Luận án tiến sĩ triết học: Khám phá đạo làm người trong tục ngữ ca dao Việt Nam và giá trị hiện thời

• Tác giả: Trần Thị Thơm
• Người hướng dẫn: GS, TS Nguyễn Hùng Hậu
• Trường học: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử
• Đề tài: Đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam và ý nghĩa hiện thời của nó
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Những công trình nghiên cứu liên quan đến một số vấn đề lý luận về đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 1.2. Những công trình nghiên cứu liên quan đến nội dung và ý nghĩa hiện thời của đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 1.3. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố liên quan đến luận án và những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẠO LÀM NGƯỜI TRONG TỤC NGỮ, CA DAO VIỆT NAM – MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
• 2.1. Tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 2.2. Đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 2.3. Cơ sở hình thành đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 2.4. Đặc điểm đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA ĐẠO LÀM NGƯỜI TRONG TỤC NGỮ, CA DAO VIỆT NAM
• 3.1. Đạo làm người được thể hiện qua mối quan hệ của con người với bản thân
• 3.2. Đạo làm người được thể hiện qua mối quan hệ của con người với gia đình
• 3.3. Đạo làm người được thể hiện qua mối quan hệ của con người với xã hội
• 4. CHƯƠNG 4: Ý NGHĨA HIỆN THỜI CỦA ĐẠO LÀM NGƯỜI TRONG TỤC NGỮ, CA DAO VIỆT NAM
• 4.1. Đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam góp phần hoàn thiện nhân cách con người Việt Nam hiện nay
• 4.2. Đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam góp phần xây dựng gia đình Việt Nam hòa thuận, hạnh phúc hiện nay
• 4.3. Đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với xã hội ở Việt Nam hiện nay
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Chương này tổng hợp các công trình nghiên cứu liên quan đến đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào khái niệm, cơ sở hình thành, và đặc điểm của đạo làm người. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện về vấn đề này. Luận án này kế thừa và phát triển các nghiên cứu trước, đồng thời bổ sung những góc nhìn mới về ý nghĩa hiện đại của đạo làm người trong bối cảnh xã hội hiện nay.

1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến khái niệm đạo làm người

Các công trình nghiên cứu trước đây đã đề cập đến đạo làm người như một triết lý nhân sinh, nhưng chưa đưa ra định nghĩa cụ thể. Ví dụ, Nguyễn Hùng Hậu trong 'Triết học Việt Nam' đã phân tích đạo làm người qua tục ngữ, ca dao, nhưng chưa làm rõ bản chất của nó. Luận án này sẽ bổ sung và định nghĩa rõ ràng hơn về đạo làm người trong bối cảnh văn hóa Việt Nam.

1.2. Cơ sở hình thành và đặc điểm của đạo làm người

Các nghiên cứu trước đã chỉ ra rằng đạo làm người trong tục ngữ, ca dao chịu ảnh hưởng lớn từ điều kiện địa lý, kinh tế, và văn hóa truyền thống. Trần Văn Giàu trong 'Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam' đã nhấn mạnh vai trò của đạo làm người trong việc hình thành các giá trị tinh thần. Luận án này sẽ phân tích sâu hơn về các yếu tố này.

II. Đạo làm người trong tục ngữ ca dao Việt Nam Một số vấn đề lý luận

Chương này tập trung vào việc làm rõ các vấn đề lý luận về đạo làm người trong tục ngữ, ca dao Việt Nam. Luận án phân tích khái niệm, cơ sở hình thành, và đặc điểm của đạo làm người, đồng thời khẳng định tính đặc thù của nó trong văn hóa Việt Nam.

2.1. Khái niệm đạo làm người

Luận án định nghĩa đạo làm người là hệ thống các nguyên tắc, quy tắc ứng xử mà con người cần tuân theo trong các mối quan hệ với bản thân, gia đình, và xã hội. Định nghĩa này được xây dựng dựa trên phân tích các tục ngữ, ca dao cụ thể.

2.2. Cơ sở hình thành đạo làm người

Luận án chỉ ra rằng đạo làm người trong tục ngữ, ca dao được hình thành từ điều kiện địa lý, kinh tế nông nghiệp, và ảnh hưởng của các tư tưởng Nho giáo, Phật giáo, và Đạo giáo. Đây là những yếu tố quan trọng tạo nên bản sắc văn hóa Việt Nam.

III. Nội dung cơ bản của đạo làm người trong tục ngữ ca dao Việt Nam

Chương này phân tích nội dung cụ thể của đạo làm người qua các mối quan hệ của con người với bản thân, gia đình, và xã hội. Luận án khẳng định rằng đạo làm người không chỉ là triết lý nhân sinh mà còn là hướng dẫn thực tiễn trong cuộc sống.

3.1. Đạo làm người qua mối quan hệ với bản thân

Luận án chỉ ra rằng đạo làm người trong tục ngữ, ca dao khuyến khích con người tu dưỡng đạo đức, rèn luyện bản thân để trở thành người có nhân cách. Ví dụ, câu tục ngữ 'Ăn quả nhớ kẻ trồng cây' nhấn mạnh sự biết ơn và trách nhiệm.

3.2. Đạo làm người qua mối quan hệ với gia đình

Luận án phân tích các giá trị gia đình được thể hiện qua tục ngữ, ca dao, như tình yêu thương, sự kính trọng, và trách nhiệm giữa các thành viên. Ví dụ, câu 'Công cha như núi Thái Sơn' thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với cha mẹ.

IV. Ý nghĩa hiện thời của đạo làm người trong tục ngữ ca dao Việt Nam

Chương này đánh giá ý nghĩa hiện đại của đạo làm người trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay. Luận án khẳng định rằng các giá trị truyền thống này vẫn có vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân cách, gia đình, và xã hội.

4.1. Hoàn thiện nhân cách con người

Luận án chỉ ra rằng đạo làm người trong tục ngữ, ca dao góp phần giáo dục đạo đức, giúp con người hoàn thiện nhân cách trong bối cảnh xã hội hiện đại đầy biến động.

4.2. Xây dựng gia đình hòa thuận

Luận án nhấn mạnh rằng các giá trị gia đình trong tục ngữ, ca dao vẫn có ý nghĩa trong việc xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, đặc biệt trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều thách thức.