I. Khóa luận tốt nghiệp và mục đích nghiên cứu
Khóa luận tốt nghiệp này tập trung vào việc nghiên cứu Lễ hội Khai Hạ của người Mường tại Mường Bi, Tân Lạc, Hòa Bình, nhằm tìm hiểu các giá trị văn hóa và tiềm năng phát triển du lịch. Mục đích chính của nghiên cứu là khám phá các đặc điểm truyền thống của lễ hội, những biến đổi hiện tại, và đề xuất giải pháp bảo tồn, khai thác lễ hội phục vụ phát triển du lịch bền vững. Nghiên cứu này cũng nhằm cung cấp nguồn tư liệu cụ thể về lễ hội và các giá trị văn hóa liên quan, góp phần vào việc phát triển du lịch địa phương.
1.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng chính của khóa luận tốt nghiệp là Lễ hội Khai Hạ của người Mường tại Mường Bi, trong bối cảnh văn hóa dân tộc của họ. Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở khu vực Mường Bi, cụ thể là xã Phong Phú, Tân Lạc, Hòa Bình, và tập trung vào giai đoạn từ trước năm 1986 đến nay. Nghiên cứu này sử dụng phương pháp điền dã dân tộc học, kết hợp với các kỹ thuật như quan sát, phỏng vấn, và thu thập tài liệu thứ cấp.
1.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện dựa trên phương pháp luận Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, áp dụng quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Phương pháp chủ đạo là điền dã dân tộc học, với các kỹ thuật như quan sát, phỏng vấn sâu, và thảo luận nhóm. Nghiên cứu cũng sử dụng phương pháp đánh giá nhanh có sự tham gia của cộng đồng (PRA) để thu thập dữ liệu thực địa.
II. Văn hóa Mường và Lễ hội Khai Hạ
Văn hóa Mường là một trong những nền văn hóa dân tộc phong phú và đa dạng tại Việt Nam. Lễ hội Khai Hạ là một lễ hội truyền thống quan trọng của người Mường, thể hiện đậm nét bản sắc văn hóa và tín ngưỡng của họ. Lễ hội này không chỉ là dịp để cộng đồng tưởng nhớ tổ tiên mà còn là cơ hội để gắn kết cộng đồng và duy trì các giá trị văn hóa truyền thống. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích nguồn gốc, quá trình chuẩn bị, và diễn trình của lễ hội, cũng như những biến đổi của nó trong bối cảnh hiện đại.
2.1. Nguồn gốc và ý nghĩa của Lễ hội Khai Hạ
Lễ hội Khai Hạ có nguồn gốc từ tín ngưỡng nông nghiệp của người Mường, nhằm cầu mong mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no. Lễ hội diễn ra vào đầu năm mới, với các nghi lễ cúng tế thần linh và các hoạt động văn hóa dân gian như múa hát, trò chơi truyền thống. Lễ hội không chỉ là dịp để người Mường thể hiện lòng biết ơn với thiên nhiên mà còn là cơ hội để gắn kết cộng đồng.
2.2. Những biến đổi của Lễ hội Khai Hạ hiện nay
Trong bối cảnh kinh tế thị trường và sự hội nhập văn hóa, Lễ hội Khai Hạ đã có nhiều thay đổi. Các yếu tố truyền thống như nghi lễ cúng tế và trò chơi dân gian đang dần bị mai một. Tuy nhiên, lễ hội vẫn giữ được những giá trị cốt lõi, và việc bảo tồn, phát huy các giá trị này là cần thiết để duy trì bản sắc văn hóa của người Mường.
III. Phát triển du lịch tại Tân Lạc Hòa Bình
Phát triển du lịch tại Tân Lạc, Hòa Bình có tiềm năng lớn nhờ vào sự đa dạng văn hóa và cảnh quan thiên nhiên. Lễ hội Khai Hạ là một trong những tài nguyên du lịch văn hóa quan trọng, có thể thu hút du khách trong và ngoài nước. Nghiên cứu này đề xuất các giải pháp khai thác lễ hội phục vụ du lịch, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống trong quá trình phát triển du lịch bền vững.
3.1. Tiềm năng du lịch của Lễ hội Khai Hạ
Lễ hội Khai Hạ có tiềm năng lớn trong việc thu hút du khách, đặc biệt là những người quan tâm đến du lịch văn hóa và du lịch cộng đồng. Lễ hội không chỉ mang lại trải nghiệm văn hóa độc đáo mà còn góp phần quảng bá hình ảnh của Tân Lạc, Hòa Bình với du khách trong và ngoài nước.
3.2. Giải pháp phát triển du lịch bền vững
Để phát triển du lịch bền vững, cần kết hợp giữa khai thác và bảo tồn các giá trị văn hóa. Các giải pháp được đề xuất bao gồm xây dựng các tour du lịch văn hóa, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của lễ hội, và tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan trong việc quảng bá và tổ chức lễ hội.
