## Tổng quan nghiên cứu

Trong 6 tháng đầu năm 2019, cả nước đã xảy ra 8.385 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm chết 3.810 người và bị thương khoảng 6.000 người. Đáng chú ý, học sinh trung học phổ thông (THPT) chiếm tỷ lệ lớn trong số các ca tử vong do TNGT, với khoảng 90% tổng số vụ TNGT của trẻ em liên quan đến nhóm này và tỷ lệ tử vong có xu hướng gia tăng trong hai năm gần đây. Nguyên nhân chính là do vi phạm luật giao thông, đặc biệt là vi phạm tốc độ và thiếu quan sát. Tại thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, việc giáo dục an toàn giao thông (ATGT) cho học sinh các trường THPT còn nhiều hạn chế, như việc phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng chức năng chưa đồng bộ, các hình thức giáo dục chưa phù hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh, và ý thức tự giác của học sinh còn thấp.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục ATGT cho học sinh các trường THPT tại Móng Cái, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành luật giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông trong lứa tuổi học sinh. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn năm học 2018-2019 đến 2019-2020, tập trung khảo sát 3 trường THPT tiêu biểu tại thành phố Móng Cái. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chính sách và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục ATGT trong nhà trường, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông và xây dựng văn hóa giao thông an toàn, văn minh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục an toàn giao thông, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý giáo dục là quá trình tác động có hệ thống, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu giáo dục, trong đó chú trọng đến việc tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường.

- **Lý thuyết giáo dục an toàn giao thông**: Giáo dục ATGT là quá trình truyền đạt kiến thức, kỹ năng và hình thành ý thức chấp hành luật giao thông cho học sinh, nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông và xây dựng văn hóa giao thông.

- **Khái niệm chính**: Quản lý giáo dục ATGT, giáo dục ATGT cho học sinh THPT, đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT, phương pháp và hình thức giáo dục ATGT.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

- **Phương pháp nghiên cứu lý luận**: Phân tích, tổng hợp các tài liệu, văn bản pháp luật, các nghiên cứu khoa học liên quan đến quản lý giáo dục và giáo dục ATGT.

- **Phương pháp điều tra thực tiễn**: Thu thập dữ liệu qua quan sát, phỏng vấn, phát phiếu khảo sát với 84 cán bộ quản lý, giáo viên và 150 học sinh tại 3 trường THPT ở Móng Cái.

- **Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia**: Thu thập ý kiến đánh giá về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.

- **Phương pháp xử lý số liệu**: Sử dụng thống kê mô tả và phân tích định lượng để đánh giá thực trạng và hiệu quả các biện pháp quản lý giáo dục ATGT.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm học 2018-2019 đến 2019-2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phản ánh chính xác thực trạng giáo dục ATGT tại địa phương.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về giáo dục ATGT**: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của giáo dục ATGT trong nhà trường. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% học sinh có nhận thức đầy đủ về mục tiêu và ý nghĩa của giáo dục ATGT.

- **Nội dung và phương pháp giáo dục**: Nội dung giáo dục ATGT chủ yếu được lồng ghép trong môn Giáo dục công dân và các giờ ngoại khóa, chiếm khoảng 70% các trường hợp. Phương pháp giảng dạy còn mang tính truyền thống, chưa đa dạng, chỉ có khoảng 40% giáo viên áp dụng phương pháp tương tác, thảo luận.

- **Tổ chức và quản lý giáo dục ATGT**: Chỉ 50% trường có kế hoạch giáo dục ATGT cụ thể và được phê duyệt. Việc phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng chức năng và gia đình còn hạn chế, chỉ đạt khoảng 45% mức độ phối hợp hiệu quả.

- **Kiểm tra, đánh giá và khen thưởng**: Công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục ATGT chưa được thực hiện thường xuyên và hệ thống, chỉ khoảng 35% trường có tiêu chí đánh giá rõ ràng. Việc khen thưởng, động viên học sinh và giáo viên tích cực tham gia giáo dục ATGT còn hạn chế.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do sự thiếu đồng bộ trong quản lý, nguồn lực hạn chế và phương pháp giáo dục chưa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT. So với các nghiên cứu tại các thành phố lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, mức độ tổ chức và quản lý giáo dục ATGT tại Móng Cái còn thấp hơn do điều kiện kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất hạn chế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của các nhóm đối tượng, biểu đồ tròn về tỷ lệ áp dụng các phương pháp giáo dục, và bảng tổng hợp mức độ phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng bên ngoài.

Kết quả nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý, đổi mới phương pháp giáo dục và tăng cường phối hợp các lực lượng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục ATGT cho học sinh THPT.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng và hoàn thiện kế hoạch giáo dục ATGT**: Đề nghị các trường THPT xây dựng kế hoạch giáo dục ATGT cụ thể, phù hợp với đặc điểm học sinh và điều kiện thực tế, hoàn thành trong vòng 6 tháng đầu năm học. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu các trường.

- **Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên**: Triển khai các khóa đào tạo, tập huấn về phương pháp giáo dục ATGT hiện đại cho giáo viên trong vòng 1 năm, nhằm nâng cao kỹ năng tổ chức và truyền đạt hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT phối hợp với các trung tâm đào tạo.

- **Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các lực lượng chức năng**: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ, tổ chức các buổi tuyên truyền, giao lưu với công an giao thông và hội cha mẹ học sinh hàng quý. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, công an địa phương, hội cha mẹ học sinh.

- **Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá và khen thưởng hiệu quả**: Áp dụng tiêu chí đánh giá rõ ràng, tổ chức kiểm tra định kỳ và khen thưởng kịp thời cho học sinh và giáo viên có thành tích xuất sắc trong giáo dục ATGT. Thời gian thực hiện: Hàng học kỳ. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, tổ chuyên môn.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục**: Giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và tổ chức giáo dục ATGT hiệu quả tại các trường THPT.

- **Giáo viên các môn liên quan**: Cung cấp phương pháp và nội dung giáo dục ATGT phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT, giúp đổi mới phương pháp giảng dạy.

- **Nhà hoạch định chính sách giáo dục và an toàn giao thông**: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, chương trình giáo dục ATGT toàn diện và đồng bộ.

- **Các tổ chức xã hội và lực lượng chức năng**: Hỗ trợ phối hợp với nhà trường trong công tác tuyên truyền, giáo dục và kiểm tra, giám sát việc thực hiện giáo dục ATGT.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao giáo dục an toàn giao thông cho học sinh THPT lại quan trọng?**  
Giáo dục ATGT giúp hình thành ý thức chấp hành luật giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông trong lứa tuổi học sinh, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản.

2. **Phương pháp giáo dục ATGT nào hiệu quả nhất cho học sinh THPT?**  
Phương pháp kết hợp giảng giải, thảo luận, tạo tình huống thực tế và thi đua khen thưởng được đánh giá cao trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng của học sinh.

3. **Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý giáo dục ATGT?**  
Bao gồm năng lực quản lý của hiệu trưởng, trình độ và kinh nghiệm của giáo viên, sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình và các lực lượng chức năng, cũng như điều kiện cơ sở vật chất.

4. **Làm thế nào để tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng bên ngoài?**  
Thiết lập cơ chế phối hợp rõ ràng, tổ chức các buổi tuyên truyền, giao lưu, và xây dựng kế hoạch phối hợp cụ thể, thường xuyên đánh giá hiệu quả phối hợp.

5. **Có những biện pháp nào để nâng cao ý thức tự giác của học sinh trong việc chấp hành luật giao thông?**  
Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, tổ chức các hoạt động ngoại