Luận án tiến sĩ: Xây dựng hội thoại tiếng Việt thực hành qua lý thuyết tương tác hội thoại

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.2. Tình hình nghiên cứu tương tác hội thoại và Phân tích hội thoại – Conversation Analysis (CA) trên thế giới

1.3. Tình hình nghiên cứu tương tác hội thoại tiếng Việt trong nước

1.4. Cơ sở lý luận về tương tác hội thoại

1.4.1. Tương tác – Tương tác xã hội – Tương tác hội thoại

1.4.2. Lý thuyết hội thoại

1.4.3. Phân tích hội thoại trên cơ sở dữ liệu định hướng (data-driven)

1.4.4. Cơ sở lý luận về hành động ngôn từ và hành động hỏi-đáp

1.4.4.1. Hành động ngôn từ

1.4.4.2. Hành động hỏi-đáp

1.4.5. Vấn đề dạy kỹ năng hội thoại trong giảng dạy ngôn ngữ thứ hai

1.4.5.1. Về phương pháp giảng dạy ngôn ngữ thứ hai

1.4.5.2. Dạy hội thoại trong giảng dạy ngôn ngữ thứ hai

1.4.5.3. Dạy hội thoại trong giảng dạy tiếng Việt như một ngôn ngữ thứ hai

1.5. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT VỀ TƯƠNG TÁC HỘI THOẠI TRONG THỰC TẾ VÀ TRONG CÁC GIÁO TRÌNH TIẾNG VIỆT THỰC HÀNH – NHỮNG DỮ LIỆU ĐỊNH HƯỚNG

2.1. Khảo sát tương tác hội thoại trong thực tế giao tiếp

2.2. Khảo sát về cấu trúc hội thoại

2.3. Khảo sát hướng tương tác hội thoại trong thực tế giao tiếp

2.4. Khảo sát chiến lược giao tiếp trong hội thoại thực tế

2.5. Khảo sát tương tác hội thoại trong các giáo trình tiếng Việt thực hành ở các trình độ

2.6. Những nhận xét chung về biên soạn giáo trình

2.7. Khảo sát bối cảnh tương tác và vai giao tiếp trong hội thoại giáo trình

2.8. Khảo sát sự tương tác hỏi-đáp trong hội thoại giáo trình tiếng Việt thực hành

2.9. Khảo sát về việc ứng dụng hội thoại giáo trình vào tương tác hội thoại thực tế

2.10. Những kết quả khảo sát qua bảng hỏi

2.11. Những kết quả khảo sát qua phỏng vấn sâu

2.12. Từ hội thoại thực tế đến hội thoại giáo trình – Dữ liệu định hướng

2.13. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ XÂY DỰNG HỘI THOẠI TRONG GIÁO TRÌNH TIẾNG VIỆT VÀ ĐỀ XUẤT PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY KỸ NĂNG HỘI THOẠI

3.1. Phân loại trình độ tiếng Việt và kỹ năng hội thoại tiếng Việt

3.2. Tiêu chuẩn phân loại trình độ tiếng Việt

3.3. Các nguyên tắc thiết kế biên soạn giáo trình và phạm vi hội thoại giáo trình

3.4. Đề xuất thiết kế xây dựng hội thoại tiếng Việt cho giáo trình dạy tiếng

3.4.1. Những đề xuất chung

3.4.2. Đề xuất xây dựng hội thoại cho trình độ cơ sở bậc A1 và A2

3.4.3. Đề xuất xây dựng hội thoại cho trình độ trung cấp bậc B1 và B2

3.4.4. Đề xuất xây dựng hội thoại cho trình độ cao cấp bậc C1 và C2

3.5. Phương pháp giảng dạy kỹ năng hội thoại tiếng Việt

3.5.1. Về phương pháp dạy học theo nhiệm vụ - Task-based Learning (TBL)

3.5.2. Ứng dụng TBL vào việc giảng dạy hội thoại tiếng Việt - Bài giảng thực nghiệm

3.5.3. Đề xuất phương pháp giảng dạy kỹ năng hội thoại - Bài giảng luyện tập kỹ năng tương tác hội thoại

3.6. Tiểu kết chương 3

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận

Chương này trình bày tổng quan về tình hình nghiên cứu tương tác hội thoại trên thế giới và trong nước, đặc biệt là ứng dụng của lý thuyết tương tác hội thoại vào việc nghiên cứu và giảng dạy tiếng Việt thực hành. Luận án cũng đề cập đến các cơ sở lý luận như hành động ngôn từ, hành động hỏi-đáp, và phương pháp giảng dạy ngôn ngữ thứ hai. Những lý thuyết này tạo nền tảng cho việc xây dựng hội thoại tiếng Việt trong giáo trình.

1.1. Tình hình nghiên cứu tương tác hội thoại

Nghiên cứu về tương tác hội thoại đã được phát triển mạnh mẽ trên thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực phân tích hội thoại (Conversation Analysis - CA). Tại Việt Nam, các nghiên cứu về hội thoại tiếng Việt còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào cấu trúc và ngữ pháp. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc áp dụng lý thuyết tương tác hội thoại để cải thiện thực hành hội thoại trong giáo trình.

1.2. Cơ sở lý luận về tương tác hội thoại

Luận án dựa trên các lý thuyết về tương tác hội thoại, bao gồm hành động ngôn từ và hành động hỏi-đáp. Những lý thuyết này giúp hiểu rõ cơ chế tương tác trong hội thoại tiếng Việt và cách thức xây dựng hội thoại giáo trình phù hợp với thực tế giao tiếp.

II. Khảo sát tương tác hội thoại trong thực tế và giáo trình

Chương này tập trung vào việc khảo sát hội thoại tiếng Việt trong thực tế giao tiếp và trong các giáo trình tiếng Việt thực hành. Luận án so sánh sự khác biệt giữa hội thoại thực tế và hội thoại giáo trình, từ đó chỉ ra những hạn chế trong việc xây dựng hội thoại giáo trình hiện nay.

2.1. Khảo sát hội thoại trong thực tế giao tiếp

Luận án tiến hành khảo sát hội thoại thực tế để phân tích cấu trúc, chiến lược giao tiếp và bối cảnh tương tác. Kết quả cho thấy hội thoại thực tế linh hoạt và đa dạng hơn so với hội thoại giáo trình, đặc biệt trong việc sử dụng hành động hỏi-đáp và chiến lược giao tiếp.

2.2. Khảo sát hội thoại trong giáo trình tiếng Việt

Luận án phân tích hội thoại giáo trình ở các trình độ khác nhau, từ cơ bản đến nâng cao. Kết quả cho thấy hội thoại giáo trình thường cứng nhắc, thiếu tính tương tác tự nhiên và chưa phản ánh đúng thực tế giao tiếp. Điều này gây khó khăn cho người học khi áp dụng vào thực tế.

III. Đề xuất xây dựng hội thoại và phương pháp giảng dạy

Chương này đưa ra các đề xuất cụ thể để cải thiện việc xây dựng hội thoại tiếng Việt trong giáo trình và phương pháp giảng dạy kỹ năng hội thoại. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc kết hợp lý thuyết tương tác hội thoại với thực tế giao tiếp để tạo ra hội thoại giáo trình hiệu quả hơn.

3.1. Đề xuất xây dựng hội thoại giáo trình

Luận án đề xuất các nguyên tắc thiết kế hội thoại giáo trình dựa trên lý thuyết tương tác hội thoại. Các đề xuất bao gồm việc tăng cường tính tương tác, linh hoạt trong cấu trúc và nội dung hội thoại, đồng thời đảm bảo phù hợp với thực tế giao tiếp.

3.2. Phương pháp giảng dạy kỹ năng hội thoại

Luận án đề xuất phương pháp giảng dạy kỹ năng hội thoại theo hướng giao tiếp thực tế, sử dụng phương pháp dạy học theo nhiệm vụ (Task-based Learning - TBL). Phương pháp này giúp người học phát triển khả năng tương tác và giao tiếp tự nhiên bằng tiếng Việt.

Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học: Xây dựng hội thoại cho giáo trình tiếng Việt thực hành dưới góc nhìn lý thuyết tương tác hội thoại