I. Cơ sở lý luận về thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng quyền sử dụng đất
Chương này tập trung phân tích cơ sở lý luận về thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với chuyển nhượng quyền sử dụng đất (CNQSD). Tác giả đưa ra khái niệm về thuế TNCN, nhấn mạnh đây là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập của cá nhân từ các nguồn khác nhau, bao gồm cả CNQSD đất. Thuế TNCN có vai trò quan trọng trong việc điều tiết thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước (NSNN). Đặc biệt, thuế TNCN từ CNQSD đất được xem là một trong những nguồn thu lớn, góp phần quản lý thị trường đất đai hiệu quả.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế TNCN
Thuế TNCN là khoản tiền mà cá nhân phải nộp vào NSNN từ các nguồn thu nhập hợp pháp. Đây là loại thuế trực thu, đánh trực tiếp vào thu nhập của cá nhân, không thông qua hành vi tiêu dùng. Thuế TNCN có tính ổn định không cao do chịu ảnh hưởng bởi biến động kinh tế - xã hội. Đối tượng chịu thuế bao gồm cá nhân cư trú và không cư trú có thu nhập phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam. Thuế TNCN cũng gắn liền với chính sách xã hội, thể hiện qua các khoản miễn, giảm thuế nhằm đảm bảo công bằng.
1.2. Đặc điểm của thuế TNCN từ CNQSD đất
Thuế TNCN từ CNQSD đất có những đặc điểm riêng do liên quan đến thị trường bất động sản. Thu nhập từ CNQSD đất được xác định dựa trên giá chuyển nhượng, thường biến động theo thị trường. Việc quản lý và thu thuế từ CNQSD đất gặp nhiều khó khăn do tình trạng trốn thuế, lách thuế phổ biến. Đồng thời, thuế TNCN từ CNQSD đất đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết thị trường đất đai, hạn chế đầu cơ và tăng nguồn thu cho NSNN.
II. Thực trạng pháp luật thuế TNCN đối với CNQSD đất tại Quảng Nam
Chương này phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng thuế TNCN từ CNQSD đất tại tỉnh Quảng Nam. Tác giả chỉ ra rằng, mặc dù pháp luật thuế đã được hoàn thiện, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong quá trình thực hiện. Quảng Nam là địa phương có thị trường đất đai sôi động, dẫn đến số lượng giao dịch CNQSD đất tăng nhanh. Tuy nhiên, việc quản lý thuế tại địa phương còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng thất thu thuế. Các biện pháp quản lý thuế chưa đủ mạnh để ngăn chặn hành vi trốn thuế, lách thuế.
2.1. Thực trạng pháp luật thuế TNCN
Pháp luật thuế TNCN từ CNQSD đất tại Việt Nam đã được quy định trong Luật Thuế TNCN năm 2007 và sửa đổi năm 2012. Tuy nhiên, các quy định này vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng, dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng. Đặc biệt, việc xác định giá chuyển nhượng đất đai thường không chính xác, gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc tính toán và thu thuế. Ngoài ra, các quy định về miễn, giảm thuế cũng chưa được áp dụng hiệu quả, dẫn đến tình trạng bất công trong việc đóng góp thuế.
2.2. Thực tiễn áp dụng tại Quảng Nam
Tại Quảng Nam, thị trường đất đai phát triển mạnh, kéo theo số lượng giao dịch CNQSD đất tăng nhanh. Tuy nhiên, việc quản lý thuế tại địa phương còn nhiều hạn chế. Các cơ quan thuế gặp khó khăn trong việc kiểm soát các giao dịch, dẫn đến tình trạng thất thu thuế. Ngoài ra, việc tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế chưa được thực hiện hiệu quả, gây khó khăn cho người dân trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Điều này đòi hỏi cần có các giải pháp quản lý thuế hiệu quả hơn.
III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật thuế TNCN
Chương này đề xuất các định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật thuế TNCN từ CNQSD đất. Tác giả nhấn mạnh cần sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Đồng thời, cần tăng cường công tác quản lý thuế, đặc biệt là việc kiểm soát các giao dịch CNQSD đất. Các giải pháp cụ thể bao gồm: hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế, và nâng cao nhận thức của người dân về nghĩa vụ thuế.
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật
Để hoàn thiện pháp luật thuế TNCN từ CNQSD đất, cần sửa đổi các quy định về xác định giá chuyển nhượng, đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Ngoài ra, cần bổ sung các quy định về miễn, giảm thuế phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế trong việc quản lý thuế, đặc biệt là các hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
3.2. Giải pháp thực hiện tại Quảng Nam
Tại Quảng Nam, cần tăng cường công tác quản lý thuế thông qua việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, đảm bảo tính chính xác trong việc xác định giá chuyển nhượng. Ngoài ra, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế để ngăn chặn hành vi trốn thuế, lách thuế. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của người dân về nghĩa vụ thuế thông qua các chương trình tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế.
