Nghiên Cứu Địa Danh Thành Phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên

Cuộc sống của con người gắn với những điểm địa lý khác nhau. Những điểm địa lý này được gọi bằng những từ ngữ riêng. Đó là những tên gọi địa lý (địa danh). Những tên gọi này tạo nên một hệ thống riêng và tồn tại trong vốn từ của các ngôn ngữ khác nhau trên thế giới. Những tên gọi địa lý, địa danh ấy được thể hiện bằng thuật ngữ toponyma hay toponoma (có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp) với ý nghĩa “tên gọi điểm địa lý”. Cần phải hiểu đúng khái niệm địa danh theo phạm vi xuất hiện của nó. Nếu hiểu đúng theo lối chiết tự thì “địa danh” là tên đất. Thế nhưng, khái niệm này cần phải hiểu rộng hơn vì đây chính là đối tượng nghiên cứu của một ngành khoa học. Cụ thể địa danh không chỉ là tên gọi của các đối tượng địa lý tồn tại trên trái đất. Nó có thể là tên gọi của các đối tượng địa hình thiên nhiên. Đối tượng địa lý cư trú hay là công trình do con người xây dựng, tạo lập nên. Địa danh là lớp từ ngữ nằm trong vốn từ vựng của một ngôn ngữ, được dùng để đặt tên, gọi tên các đối tượng địa lý. Vì thế, nó hoạt động và chịu sự tác động, chi phối của các qui luật ngôn ngữ nói chung về mặt ngữ âm, từ vựng - ngữ nghĩa và ngữ pháp. Hiện nay đã có nhiều nhà nghiên cứu đưa ra những định nghĩa khác nhau về địa danh. Supeранskaja trong cuốn “Địa danh là gì?” đã cho rằng: địa danh là những từ ngữ biểu thị tên gọi “những địa điểm, mục tiêu địa lý”, “những địa điểm, mục tiêu địa lý đó là những vật thể tự nhiên hay nhân tạo với sự định vị xác định trên bề mặt trái đất” [43, tr. Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu địa danh học đã tiếp cận địa danh từ hai

1.1. Định Nghĩa Địa Danh Theo Góc Độ Địa Lý Văn Hóa

1.2. Định Nghĩa Địa Danh Theo Góc Độ Ngôn Ngữ Học

Trước chúng tôi đã có một số công trình luận án tìm hiểu địa danh TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nghệ An, Quảng Trị, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và các vùng khác. Với địa danh Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên, từ trước tới nay hầu như chưa được khảo sát và nghiên cứu. Đây là công trình đầu tiên khảo sát, tìm hiểu một cách đầy đủ, toàn diện và hệ thống địa danh ở địa bàn này về các phương diện cấu tạo, nguồn gốc, đặc điểm phương thức định danh và ý nghĩa các địa danh địa hình thiên nhiên, đơn vị dân cư và công trình nhân tạo. Bên cạnh đó luận văn cũng chỉ ra một vài đặc trưng ngôn ngữ - văn hóa của địa danh trong mối quan hệ với địa lý, lịch sử, dân cư và ngôn ngữ. Kết quả nghiên cứu của luận văn về địa danh có thể là tư liệu quý cho ngành địa phương học, cho việc nghiên cứu lịch sử văn hóa Điện Biên, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, du lịch của địa phương. Đồng thời kết quả nghiên cứu này có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo bổ ích trong việc giảng dạy lịch sử địa phương, trong giáo dục truyền thống, giữ gìn, phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa của địa phương.

2.1. Thiếu Hụt Nghiên Cứu Địa Danh Điện Biên Trước Đây

2.2. Ý Nghĩa Khoa Học và Thực Tiễn của Đề Tài Nghiên Cứu

Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, công việc đầu tiên là phải thu thập tư liệu, bổ sung và chỉnh lý các thông tin, thông số của địa danh. Mặt khác phải tra cứu các tài liệu về lịch sử, địa lý, truyền thống văn hóa của Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên. Chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp điều tra, điền dã, khảo sát thực tế, thu thập tất cả các địa danh trên hai địa bàn Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên. Phương pháp thống kê: Đây là phương pháp giúp chúng tôi tập hợp và phân loại các địa danh địa hình thiên nhiên, đơn vị dân cư và công trình nhân tạo trong Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên trên cơ sở thu thập địa danh qua các nguồn khác nhau. Phương pháp miêu tả: Phương pháp này được sử dụng để phản ánh những đặc điểm cấu tạo và đặc trưng ngữ nghĩa của các yếu tố tên riêng trong phức thể địa danh.

3.1. Thu Thập và Xử Lý Tư Liệu Địa Danh Điện Biên

3.2. Thống Kê và Phân Loại Địa Danh Điện Biên

3.3. Phân Tích Thành Tố Nghĩa và Miêu Tả Địa Danh Điện Biên

Chương này sẽ xác định cấu trúc phức thể địa danh của Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên gồm thành tố chung và tên riêng. Nội dung của chương sẽ đi sâu tìm hiểu những đặc điểm về cấu tạo của địa danh trong địa bàn và những phương thức định danh những địa danh đó.

4.1. Phân Tích Cấu Trúc Phức Thể Địa Danh Điện Biên

4.2. Đặc Điểm Cấu Tạo Địa Danh Tại Điện Biên

Chương này sẽ đi sâu tìm hiểu ý nghĩa của các yếu tố cấu tạo nên địa danh. Qua đó xác định được lý do đặt tên của địa danh và xác lập được một hệ thống các trường nghĩa và bộ phận nghĩa của các yếu tố cấu tạo. Đồng thời nội dung của chương sẽ khai thác những ảnh hưởng của địa lý, lịch sử, dân cư, ngôn ngữ đối với một số địa danh trong địa bàn. Qua đó thấy được nét riêng của địa danh Thành phố Điện Biên Phủ và Huyện Điện Biên được phản ánh như thế nào.

5.1. Ý Nghĩa Yếu Tố Cấu Tạo Địa Danh Điện Biên

5.2. Ảnh Hưởng Địa Lý Lịch Sử Đến Địa Danh Điện Biên

Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát triển du lịch cộng đồng Điện Biên, bảo tồn văn hóa truyền thống Điện Biên và giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử địa phương. Việc hiểu rõ ý nghĩa và nguồn gốc của các địa danh giúp tăng cường nhận thức về giá trị của vùng đất và con người Điện Biên.

6.1. Phát Triển Du Lịch Cộng Đồng Điện Biên Dựa Trên Địa Danh

6.2. Bảo Tồn Văn Hóa Truyền Thống Điện Biên Thông Qua Địa Danh