Luận án tiến sĩ luật học: Pháp luật về an ninh việc làm tại Việt Nam - Lý luận và thực tiễn

• Tác giả: Đoàn Xuân Trường
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Hữu Chí
• Trường học: Trường Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Kinh Tế
• Đề tài: Pháp Luật Về An Ninh Việc Làm Tại Việt Nam - Lý Luận Và Thực Tiễn
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• LỜI NÓI ĐẦU
• 1. Tính cấp thiết của đề tài
• 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu của Luận án
• 3.2. Phạm vi nghiên cứu của Luận án
• 4. Phương pháp nghiên cứu
• 5. Những đóng góp mới của luận án
• 6. Kết cấu của luận án
• 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• 1.1. Những kết quả nghiên cứu về pháp luật an ninh việc làm
• 1.2. Những kết quả nghiên cứu về mặt lý luận liên quan đến an ninh việc làm
• 1.3. Những kết quả nghiên cứu về thực trạng pháp luật an ninh việc làm
• 1.4. Những kết quả nghiên cứu về giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về an ninh việc làm
• 2. Một số đánh giá, nhận xét tổng thể về tình hình nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố có liên quan đến đề tài luận án
• 3. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu
• 4. Cơ sở lý thuyết, câu hỏi nghiên cứu và hướng tiếp cận của luận án
• 4.1. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
• 4.2. Hướng tiếp cận của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ AN NINH VIỆC LÀM VÀ PHÁP LUẬT VỀ AN NINH VIỆC LÀM
• 1.1. Lý luận về an ninh việc làm
• 1.1.1. Khái niệm an ninh việc làm
• 1.1.2. Đặc điểm của an ninh việc làm
• 1.1.3. Ý nghĩa của an ninh việc làm
• 1.1.3.1. Đối với kinh tế - xã hội
• 1.1.3.2. Đối với người lao động
• 1.1.3.3. Đối với người sử dụng lao động
• 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới an ninh việc làm
• 1.1.4.1. Yếu tố kinh tế
• 1.1.4.2. Yếu tố pháp luật
• 1.2. Pháp luật về an ninh việc làm
• 1.2.1. Khái niệm pháp luật về an ninh việc làm
• 1.2.2. Nguyên tắc điều chỉnh pháp luật về an ninh việc làm
• 1.2.2.1. Đảm bảo quyền làm việc của người lao động
• 1.2.2.2. Đảm bảo cân bằng giữa an ninh việc làm và linh hoạt việc làm
• 1.2.2.3. Đảm bảo sự phù hợp với các tiêu chuẩn lao động quốc tế về an ninh việc làm
• 1.2.2.4. Đảm bảo an ninh việc làm phù hợp với thực trạng quan hệ lao động
• 1.2.2.5. Bình đẳng, không phân biệt đối xử về việc làm
• 1.2.3. Nội dung pháp luật về an ninh việc làm
• 1.2.3.1. Pháp luật về an ninh việc làm khi xác lập quan hệ lao động
• 1.2.3.2. Pháp luật về an ninh việc làm khi thực hiện quan hệ lao động
• 1.2.3.3. Pháp luật về an ninh việc làm khi chấm dứt quan hệ lao động
• 1.2.3.4. Các cơ chế đảm bảo pháp luật an ninh việc làm
• 1.3. Kết luận Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ AN NINH VIỆC LÀM VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
• 2.1. Quy định pháp luật về an ninh việc làm khi xác lập quan hệ lao động và thực tiễn thực hiện
• 2.1.1. Dấu hiệu nhận diện quan hệ lao động
• 2.1.2. Xác định năng lực chủ thể của người lao động
• 2.1.3. Hình thức xác lập quan hệ lao động
• 2.1.4. Các loại hợp đồng lao động
• 2.1.5. Nội dung thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động khi xác lập quan hệ lao động
• 2.2. Quy định pháp luật về an ninh việc làm khi thực hiện quan hệ lao động và thực tiễn thực hiện
• 2.2.1. Trách nhiệm của người sử dụng lao động nhằm duy trì việc làm cho người lao động
• 2.2.2. Trách nhiệm đảm bảo an ninh việc làm của người sử dụng lao động khi điều chuyển người lao động làm công việc khác so với thoả thuận
• 2.2.3. Tạm ngừng thực hiện công việc của người lao động
• 2.2.4. Trách nhiệm của người sử dụng lao động trong đào tạo người lao động để nâng cao khả năng thích ứng với thay đổi công việc
• 2.2.5. Trách nhiệm của người sử dụng lao động đảm bảo điều kiện lao động để duy trì việc làm
• 2.3. Quy định pháp luật về an ninh việc làm khi chấm dứt quan hệ lao động và thực tiễn thực hiện
• 2.3.1. Điều kiện chấm dứt quan hệ lao động nhằm đảm bảo an ninh việc làm
• 2.3.2. Căn cứ NSDLD được thực hiện quyền chấm dứt HĐLĐ
• 2.3.3. Thủ tục chấm dứt quan hệ lao động
• 2.3.4. Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt quan hệ lao động nhằm đảm bảo an ninh việc làm
• 2.3.4.1. Thanh toán trợ cấp khi chấm dứt quan hệ lao động
• 2.3.4.2. Bồi thường cho người lao động khi chấm dứt quan hệ lao động trái luật
• 2.3.5. Trách nhiệm nhận người lao động trở lại làm việc sau khi bị chấm dứt quan hệ lao động
• 2.3.6. Các các biện pháp hỗ trợ, khôi phục việc làm cho người lao động
• 2.4. Các cơ chế đảm bảo thực hiện pháp luật về an ninh việc làm
• 2.5. Đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam về an ninh việc làm và thực tiễn thực hiện
• 2.5.1. Những kết quả đạt được
• 2.5.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
• 2.5.2.1. Những tồn tại, hạn chế
• 2.5.2.2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
• 2.6. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ AN NINH VIỆC LÀM Ở VIỆT NAM
• 3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về an ninh việc làm tại Việt Nam
• 3.1.1. Thể chế hoá kịp thời, đảm bảo tương thích chủ trương, đường lối của Đảng và nhà nước về chính sách việc làm
• 3.1.2. Hạn chế những yếu tố tiêu cực của kinh tế thị trường
• 3.1.3. Hạn chế sự bất bình đẳng trong quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động
• 3.1.4. Thích ứng với sự biến đổi của toàn cầu hoá và khoa học kỹ
• 3.2. Hoàn thiện quy định của pháp luật về dấu hiệu nhận diện quan hệ lao động
• 3.3. Hoàn thiện các quy định giao kết hợp đồng lao động thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu
• 3.4. Hoàn thiện quy định về trách nhiệm đào tạo bắt buộc của người sử dụng lao động
• 3.5. Hoàn thiện các quy định về bổ sung nguồn căn cứ chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động
• 3.6. Hoàn thiện các quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động
• 3.7. Hoàn thiện các quy định về đối tượng, điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp nhằm đảm bảo an ninh việc làm
• 3.8. Hoàn thiện các quy định về đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho người lao động
• 3.9. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về an ninh việc làm tại Việt Nam
• 3.9.1. Thúc đẩy thương lượng tập thể nhằm đảm bảo an ninh việc làm
• 3.9.2. Nâng cao vai trò của tổ chức đại diện người lao động
• 3.9.3. Thúc đẩy, tăng cường trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 3.10. Kết luận chương 3
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC PHỤ LỤC
• 1. Phụ lục 1: Án lệ Lawrie-Blum Land Baden-Wiirttemberg
• 2. Phụ lục 2: Các trường hợp chấm dứt ngoại lệ theo học thuyết “Employment at wIll”
• 3. Phụ lục 3: Các trường hợp không được chấm dứt việc làm theo Công ước chấm dứt việc làm của số 158 (1982) và khuyến nghị chấm dứt việc làm của số 166 (1982) của ILO
• 4. Phụ lục 4: Các điều khoản bắt buộc phải có đối với thuyền viên và người giúp việc gia đình
• 5. Phụ lục 5: Trích Bản án số 1176/2018/LĐ-PT ngày 17/12/2018 của TAND TP. Hồ Chí Minh về việc xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải
• 6. Phụ lục 6: Bản án số 20/2019/LĐ-ST ngày 22/10/2019 của Tòa án nhân dân quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh
• 7. Phụ lục 7: Án lệ 20/2018/AL
• 8. Phụ lục 8: 20 yếu tô của bài kiểm tra thông luật xác nhận sự tồn tại của quan hệ lao động
• 9. Phụ lục 9: Bài kiểm tra “ABC TEST”

I. Tính cấp thiết của đề tài

Việc làm là nhu cầu cơ bản của người lao động, đảm bảo cuộc sống và phát triển năng lực. Tại Việt Nam, việc làm đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ quốc gia thu nhập thấp sang thu nhập trung bình. Chính sách 'Đổi mới' từ năm 1986 đã tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển thị trường lao động. Hệ thống pháp luật lao động đã góp phần cải thiện điều kiện làm việc và chất lượng nguồn nhân lực. Tuy nhiên, sự phát triển của thị trường lao động cũng đặt ra nhiều thách thức về an ninh việc làm. Bộ luật lao động năm 2019 đã có nhiều cải cách quan trọng, nhưng việc đánh giá tính phù hợp của các quy định về an ninh việc làm là cần thiết. Điều này tạo cơ sở cho việc đề xuất kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong tương lai.

II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của luận án là làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về an ninh việc làm và pháp luật liên quan. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm tổng hợp, phân loại các công trình nghiên cứu, xây dựng khung lý thuyết về an ninh việc làm, phân tích thực trạng quy định pháp luật và thực tiễn thi hành. Đặc biệt, việc lựa chọn giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về an ninh việc làm là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Những kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở cho việc xây dựng các khuyến nghị phù hợp nhằm cải thiện tình hình an ninh việc làm tại Việt Nam.

III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận án là các nội dung pháp luật liên quan đến an ninh việc làm và thực tiễn thi hành pháp luật tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các quy định trong Bộ luật lao động năm 2019 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Luận án sẽ xem xét các quy định về an ninh việc làm trong giai đoạn xác lập, thực hiện và chấm dứt quan hệ lao động. Đặc biệt, luận án sẽ không đề cập đến người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức và lực lượng vũ trang, nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với chuyên ngành Luật Kinh tế.

IV. Phương pháp nghiên cứu

Luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như phân tích, tổng hợp, lịch sử, chứng minh, giả thuyết và so sánh. Phương pháp phân tích và tổng hợp được áp dụng để nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về an ninh việc làm. Phương pháp lịch sử giúp nghiên cứu quá trình phát triển lý luận và pháp luật về an ninh việc làm. Phương pháp chứng minh được sử dụng để luận giải các bản án và số liệu thống kê. Các phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích thực trạng pháp luật và đề xuất giải pháp hoàn thiện.

V. Những đóng góp mới của luận án

Luận án không chỉ làm rõ các vấn đề lý luận về an ninh việc làm mà còn đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành tại Việt Nam. Những đóng góp mới bao gồm việc xây dựng khung lý thuyết về an ninh việc làm, phân tích các quy định pháp luật hiện hành và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở cho việc nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về an ninh việc làm, góp phần bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường lao động.