I. Luận án tiến sĩ và bối cảnh nghiên cứu
Luận án tiến sĩ của Võ Thị Mỹ Hạnh tập trung vào việc nghiên cứu thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh và cách chuyển dịch sang tiếng Việt. Đây là công trình đầu tiên tại Việt Nam đi sâu vào phân tích hệ thống thuật ngữ chuyên ngành này. Công tác xã hội là một ngành khoa học ứng dụng, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và giải quyết các vấn đề xã hội. Việc nghiên cứu và chuẩn hóa thuật ngữ chuyên ngành là cần thiết để phát triển ngành này tại Việt Nam.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của luận án tiến sĩ là làm rõ đặc điểm cấu tạo và định danh của thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh. Từ đó, đề xuất các phương pháp chuyển dịch hiệu quả sang tiếng Việt. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa lý thuyết về thuật ngữ, phân tích cấu tạo thuật ngữ, và đánh giá thực trạng dịch thuật hiện nay.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là hệ thống thuật ngữ công tác xã hội trong tiếng Anh và tiếng Việt. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào đặc điểm cấu tạo, định danh, và cách chuyển dịch thuật ngữ. Các vấn đề lịch sử và tên riêng không nằm trong phạm vi nghiên cứu.
II. Đặc điểm cấu tạo thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh
Chương 2 của luận án tiến sĩ phân tích đặc điểm cấu tạo của thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh. Các thuật ngữ được chia thành từ đơn, từ phái sinh, từ ghép, và từ viết tắt. Ngoài ra, thuật ngữ còn được cấu tạo từ các ngữ như danh ngữ và tính ngữ. Việc phân tích này giúp hiểu rõ cấu trúc và quy tắc hình thành thuật ngữ chuyên ngành.
2.1. Cấu tạo từ và ngữ
Các thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh được cấu tạo từ các đơn vị từ và ngữ. Từ đơn và từ phái sinh chiếm tỷ lệ lớn, trong khi từ ghép và từ viết tắt cũng xuất hiện phổ biến. Các danh ngữ và tính ngữ được sử dụng để biểu đạt các khái niệm phức tạp trong ngành.
2.2. Mô hình cấu tạo thuật ngữ
Luận án đưa ra 14 mô hình cấu tạo thuật ngữ, bao gồm các kết hợp từ và ngữ khác nhau. Các mô hình này giúp xác định quy tắc hình thành thuật ngữ và tạo cơ sở cho việc dịch thuật chuyên ngành.
III. Phương thức hình thành và định danh thuật ngữ
Chương 3 tập trung vào phương thức hình thành và đặc điểm định danh của thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh. Các thuật ngữ được hình thành thông qua quá trình thuật ngữ hóa từ ngữ thông thường, tiếp nhận từ ngành khác, và vay mượn từ nước ngoài. Đặc điểm định danh được phân tích dựa trên kiểu ngữ nghĩa và cách thức biểu thị.
3.1. Phương thức hình thành thuật ngữ
Các thuật ngữ công tác xã hội được hình thành thông qua quá trình thuật ngữ hóa từ ngữ thông thường, tiếp nhận từ các ngành khoa học khác, và vay mượn từ tiếng Anh. Điều này phản ánh sự phát triển và giao thoa giữa các ngành khoa học.
3.2. Đặc điểm định danh
Đặc điểm định danh của thuật ngữ được phân tích dựa trên kiểu ngữ nghĩa và cách thức biểu thị. Các thuật ngữ được chia thành các nhóm như chỉ vấn đề, chủ thể, hoạt động, và đối tượng trong công tác xã hội.
IV. Chuyển dịch thuật ngữ công tác xã hội sang tiếng Việt
Chương 4 của luận án tiến sĩ đề cập đến cách chuyển dịch thuật ngữ công tác xã hội tiếng Anh sang tiếng Việt. Luận án phân tích các tiêu chí đảm bảo tương đương trong dịch thuật, thực trạng dịch thuật hiện nay, và đề xuất các phương hướng chuẩn hóa. Việc dịch thuật chuyên ngành đòi hỏi sự chính xác và phù hợp với ngữ cảnh văn hóa.
4.1. Tiêu chí dịch thuật
Các tiêu chí đảm bảo tương đương trong dịch thuật chuyên ngành bao gồm sự chính xác về ngữ nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh văn hóa, và tính thống nhất trong sử dụng. Điều này giúp đảm bảo chất lượng của bản dịch.
4.2. Phương hướng chuẩn hóa
Luận án đề xuất các phương hướng chuẩn hóa dịch thuật ngữ công tác xã hội, bao gồm việc xây dựng từ điển chuyên ngành, cập nhật thuật ngữ mới, và đào tạo chuyên gia dịch thuật. Điều này góp phần phát triển ngành công tác xã hội tại Việt Nam.
