## Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, với dân số gần 240 nghìn người và tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 12%/năm, là một trong những địa phương phát triển năng động của Việt Nam. Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013, hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh tiểu học được xác định là một trong những phương pháp giáo dục trọng tâm nhằm phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hạ Long, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 30 cán bộ quản lý và 90 giáo viên tại 5 trường tiểu học tiêu biểu của thành phố trong giai đoạn 2016-2018. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học, điều kiện thực tiễn của nhà trường và địa phương, góp phần phát triển năng lực sáng tạo và phẩm chất đạo đức cho học sinh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lý thuyết Kiến tạo và Lý thuyết Học từ trải nghiệm của David A. Kolb. Lý thuyết Kiến tạo nhấn mạnh vai trò chủ động của người học trong việc tự xây dựng tri thức thông qua tương tác xã hội và hoàn cảnh cụ thể. Lý thuyết Học từ trải nghiệm cho rằng kiến thức và năng lực được hình thành qua quá trình chuyển hóa kinh nghiệm có định hướng, gắn liền với cảm xúc cá nhân.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: Hoạt động trải nghiệm (HĐTN), quản lý hoạt động trải nghiệm, năng lực quản lý giáo dục, phẩm chất và năng lực học sinh tiểu học, các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm (câu lạc bộ, trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, hội thi, hoạt động nhân đạo).

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích lý luận và khảo sát thực tiễn. Cỡ mẫu gồm 30 cán bộ quản lý và 90 giáo viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu thu thập qua bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát và ý kiến chuyên gia.

Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích định tính để đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm, nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh, cũng như các yếu tố ảnh hưởng. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2018, tập trung tại các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hạ Long.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về vai trò HĐTN:** 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của hoạt động trải nghiệm trong phát triển phẩm chất và năng lực học sinh tiểu học. Tuy nhiên, 40% cho rằng nội dung hoạt động còn đơn điệu, chưa phong phú.

- **Thực trạng tổ chức hoạt động:** Khoảng 70% trường tiểu học đã xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm nhưng chỉ 55% thực hiện đầy đủ theo kế hoạch. Hình thức tổ chức chủ yếu là câu lạc bộ và trò chơi, trong khi các hình thức như sân khấu tương tác, diễn đàn còn hạn chế.

- **Đánh giá kết quả hoạt động:** 60% giáo viên đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm chưa được kiểm tra, đánh giá toàn diện, dẫn đến khó khăn trong việc điều chỉnh và nâng cao chất lượng hoạt động.

- **Yếu tố ảnh hưởng:** Năng lực quản lý của hiệu trưởng và năng lực tổ chức của giáo viên là hai yếu tố chủ quan quan trọng nhất ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý HĐTN. Về khách quan, điều kiện cơ sở vật chất và nguồn kinh phí còn hạn chế, đặc biệt ở các trường vùng ngoại thành.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động trải nghiệm đã được quan tâm và triển khai tại các trường tiểu học thành phố Hạ Long, phù hợp với định hướng đổi mới giáo dục toàn diện. Tuy nhiên, hạn chế về nội dung và phương pháp tổ chức làm giảm hiệu quả giáo dục trải nghiệm. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc đa dạng hóa hình thức tổ chức và nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức, thực hiện kế hoạch và đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm tại các trường, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế hiện tại.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm phù hợp:** Động viên các trường xây dựng kế hoạch chi tiết, linh hoạt theo đặc điểm tâm lý học sinh và điều kiện thực tế, nhằm tăng tỷ lệ thực hiện kế hoạch lên trên 80% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn.

- **Nâng cao năng lực tổ chức cho cán bộ quản lý và giáo viên:** Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về kỹ năng tổ chức, hướng dẫn và đánh giá hoạt động trải nghiệm, nhằm cải thiện năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cho 100% giáo viên trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trung tâm đào tạo.

- **Đa dạng hóa hình thức hoạt động trải nghiệm:** Khuyến khích áp dụng các hình thức mới như sân khấu tương tác, diễn đàn, tham quan dã ngoại, hoạt động nhân đạo để tăng sự hứng thú và phát triển toàn diện cho học sinh. Mục tiêu tăng 30% số trường áp dụng hình thức đa dạng trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và giáo viên.

- **Xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả:** Thiết lập bộ tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm toàn diện, kết hợp đánh giá định lượng và định tính, thực hiện đánh giá định kỳ hàng học kỳ. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn.

- **Huy động nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất:** Tăng cường xã hội hóa giáo dục, huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, phụ huynh và các tổ chức xã hội để cải thiện điều kiện tổ chức hoạt động trải nghiệm. Mục tiêu tăng ngân sách hỗ trợ hoạt động trải nghiệm lên 20% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, Hội cha mẹ học sinh và các tổ chức xã hội.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục:** Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động trải nghiệm, áp dụng vào công tác quản lý tại các trường tiểu học.

- **Giáo viên tiểu học:** Nâng cao nhận thức và kỹ năng tổ chức, hướng dẫn hoạt động trải nghiệm sáng tạo, đa dạng hóa hình thức tổ chức phù hợp với đặc điểm học sinh.

- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến giáo dục trải nghiệm và quản lý giáo dục.

- **Phòng Giáo dục và Đào tạo:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch đào tạo và hỗ trợ các trường tiểu học trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Hoạt động trải nghiệm là gì và tại sao quan trọng với học sinh tiểu học?**  
Hoạt động trải nghiệm là các hoạt động giáo dục thực tiễn ngoài giờ học, giúp học sinh vận dụng kiến thức, phát triển kỹ năng và phẩm chất. Nó quan trọng vì giúp học sinh phát triển toàn diện, hình thành năng lực sáng tạo và kỹ năng sống.

2. **Những hình thức hoạt động trải nghiệm phổ biến ở trường tiểu học?**  
Bao gồm câu lạc bộ, trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, hội thi và hoạt động nhân đạo. Mỗi hình thức giúp học sinh phát triển kỹ năng và phẩm chất khác nhau.

3. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm?**  
Năng lực quản lý của hiệu trưởng và năng lực tổ chức của giáo viên là yếu tố chủ quan quan trọng nhất. Ngoài ra, điều kiện cơ sở vật chất và nguồn kinh phí cũng ảnh hưởng đáng kể.

4. **Làm thế nào để đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm?**  
Đánh giá dựa trên cả thông tin định tính (quan sát, ý kiến phụ huynh, tự đánh giá) và định lượng (số giờ tham gia, sản phẩm hoàn thành). Kết quả đánh giá giúp điều chỉnh và nâng cao chất lượng hoạt động.

5. **Các biện pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm?**  
Xây dựng kế hoạch phù hợp, bồi dưỡng năng lực giáo viên, đa dạng hóa hình thức hoạt động, xây dựng cơ chế giám sát đánh giá và huy động nguồn lực tài chính.

## Kết luận

- Hoạt động trải nghiệm là phương pháp giáo dục thiết yếu giúp phát triển phẩm chất và năng lực học sinh tiểu học.  
- Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm tại các trường tiểu học thành phố Hạ Long còn nhiều hạn chế về nội dung, hình thức và đánh giá.  
- Năng lực quản lý của hiệu trưởng và giáo viên là yếu tố quyết định hiệu quả tổ chức hoạt động trải nghiệm.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý toàn diện, khả thi nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm trong các trường tiểu học.  
- Khuyến nghị triển khai các bước tiếp theo trong 2-3 năm tới để thực hiện các giải pháp, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác.

**Hành động ngay hôm nay:** Các nhà quản lý và giáo viên cần phối hợp xây dựng kế hoạch, nâng cao năng lực và đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học.