## Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, với dân số gần 240 nghìn người và tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 12%/năm, là một trong những địa phương phát triển năng động của Việt Nam. Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013, hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh tiểu học được xác định là một trong những phương pháp giáo dục trọng tâm nhằm phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hạ Long, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 30 cán bộ quản lý và 90 giáo viên tại 5 trường tiểu học tiêu biểu của thành phố trong giai đoạn 2016-2018. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học, điều kiện thực tiễn của nhà trường và địa phương, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm, từ đó phát triển nhân cách và năng lực sáng tạo cho học sinh.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lý thuyết Kiến tạo và Lý thuyết Học từ trải nghiệm của David A. Kolb. Lý thuyết Kiến tạo nhấn mạnh vai trò chủ động của người học trong việc tự xây dựng tri thức thông qua tương tác xã hội và hoàn cảnh cụ thể. Lý thuyết Học từ trải nghiệm cho rằng kiến thức và năng lực được hình thành qua quá trình chuyển hóa kinh nghiệm có định hướng, gắn liền với cảm xúc cá nhân.

Các khái niệm chính bao gồm:  
- **Hoạt động trải nghiệm (HĐTN):** Hoạt động giáo dục thực tiễn ngoài giờ học, có mục đích và kế hoạch, giúp học sinh vận dụng kiến thức và phát triển năng lực.  
- **Quản lý hoạt động trải nghiệm:** Quá trình tác động có chủ đích của cán bộ quản lý nhằm tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá các hoạt động trải nghiệm.  
- **Phẩm chất và năng lực học sinh:** Các yếu tố phát triển thông qua hoạt động trải nghiệm, bao gồm kỹ năng sống, tư duy sáng tạo, và ý thức cộng đồng.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích lý luận và khảo sát thực tiễn. Cỡ mẫu gồm 30 cán bộ quản lý và 90 giáo viên được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Các công cụ thu thập dữ liệu bao gồm bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát và thu thập ý kiến chuyên gia.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính, sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2018, tập trung khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm tại các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hạ Long.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về vai trò HĐTN:** 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của hoạt động trải nghiệm trong phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Tuy nhiên, 40% cho rằng hình thức tổ chức còn đơn điệu, chưa đa dạng.  
- **Nội dung và hình thức tổ chức:** 70% giáo viên đánh giá nội dung hoạt động trải nghiệm chưa phong phú, chủ yếu tập trung vào các hoạt động lao động và văn hóa truyền thống, thiếu các hoạt động sáng tạo và kỹ năng mềm.  
- **Quản lý và chỉ đạo:** 60% hiệu trưởng và cán bộ quản lý cho biết công tác lập kế hoạch và chỉ đạo triển khai còn chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.  
- **Kiểm tra, đánh giá:** Chỉ 45% trường thực hiện đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm một cách toàn diện, còn lại chủ yếu dựa vào nhận xét định tính, thiếu công cụ đánh giá khoa học.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm của giáo viên còn hạn chế, thiếu các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu. So với các nghiên cứu tại các địa phương khác như Bắc Giang và Thái Nguyên, thành phố Hạ Long còn thiếu sự đa dạng trong hình thức tổ chức và công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức xã hội. Kết quả khảo sát cho thấy sự cần thiết phải đổi mới phương pháp quản lý, tăng cường đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên, đồng thời xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động trải nghiệm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức, đánh giá nội dung và hình thức tổ chức, cũng như bảng tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm phù hợp:** Đề nghị các trường tiểu học xây dựng kế hoạch chi tiết, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh và điều kiện thực tế, nhằm tăng cường sự đa dạng và sáng tạo trong nội dung hoạt động. Thời gian thực hiện: năm học tiếp theo; Chủ thể: Hiệu trưởng và tổ chuyên môn.  
- **Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực:** Triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về tổ chức hoạt động trải nghiệm cho cán bộ quản lý và giáo viên, tập trung vào kỹ năng tổ chức, phương pháp đánh giá và đổi mới sáng tạo. Thời gian: 6 tháng đầu năm học; Chủ thể: Phòng Giáo dục và Đào tạo.  
- **Đa dạng hóa hình thức hoạt động:** Khuyến khích tổ chức các hoạt động câu lạc bộ, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, hội thi sáng tạo nhằm thu hút học sinh tham gia tích cực. Thời gian: liên tục trong năm học; Chủ thể: Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn.  
- **Xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá:** Thiết lập hệ thống tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm khoa học, khách quan, bao gồm tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng và đánh giá của phụ huynh, cộng đồng. Thời gian: triển khai ngay trong năm học; Chủ thể: Ban giám hiệu và tổ kiểm tra.  

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục:** Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động trải nghiệm, hỗ trợ xây dựng chính sách và kế hoạch giáo dục.  
- **Giáo viên tiểu học:** Nâng cao năng lực tổ chức, đổi mới phương pháp giảng dạy và tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, phù hợp với đặc điểm học sinh.  
- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực giáo dục tiểu học.  
- **Phòng Giáo dục và Đào tạo:** Hỗ trợ xây dựng các chương trình đào tạo, chính sách phát triển hoạt động trải nghiệm, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Hoạt động trải nghiệm là gì và tại sao quan trọng với học sinh tiểu học?**  
Hoạt động trải nghiệm là các hoạt động giáo dục thực tiễn ngoài giờ học, giúp học sinh vận dụng kiến thức, phát triển kỹ năng sống và phẩm chất. Nó quan trọng vì giúp học sinh phát triển toàn diện, hình thành nhân cách và năng lực sáng tạo.

2. **Những hình thức hoạt động trải nghiệm phổ biến ở trường tiểu học?**  
Bao gồm câu lạc bộ, trò chơi, diễn đàn, giao lưu, sân khấu tương tác, tham quan dã ngoại, hội thi và hoạt động nhân đạo. Các hình thức này đa dạng, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh.

3. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm?**  
Năng lực quản lý của hiệu trưởng và năng lực tổ chức của giáo viên là yếu tố quyết định. Ngoài ra, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội cũng rất quan trọng.

4. **Làm thế nào để đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm một cách hiệu quả?**  
Cần sử dụng cả đánh giá định tính và định lượng, kết hợp tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng, đánh giá của giáo viên và phụ huynh, dựa trên các tiêu chí rõ ràng, khách quan.

5. **Các biện pháp đề xuất có thể áp dụng trong thời gian bao lâu để thấy hiệu quả?**  
Các biện pháp như xây dựng kế hoạch, đào tạo bồi dưỡng và đổi mới hình thức tổ chức có thể triển khai trong vòng 6-12 tháng và cần được duy trì liên tục để đạt hiệu quả bền vững.

## Kết luận

- Hoạt động trải nghiệm là phương pháp giáo dục thiết yếu giúp phát triển phẩm chất và năng lực học sinh tiểu học.  
- Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm tại các trường tiểu học thành phố Hạ Long còn nhiều hạn chế về nội dung, hình thức và công tác chỉ đạo.  
- Năng lực của cán bộ quản lý và giáo viên là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động trải nghiệm.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý bao gồm xây dựng kế hoạch phù hợp, bồi dưỡng năng lực, đa dạng hóa hình thức và xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá.  
- Tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trong năm học tới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học.

**Hành động tiếp theo:** Các trường tiểu học và Phòng Giáo dục cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm và chất lượng giáo dục toàn diện.