thuận lợi, sự hỗ trợ từ Tổng công ty, hội nhập kinh tế quốc tế và chính sách phát triển ngành hàng không trong nước.

  3. Điểm mạnh và điểm yếu nội bộ của PQIA là gì?
    Điểm mạnh gồm đội ngũ lãnh đạo có trình độ, năng lực tài chính tốt, cơ sở hạ tầng hiện đại và chất lượng dịch vụ cao. Điểm yếu là chính sách giá chưa linh hoạt, marketing chưa chuyên nghiệp, nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế.

  4. PQIA có kế hoạch mở rộng và nâng cấp cơ sở hạ tầng như thế nào?
    PQIA đã triển khai dự án mở rộng nhà ga hành khách và hệ thống đường lăn, sân đỗ máy bay với tổng mức đầu tư lớn, dự kiến hoàn thành trong năm 2017, nhằm nâng công suất phục vụ lên 4 triệu khách/năm.

  5. Làm thế nào để PQIA nâng cao năng lực cạnh tranh trong tương lai?
    Cảng cần tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển thị trường, đào tạo nguồn nhân lực, điều chỉnh chính sách giá và đa dạng hóa dịch vụ, đồng thời đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Kết luận

  • PQIA đã đạt được tăng trưởng ấn tượng về sản lượng hành khách và tài chính trong giai đoạn 2012-2016, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế địa phương.
  • Phân tích môi trường bên trong và bên ngoài cho thấy PQIA có nhiều cơ hội thuận lợi nhưng cũng tồn tại những điểm yếu cần khắc phục để phát triển bền vững.
  • Việc áp dụng các công cụ quản trị chiến lược như ma trận SWOT, IFE, EFE và QSPM giúp lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp, tập trung vào nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển thị trường và nguồn nhân lực.
  • Các dự án mở rộng cơ sở hạ tầng đang được triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu tăng trưởng và nâng cao năng lực phục vụ.
  • Giai đoạn tiếp theo cần tập trung thực hiện các giải pháp chiến lược đã đề xuất, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế và ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Next steps: Tiếp tục theo dõi tiến độ các dự án mở rộng, đánh giá hiệu quả thực thi chiến lược định kỳ và điều chỉnh phù hợp với biến động thị trường.

Call-to-action: Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành hàng không nên áp dụng kết quả nghiên cứu này để xây dựng kế hoạch phát triển bền vững cho PQIA, góp phần nâng cao vị thế sân bay trong khu vực và quốc tế.