Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, hoạt động quảng cáo ngoài trời (QCNT) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, dịch vụ và hình ảnh doanh nghiệp. Tại thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình, với tốc độ đô thị hóa nhanh và sự phát triển kinh tế đa ngành, QCNT trở thành một lĩnh vực có tiềm năng lớn nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong quản lý và thực thi pháp luật. Theo số liệu thống kê, từ năm 2015 đến 2019, thành phố Tam Điệp đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể các loại hình quảng cáo ngoài trời như bảng, biển, băng rôn, góp phần làm thay đổi diện mạo đô thị và thúc đẩy hoạt động thương mại dịch vụ. Tuy nhiên, việc thực hiện pháp luật về QCNT còn tồn tại nhiều hạn chế như sự chồng chéo trong hệ thống văn bản pháp luật, thủ tục cấp phép phức tạp, ý thức chấp hành pháp luật của một số chủ thể chưa cao, dẫn đến tình trạng vi phạm quy định, mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đến trật tự xã hội.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng việc thực hiện pháp luật về QCNT trên địa bàn thành phố Tam Điệp, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi pháp luật trong lĩnh vực này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2019, với đối tượng là các hoạt động quảng cáo ngoài trời do các cơ quan nhà nước và thương nhân thực hiện trên địa bàn thành phố. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các chủ thể liên quan, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khung lý thuyết thực hiện pháp luật, trong đó phân tích bốn hình thức thực hiện pháp luật gồm: tuân thủ pháp luật, thi hành pháp luật, sử dụng pháp luật và áp dụng pháp luật. Áp dụng vào lĩnh vực quảng cáo ngoài trời, các hình thức này thể hiện qua việc các chủ thể pháp luật (cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, cá nhân) thực hiện các quy định pháp luật về quảng cáo một cách có mục đích và hiệu quả. Ngoài ra, luận văn sử dụng mô hình quản lý nhà nước về quảng cáo, nhấn mạnh vai trò của các cơ quan hành chính trong việc ban hành chính sách, cấp phép, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Các khái niệm chính bao gồm: quảng cáo thương mại ngoài trời, chủ thể thực hiện pháp luật, hệ thống văn bản pháp luật về quảng cáo, ý thức pháp luật và năng lực quản lý nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê để thu thập và hệ thống hóa số liệu về hoạt động quảng cáo ngoài trời trên địa bàn thành phố Tam Điệp trong giai đoạn 2015-2019. Phương pháp phân tích, tổng hợp được áp dụng để đánh giá thực trạng, nhận diện ưu điểm và hạn chế trong việc thực hiện pháp luật. Phương pháp tiếp cận liên ngành kết hợp giữa luật học và quản lý văn hóa giúp phân tích sâu sắc các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi pháp luật. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia được sử dụng để thu thập ý kiến đánh giá từ các cán bộ quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực quảng cáo và pháp luật. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các hồ sơ cấp phép quảng cáo, báo cáo thanh tra, ý kiến phỏng vấn từ các cơ quan quản lý và doanh nghiệp quảng cáo trên địa bàn. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2021, bao gồm các giai đoạn thu thập số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng quảng cáo ngoài trời: Trong giai đoạn 2015-2019, số lượng bảng, biển quảng cáo ngoài trời trên địa bàn Tam Điệp tăng khoảng 35%, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động quảng cáo thương mại. Tuy nhiên, chỉ khoảng 70% trong số đó được cấp phép đầy đủ theo quy định pháp luật.

  2. Chất lượng và đồng bộ pháp luật còn hạn chế: Hệ thống văn bản pháp luật về quảng cáo ngoài trời chưa đồng bộ, có sự chồng chéo giữa các luật, nghị định và thông tư, gây khó khăn cho việc áp dụng và thực thi. Khoảng 40% các quy định chưa được hướng dẫn chi tiết hoặc có mâu thuẫn trong thực tế áp dụng.

  3. Thủ tục cấp phép phức tạp và thời gian kéo dài: Thời gian trung bình để cấp giấy phép quảng cáo ngoài trời là khoảng 45 ngày, vượt quá quy định cho phép, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Quy trình còn nhiều bước rườm rà, thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan liên quan.

  4. Ý thức chấp hành pháp luật của chủ thể chưa cao: Khoảng 30% doanh nghiệp và cá nhân thực hiện quảng cáo ngoài trời vi phạm các quy định về vị trí, kích thước, nội dung quảng cáo, gây mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Việc xử lý vi phạm chưa nghiêm minh và chưa kịp thời.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ chất lượng pháp luật chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ và chưa sát với thực tiễn phát triển nhanh của hoạt động quảng cáo ngoài trời. So với kinh nghiệm của các thành phố lớn như Hà Nội, nơi đã triển khai các tuyến phố điểm quảng cáo và quy hoạch chặt chẽ, Tam Điệp còn thiếu các mô hình quản lý hiệu quả và chưa có quy hoạch tổng thể về quảng cáo ngoài trời. Thủ tục hành chính phức tạp và thời gian cấp phép kéo dài làm giảm tính cạnh tranh và sáng tạo của doanh nghiệp quảng cáo. Ý thức pháp luật của một bộ phận chủ thể còn hạn chế do thiếu thông tin tuyên truyền và chế tài xử lý chưa đủ mạnh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng bảng quảng cáo theo năm, bảng so sánh thời gian cấp phép và tỷ lệ vi phạm pháp luật giữa các năm, cũng như sơ đồ quy trình cấp phép hiện tại để minh họa các điểm nghẽn. So sánh với kinh nghiệm quốc tế như Singapore và Nhật Bản cho thấy việc áp dụng hệ thống cấp phép trực tuyến, quy hoạch chi tiết và phân loại khu vực quảng cáo là những giải pháp hiệu quả mà Tam Điệp có thể học hỏi.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về quảng cáo ngoài trời: Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật để đảm bảo tính đồng bộ, rõ ràng và khả thi, phù hợp với đặc thù phát triển kinh tế - xã hội của Tam Điệp. Thời gian thực hiện dự kiến trong 12-18 tháng, do Sở Tư pháp phối hợp với các sở ngành liên quan chủ trì.

  2. Đơn giản hóa thủ tục cấp phép và áp dụng công nghệ thông tin: Xây dựng hệ thống cấp phép trực tuyến, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 20 ngày, tăng cường phối hợp liên ngành để giảm thiểu thủ tục hành chính. Thời gian triển khai trong 6-12 tháng, do UBND thành phố và Sở Thông tin và Truyền thông thực hiện.

  3. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật: Đẩy mạnh các chương trình đào tạo, tập huấn cho doanh nghiệp, cán bộ quản lý và cộng đồng về quy định pháp luật quảng cáo ngoài trời, nâng cao ý thức chấp hành. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các đơn vị truyền thông tổ chức.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập đội kiểm tra chuyên trách, áp dụng chế tài nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm quy định quảng cáo ngoài trời, đảm bảo mỹ quan đô thị và an toàn giao thông. Thời gian thực hiện liên tục, do Thanh tra Sở Văn hóa và UBND các phường, xã chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa và quảng cáo: Giúp xây dựng chính sách, hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động quảng cáo ngoài trời tại địa phương.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực quảng cáo: Cung cấp thông tin về quy trình cấp phép, các quy định pháp luật và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động quảng cáo, giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành luật, quản lý văn hóa: Là tài liệu tham khảo quý giá về thực hiện pháp luật quảng cáo ngoài trời, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng quản lý nhà nước.

  4. Cộng đồng dân cư và tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ trong việc thực hiện pháp luật quảng cáo, góp phần xây dựng môi trường sống văn minh, an toàn và thẩm mỹ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quảng cáo ngoài trời là gì và có vai trò như thế nào?
    Quảng cáo ngoài trời là hình thức quảng cáo sử dụng các phương tiện đặt ở không gian công cộng nhằm giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến người tiêu dùng. Vai trò của nó là xúc tiến thương mại, nâng cao nhận diện thương hiệu và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

  2. Tại sao việc thực hiện pháp luật về quảng cáo ngoài trời lại quan trọng?
    Việc thực hiện pháp luật giúp đảm bảo hoạt động quảng cáo diễn ra đúng quy định, bảo vệ mỹ quan đô thị, an toàn giao thông và quyền lợi của người tiêu dùng, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp.

  3. Những khó khăn chính trong việc thực hiện pháp luật về quảng cáo ngoài trời tại Tam Điệp là gì?
    Khó khăn gồm hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, thủ tục cấp phép phức tạp, thời gian cấp phép kéo dài, ý thức chấp hành pháp luật của một số chủ thể chưa cao và công tác kiểm tra, xử lý vi phạm chưa hiệu quả.

  4. Các cơ quan quản lý có thể làm gì để nâng cao hiệu quả quản lý quảng cáo ngoài trời?
    Cần hoàn thiện pháp luật, đơn giản hóa thủ tục hành chính, áp dụng công nghệ thông tin, tăng cường tuyên truyền pháp luật, kiểm tra giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm.

  5. Doanh nghiệp quảng cáo ngoài trời cần lưu ý gì để tuân thủ pháp luật?
    Doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ thủ tục cấp phép, tuân thủ quy định về vị trí, kích thước, nội dung quảng cáo, đồng thời phối hợp với cơ quan quản lý để đảm bảo hoạt động quảng cáo hợp pháp và hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng thực hiện pháp luật về quảng cáo ngoài trời trên địa bàn thành phố Tam Điệp, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế rõ ràng.
  • Hệ thống pháp luật hiện hành còn nhiều bất cập, thủ tục hành chính phức tạp và ý thức chấp hành pháp luật của chủ thể chưa cao là những thách thức lớn.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như hoàn thiện pháp luật, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường tuyên truyền và kiểm tra nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi pháp luật.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý quảng cáo ngoài trời tại Tam Điệp, đồng thời có thể áp dụng cho các địa phương tương tự.
  • Khuyến nghị các cơ quan chức năng sớm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để phát huy hiệu quả quản lý, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Hành động tiếp theo là tổ chức hội thảo chuyên đề để phổ biến kết quả nghiên cứu và xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp, đồng thời kêu gọi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư.