I. Khóa luận tốt nghiệp
Khóa luận tốt nghiệp với đề tài 'Tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ' là công trình nghiên cứu của Trần Thị Vân Anh, sinh viên chuyên ngành Văn học Việt Nam tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Khóa luận này nhằm khám phá và phân tích sâu sắc tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ, một nhân vật nổi bật trong lịch sử Phật giáo Việt Nam thời Lý – Trần. Công trình này không chỉ góp phần làm sáng tỏ giá trị tư tưởng và nghệ thuật trong các tác phẩm của Tuệ Trung mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới về văn học Phật giáo Việt Nam.
1.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích chính của khóa luận tốt nghiệp là nghiên cứu và phân tích tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ trong bối cảnh thời đại Lý – Trần, thời kỳ hưng thịnh của Phật giáo Việt Nam. Khóa luận tập trung vào việc làm rõ các khía cạnh nội dung và nghệ thuật trong các tác phẩm của Tuệ Trung, từ đó đóng góp vào việc hiểu biết sâu sắc hơn về văn học và tư tưởng Phật giáo thời kỳ này.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính của khóa luận tốt nghiệp là các tác phẩm của Tuệ Trung Thượng Sĩ, bao gồm 49 bài thơ được trích từ cuốn 'Thơ văn Lý Trần'. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung, thể hiện qua nội dung và hình thức nghệ thuật trong các tác phẩm của ông.
II. Tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ
Tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ là trọng tâm của khóa luận. Tuệ Trung được coi là một trong những nhân vật tiêu biểu của Phật giáo Việt Nam thời Lý – Trần, với tư tưởng uyên bác và sâu sắc. Khóa luận phân tích các khía cạnh chính trong tư tưởng của ông, bao gồm tư tưởng về bản thể, 'hòa quang đồng trần', và 'dung hòa tam giáo'.
2.1. Tư tưởng về bản thể
Tuệ Trung Thượng Sĩ đề cao tư tưởng về bản thể, coi đó là cốt lõi của triết lý Phật giáo. Ông cho rằng bản thể là nguồn gốc của mọi sự vật và hiện tượng, và việc nhận thức được bản thể là con đường dẫn đến giác ngộ. Tư tưởng này được thể hiện rõ nét trong các tác phẩm của ông, nơi ông thường sử dụng ngôn ngữ thiền học để diễn đạt sự thâm sâu của bản thể.
2.2. Tư tưởng hòa quang đồng trần
Tư tưởng 'hòa quang đồng trần' của Tuệ Trung Thượng Sĩ nhấn mạnh sự hòa hợp giữa đạo và đời. Ông cho rằng người tu hành không cần phải tách biệt khỏi thế gian mà có thể sống và tu tập ngay trong cuộc sống thường nhật. Tư tưởng này phản ánh tinh thần nhập thế của Phật giáo Việt Nam, nơi đạo và đời luôn song hành.
III. Nghệ thuật thể hiện tư tưởng Phật giáo
Khóa luận cũng phân tích nghệ thuật thể hiện tư tưởng Phật giáo của Tuệ Trung Thượng Sĩ qua các tác phẩm của ông. Nghệ thuật này được thể hiện qua ngôn ngữ, không gian, và thời gian nghệ thuật, tạo nên một phong cách độc đáo và sâu sắc.
3.1. Ngôn ngữ nghệ thuật
Ngôn ngữ trong các tác phẩm của Tuệ Trung Thượng Sĩ mang đậm màu sắc Phật học, với nhiều từ ngữ và khái niệm đặc trưng của thiền tông. Ông sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt và sáng tạo, tạo nên những hình ảnh và biểu tượng giàu ý nghĩa, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận và thấu hiểu tư tưởng Phật giáo.
3.2. Không gian và thời gian nghệ thuật
Không gian và thời gian trong các tác phẩm của Tuệ Trung Thượng Sĩ được xây dựng một cách tinh tế, phản ánh tư tưởng Phật giáo về sự vô thường và tính không của vạn vật. Không gian nghệ thuật thường gắn liền với thiên nhiên, tạo nên một bối cảnh thanh tịnh và an lạc, trong khi thời gian nghệ thuật thường được miêu tả như một dòng chảy liên tục, không ngừng nghỉ.
