Kỹ Năng Tự Học Của Sinh Viên Ngành Tâm Lý Học Tại Trường Đại Học Sư Phạm TP Hồ Chí Minh

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục đích nghiên cứu

1.3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

1.3.2. Khách thể nghiên cứu

1.4. Giả thuyết khoa học

1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu

1.6. Phạm vi nghiên cứu

1.6.1. Về nội dung

1.6.2. Về thời gian

1.6.3. Về khách thể

1.7. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

1.7.1. Cách tiếp cận

1.7.2. Phương pháp nghiên cứu

1.7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

1.7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

2. LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN

2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về kỹ năng tự học

2.1.1. Trên thế giới

2.1.2. Tại Việt Nam

2.2. Lý luận về kỹ năng tự học của sinh viên

2.2.1. Lý luận về kỹ năng

2.2.1.1. Khái niệm kỹ năng

2.2.1.2. Mức độ của kỹ năng

2.2.2. Lý luận về hoạt động tự học

2.2.2.1. Khái niệm tự học. Tự học dưới góc độ Hoạt động

2.2.3. Lý luận về kỹ năng tự học

2.2.3.1. Khái niệm kỹ năng tự học

2.2.3.2. Các thành tố của kỹ năng tự học. Vai trò của kỹ năng tự học

2.2.4. Lý luận về kỹ năng tự học của sinh viên ngành Tâm lý học

2.2.4.1. Khái niệm KNTH của sinh viên ngành Tâm lý học

2.2.4.2. Biểu hiện kỹ năng tự học của sinh viên ngành Tâm lý học. Một số đặc điểm của sinh viên Tâm lý học

2.3. Tiểu kết chương 1

3. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Tổ chức nghiên cứu

3.1.1. Địa bàn nghiên cứu

3.1.2. Khách thể nghiên cứu

3.1.3. Quá trình nghiên cứu

3.1.3.1. Giai đoạn nghiên cứu lý luận

3.1.3.2. Giai đoạn thiết kế công cụ khảo sát

3.1.3.3. Giai đoạn điều tra thực tiễn

3.1.3.4. Giai đoạn xử lý dữ liệu nghiên cứu

3.2. Phương pháp nghiên cứu

3.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu

3.2.1.1. Mục đích nghiên cứu

3.2.1.2. Nội dung nghiên cứu

3.2.1.3. Cách thức tiến hành

3.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

3.2.2.1. Nội dung đánh giá

3.2.2.2. Độ tin cậy bảng hỏi

3.2.2.3. Cách tính điểm

3.2.2.4. Cách đánh giá

3.2.2.5. Xử lý số liệu

3.2.3. Phương pháp phỏng vấn

3.3. Tiểu kết chương 2

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KỸ NĂNG TỰ HỌC CỦA SV NGÀNH TÂM LÝ HỌC

4.1. Thực trạng KNTH của SV ngành TLH trường ĐH Sư phạm Tp

4.1.1. Thực trạng chung về kỹ năng tự học

4.1.2. Thực trạng từng thành tố của kỹ năng tự học

4.1.2.1. Nhận thức về tự học

4.1.2.2. Lĩnh hội kiến thức trong tự học

4.1.2.3. Vận dụng kiến thức trong tự học

4.1.2.4. Kỹ năng bổ trợ trong tự học

4.2. Sự khác biệt về KNTH giữa các nhóm khách thể

4.2.1. Khác biệt về KNTH giữa nữ sinh và nam sinh

4.2.2. Khác biệt về KNTH giữa sinh viên các khóa

4.2.3. Khác biệt về KNTH giữa SV có thời lượng tự học khác nhau

4.2.4. Khác biệt về KNTH giữa SV có học lực khác nhau

4.3. Đề xuất biện pháp nâng cao KNTH cho sinh viên ngành Tâm lý học

4.3.1. Cơ sở của biện pháp

4.3.1.1. Cơ sở thực tiễn

4.3.2. Nội dung biện pháp

4.4. Tiểu kết chương 3

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1 - PHIẾU KHẢO SÁT

PHỤ LỤC 2 - BIÊN BẢN PHỎNG VẤN

PHỤ LỤC 3 - KẾT QUẢ PHÂN TÍCH BẰNG SPSS

I. Tổng Quan Về Kỹ Năng Tự Học Của Sinh Viên Tâm Lý

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, kỹ năng tự học đóng vai trò then chốt, đặc biệt đối với sinh viên tâm lý học. Khả năng tự bồi dưỡng kiến thức, chủ động tìm tòi và khám phá là yếu tố quyết định sự thành công trong học tập và sự nghiệp. Triết gia Herrert Spencer từng nhấn mạnh: "Trong việc giáo dục, vị trí rộng lớn nhất cho quá trình tự bồi dưỡng, chỉ có qua con đường tự học, loài người mới có thể phát triển mạnh mẽ lên được". Điều này đặc biệt đúng với sinh viên ngành tâm lý học, những người cần liên tục cập nhật kiến thức và kỹ năng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, kỹ năng tự học của sinh viên Việt Nam nói chung và sinh viên tâm lý học nói riêng còn nhiều hạn chế. Do đó, việc nghiên cứu và nâng cao kỹ năng tự học cho sinh viên ngành tâm lý học tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM là vô cùng cần thiết.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Tự Học Trong Ngành Tâm Lý Học

Ngành tâm lý học đòi hỏi người học phải có khả năng tự nghiên cứu, phân tích và đánh giá thông tin một cách độc lập. Kỹ năng tự học giúp sinh viên tiếp cận với các lý thuyết, phương pháp và ứng dụng mới nhất trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, tự học còn giúp sinh viên phát triển tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng làm việc độc lập, những yếu tố quan trọng để trở thành một nhà tâm lý chuyên nghiệp. Theo Võ Văn Nam (2018), xã hội muốn phát triển thì con người phải khỏe mạnh cả về thể chất, tâm lý lẫn các mối quan hệ, do đó sinh viên ngành này cần ra sức rèn luyện năng lực và phẩm chất hơn hết.

1.2. Thực Trạng Kỹ Năng Tự Học Của Sinh Viên Hiện Nay

Mặc dù tầm quan trọng của tự học đã được công nhận rộng rãi, nhưng thực tế cho thấy kỹ năng tự học của sinh viên Việt Nam còn nhiều hạn chế. Nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc xác định mục tiêu học tập, lập kế hoạch học tập hiệu quả, tìm kiếm và đánh giá thông tin, cũng như duy trì động lực học tập. Một báo cáo nghiên cứu năm 2008 cũng đã chỉ ra hơn 40% sinh viên cho rằng mình không có năng lực tự học; gần 70% cho rằng mình không có năng lực tự nghiên cứu (Nguyễn Công Khanh, dẫn theo Dân trí, 2008).

II. Thách Thức Trong Tự Học Của Sinh Viên Tâm Lý ĐHSP

Việc tự học đối với sinh viên ngành tâm lý học tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM không phải lúc nào cũng dễ dàng. Có nhiều yếu tố khách quan và chủ quan có thể cản trở quá trình tự học của sinh viên. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt về nguồn tài liệu học tập chất lượng và phù hợp. Bên cạnh đó, áp lực từ việc học tập trên lớp, các hoạt động ngoại khóa và các mối quan hệ xã hội cũng có thể khiến sinh viên khó có đủ thời gian và năng lượng cho việc tự học. Ngoài ra, sự thiếu tự tin vào khả năng của bản thân và sự thiếu định hướng rõ ràng về mục tiêu học tập cũng là những rào cản lớn đối với sinh viên.

2.1. Thiếu Hụt Nguồn Tài Liệu Tâm Lý Học Chất Lượng

Mặc dù có nhiều nguồn tài liệu tâm lý học khác nhau, nhưng không phải tất cả đều có chất lượng và phù hợp với nhu cầu của sinh viên. Nhiều tài liệu được viết bằng ngôn ngữ chuyên môn khó hiểu, hoặc không cập nhật những kiến thức và phương pháp mới nhất. Điều này gây khó khăn cho sinh viên trong việc tiếp cận và hiểu sâu các khái niệm và lý thuyết tâm lý học.

2.2. Áp Lực Học Tập Và Thiếu Thời Gian Cho Tự Học

Chương trình học tâm lý học tại ĐHSP TP.HCM khá nặng, với nhiều môn học lý thuyết và thực hành. Bên cạnh đó, sinh viên còn phải tham gia các hoạt động ngoại khóa, làm thêm và duy trì các mối quan hệ xã hội. Điều này khiến sinh viên khó có đủ thời gian và năng lượng cho việc tự học một cách hiệu quả.

2.3. Thiếu Tự Tin Và Định Hướng Trong Tự Học

Nhiều sinh viên tâm lý học thiếu tự tin vào khả năng tự học của bản thân. Họ cảm thấy lo lắng và sợ thất bại khi phải tự mình tìm tòi và khám phá kiến thức mới. Bên cạnh đó, sự thiếu định hướng rõ ràng về mục tiêu học tập cũng khiến sinh viên cảm thấy mơ hồ và không biết bắt đầu từ đâu trong quá trình tự học.

III. Phương Pháp Tự Học Hiệu Quả Cho Sinh Viên Tâm Lý ĐHSP

Để vượt qua những thách thức và nâng cao kỹ năng tự học, sinh viên ngành tâm lý học tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM cần áp dụng những phương pháp tự học hiệu quả. Các phương pháp này bao gồm việc xác định mục tiêu học tập rõ ràng, lập kế hoạch học tập chi tiết, sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ và ôn tập hiệu quả, tìm kiếm và đánh giá thông tin một cáchCritical thinking, cũng như duy trì động lực học tập và tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, giảng viên và các nguồn lực khác.

3.1. Xác Định Mục Tiêu Học Tập Rõ Ràng Và Cụ Thể

Mục tiêu học tập là kim chỉ nam cho quá trình tự học. Sinh viên cần xác định rõ ràng và cụ thể những gì mình muốn đạt được thông qua việc tự học. Mục tiêu nên được đặt ra theo nguyên tắc SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound), tức là cụ thể, đo lường được, khả thi, liên quan và có thời hạn.

3.2. Lập Kế Hoạch Học Tập Chi Tiết Và Linh Hoạt

Kế hoạch học tập giúp sinh viên quản lý thời gian và nguồn lực một cách hiệu quả. Kế hoạch nên bao gồm các hoạt động học tập cụ thể, thời gian thực hiện, nguồn tài liệu cần thiết và các mục tiêu nhỏ cần đạt được. Kế hoạch cũng cần được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với sự thay đổi của hoàn cảnh và nhu cầu học tập.

3.3. Sử Dụng Kỹ Thuật Ghi Nhớ Và Ôn Tập Hiệu Quả

Kỹ năng ghi nhớ và ôn tập là yếu tố quan trọng để củng cố kiến thức và tăng cường khả năng ứng dụng. Sinh viên có thể sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau như sơ đồ tư duy, flashcard, phương pháp lặp lại ngắt quãng, và phương pháp dạy lại cho người khác để ghi nhớ và ôn tập kiến thức một cách hiệu quả.

IV. Kỹ Năng Bổ Trợ Quan Trọng Cho Tự Học Tâm Lý Học

Ngoài các phương pháp tự học cơ bản, sinh viên ngành tâm lý học tại ĐHSP TP.HCM cũng cần trang bị cho mình những kỹ năng bổ trợ quan trọng. Các kỹ năng này bao gồm kỹ năng đọc hiểu tài liệu chuyên ngành, kỹ năng nghiên cứu khoa học, kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng giao tiếp hiệu quả. Những kỹ năng này giúp sinh viên tiếp cận và xử lý thông tin một cáchCritical thinking, cũng như ứng dụng kiến thức vào thực tiễn một cách sáng tạo.

4.1. Kỹ Năng Đọc Hiểu Tài Liệu Chuyên Ngành Tâm Lý Học

Tài liệu tâm lý học thường chứa đựng nhiều thuật ngữ chuyên môn và khái niệm phức tạp. Sinh viên cần rèn luyện kỹ năng đọc hiểu để có thể nắm bắt được ý chính của tài liệu, phân biệt được các quan điểm khác nhau và đánh giá được tính xác thực của thông tin.

4.2. Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học Trong Tâm Lý Học

Nghiên cứu khoa học là một phần quan trọng của chương trình đào tạo tâm lý học. Sinh viên cần học cách thiết kế và thực hiện các nghiên cứu, thu thập và phân tích dữ liệu, cũng như trình bày kết quả nghiên cứu một cách rõ ràng vàCritical thinking.

4.3. Kỹ Năng Tư Duy Phản Biện Và Giải Quyết Vấn Đề

Tư duy phản biện giúp sinh viên đánh giá thông tin một cách khách quan vàCritical thinking, cũng như đưa ra những kết luận dựa trên bằng chứng. Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp sinh viên xác định và phân tích các vấn đề tâm lý, cũng như đề xuất các giải pháp phù hợp.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Và Kết Quả Nghiên Cứu Về Tự Học

Nghiên cứu về kỹ năng tự học của sinh viên ngành tâm lý học tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM không chỉ mang ý nghĩa lý thuyết mà còn có giá trị ứng dụng thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng tự học cho sinh viên, cũng như cung cấp những gợi ý hữu ích cho sinh viên trong việc nâng cao hiệu quả tự học. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng có thể góp phần vào việc phát triển lý thuyết về kỹ năng tự học và cung cấp những bằng chứng thực nghiệm cho các nghiên cứu tiếp theo.

5.1. Xây Dựng Chương Trình Đào Tạo Kỹ Năng Tự Học

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng tự học cho sinh viên ngành tâm lý học. Chương trình nên tập trung vào việc trang bị cho sinh viên những kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để tự học một cách hiệu quả.

5.2. Cung Cấp Gợi Ý Cho Sinh Viên Nâng Cao Hiệu Quả Tự Học

Nghiên cứu có thể cung cấp những gợi ý hữu ích cho sinh viên trong việc nâng cao hiệu quả tự học. Các gợi ý này có thể bao gồm việc xác định mục tiêu học tập, lập kế hoạch học tập, sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ và ôn tập, tìm kiếm và đánh giá thông tin, cũng như duy trì động lực học tập.

VI. Kết Luận Và Tương Lai Của Kỹ Năng Tự Học Tâm Lý

Kỹ năng tự học là một yếu tố then chốt quyết định sự thành công của sinh viên ngành tâm lý học tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM. Việc nâng cao kỹ năng tự học cho sinh viên không chỉ giúp họ học tập tốt hơn mà còn giúp họ phát triển tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng làm việc độc lập, những yếu tố quan trọng để trở thành một nhà tâm lý chuyên nghiệp. Trong tương lai, việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp và công cụ hỗ trợ tự học sẽ tiếp tục được quan tâm và đầu tư, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội về nguồn nhân lực tâm lý chất lượng cao.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Tự Học Trong Sự Phát Triển Nghề Nghiệp

Kỹ năng tự học không chỉ quan trọng trong quá trình học tập mà còn đóng vai trò then chốt trong sự phát triển nghề nghiệp của sinh viên ngành tâm lý học. Ngành tâm lý học liên tục phát triển và thay đổi, đòi hỏi người làm nghề phải liên tục cập nhật kiến thức và kỹ năng mới.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Kỹ Năng Tự Học

Trong tương lai, các nghiên cứu về kỹ năng tự học có thể tập trung vào việc phát triển các phương pháp và công cụ hỗ trợ tự học trực tuyến, cũng như nghiên cứu về ảnh hưởng của văn hóa và môi trường đến kỹ năng tự học của sinh viên.