I. Tổng Quan Ung Thư Đại Trực Tràng và Polyp Dịch Tễ Học
Ung thư đại trực tràng là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, đứng thứ 3 trong các loại ung thư thường gặp và là nguyên nhân gây tử vong thứ 2 sau ung thư phổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới năm 2018, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này, với ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ 4 ở nam và thứ 2 ở nữ. Đáng chú ý, nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo tuổi, đặc biệt sau 40 tuổi và cao nhất ở độ tuổi 50-70. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới thường cao hơn so với nữ giới, có thể do sự khác biệt trong lối sống và các yếu tố nguy cơ phơi nhiễm. Polyp đại trực tràng, những khối u phát triển trên bề mặt niêm mạc đại tràng, cũng là một bệnh lý phổ biến, với tỷ lệ hiện mắc dao động từ 30-50%. Sự khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh giữa các khu vực địa lý và chủng tộc cũng được ghi nhận, với các nước phát triển ở Châu Âu và Bắc Mỹ có tỷ lệ phát hiện cao hơn so với các nước Châu Á và Châu Phi. Vị trí thường gặp của polyp là ở trực tràng và đại tràng sigma.
1.1. Tỷ Lệ Mắc Ung Thư Đại Trực Tràng Theo Giới Tính và Tuổi
Ung thư đại trực tràng có xu hướng ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn nữ giới. Theo thống kê của Globocan 2018, tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn ở nữ giới ở hầu hết các khu vực trên thế giới. Tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng, với nguy cơ tăng lên đáng kể sau 40 tuổi và đạt đỉnh điểm ở độ tuổi 50-70. Một khảo sát thống kê về ung thư của hiệp hội ung thư quốc gia Hoa Kỳ trong giai đoạn 1975 - 2013 cho thấy tuổi trung bình mắc ung thư đại tràng là 70 tuổi (nam 68 tuổi, nữ 72 tuổi). Các nghiên cứu ở Việt Nam cũng cho thấy nhóm tuổi mắc ung thư đại tràng cao nhất là 50 – 80 tuổi.
1.2. Phân Bố Polyp Đại Trực Tràng Theo Vị Trí Giải Phẫu
Các nghiên cứu trong và ngoài nước đều chỉ ra rằng polyp thường được phát hiện nhiều nhất ở vị trí trực tràng và đại tràng sigma. Theo Trần Văn Huy, tỷ lệ polyp phát hiện ở trực tràng và đại tràng sigma là 68,1% và 18,2%. Nghiên cứu của Tony J cũng cho thấy kết quả tương tự, với tỷ lệ tương ứng là 60,7% và 23,8%. Điều này có thể liên quan đến đặc điểm giải phẫu và chức năng của các khu vực này trong hệ tiêu hóa. Việc xác định vị trí polyp là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
II. Giải Phẫu và Chẩn Đoán Ung Thư Đại Trực Tràng Tổng Quan
Đại tràng, một phần quan trọng của hệ tiêu hóa, kéo dài từ van hồi manh tràng đến chỗ nối đại tràng sigma – trực tràng. Cấu trúc của nó bao gồm manh tràng, đại tràng lên, đại tràng góc gan, đại tràng ngang, đại tràng góc lách, đại tràng xuống và đại tràng sigma. Thành đại tràng được cấu tạo bởi 5 lớp từ trong ra ngoài: lớp niêm mạc, lớp dưới niêm, lớp cơ vòng, lớp cơ dọc và lớp thanh mạc. Việc chẩn đoán ung thư đại trực tràng có thể diễn ra thông qua tầm soát định kỳ, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, hoặc trong trường hợp cấp cứu do biến chứng của ung thư. Các triệu chứng thường gặp bao gồm tiêu máu, thay đổi thói quen đi tiêu, đau bụng và thiếu máu thiếu sắt. Vị trí của khối u cũng ảnh hưởng đến biểu hiện lâm sàng, với các khối u ở bên trái thường gây ra thay đổi thói quen đi tiêu và tắc ruột, trong khi các khối u ở bên phải thường gây ra thiếu máu.
2.1. Cấu Trúc Giải Phẫu Đại Tràng và Các Lớp Thành Ruột
Đại tràng là một cơ quan phức tạp với cấu trúc nhiều lớp, mỗi lớp đóng một vai trò quan trọng trong chức năng tiêu hóa và hấp thụ. Lớp niêm mạc là lớp trong cùng, tiếp xúc trực tiếp với thức ăn và chịu trách nhiệm hấp thụ chất dinh dưỡng. Lớp dưới niêm chứa các mạch máu và dây thần kinh, cung cấp dinh dưỡng và điều khiển hoạt động của đại tràng. Lớp cơ vòng và lớp cơ dọc giúp đại tràng co bóp và đẩy chất thải đi qua. Lớp thanh mạc là lớp ngoài cùng, bảo vệ đại tràng khỏi các tác động bên ngoài.
2.2. Các Phương Pháp Chẩn Đoán Ung Thư Đại Trực Tràng
Việc chẩn đoán ung thư đại trực tràng có thể được thực hiện thông qua nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm tầm soát định kỳ, khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Tầm soát định kỳ, đặc biệt là nội soi đại tràng, giúp phát hiện sớm các polyp và ung thư ở giai đoạn đầu. Khám lâm sàng có thể giúp phát hiện các triệu chứng nghi ngờ như tiêu máu, thay đổi thói quen đi tiêu và đau bụng. Các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, chụp CT scan và sinh thiết có thể giúp xác định chẩn đoán và đánh giá giai đoạn bệnh.
III. Phương Pháp Điều Trị Ung Thư Đại Trực Tràng Có Polyp Tổng Quan
Điều trị ung thư đại trực tràng có polyp đồng thời đòi hỏi một phương pháp tiếp cận toàn diện, kết hợp nhiều kỹ thuật khác nhau. Phẫu thuật vẫn là phương pháp chủ đạo, nhưng hóa xạ trị cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả điều trị. Trên những bệnh nhân ung thư đại trực tràng có thêm sự hiện diện của polyp đồng thời, nhiều y văn thế giới ghi nhận chiếm tỉ lệ dao động từ 2-9%. Trong số những polyp này có những polyp sẽ phát triển thành ác tính trong tương lai. Tỉ lệ hóa ác của những polyp này trong nghiên cứu của các tác giả thế giới chiếm 18%. Việc đánh giá trước mổ những polyp tăng ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng là rất quan trọng. Nó giúp cho phẫu thuật viên đưa ra hướng điều trị thích hợp cho từng bệnh nhân, đồng thời giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân sau phẫu thuật.
3.1. Vai Trò Của Phẫu Thuật Trong Điều Trị Ung Thư Đại Trực Tràng
Phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ khối u và các hạch bạch huyết lân cận. Kỹ thuật phẫu thuật có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và giai đoạn của ung thư. Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ mạc treo trực tràng (TME) là một kỹ thuật quan trọng trong điều trị ung thư trực tràng, giúp giảm tỷ lệ tái phát và cải thiện thời gian sống thêm. Việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
3.2. Hóa Xạ Trị và Các Phương Pháp Điều Trị Bổ Trợ
Hóa xạ trị có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại và ngăn ngừa tái phát. Hóa trị sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, trong khi xạ trị sử dụng tia X hoặc các loại tia khác để tiêu diệt tế bào ung thư. Các phương pháp điều trị bổ trợ khác như liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp. Việc lựa chọn phương pháp điều trị bổ trợ phù hợp cần được cá nhân hóa dựa trên đặc điểm của từng bệnh nhân.
3.3. Nội Soi Đại Tràng Tầm Soát và Điều Trị Polyp
Nội soi đại tràng là một kỹ thuật quan trọng để tầm soát và điều trị polyp đại trực tràng. Thông qua nội soi, bác sĩ có thể cắt bỏ các polyp để ngăn ngừa chúng phát triển thành ung thư. Nội soi đại tràng trước mổ giúp lập một kế hoạch phẫu thuật hoàn chỉnh, tuy nhiên không phải lúc nào cũng có thể thực hiện được, do tắc ruột chẳng hạn. Trong những tình huống như vậy, thì nội soi trong lúc mổ là có chỉ định nhằm tránh bớt chi phí điều trị. Còn nội soi sau mổ có vẻ thuận lợi hơn, việc chuẩn bị ruột dễ dàng hơn, nhưng khó tránh khỏi việc phải mổ lại một lần nữa.
IV. Nghiên Cứu Kết Quả Điều Trị Ung Thư Đại Trực Tràng tại TP
Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá kết quả điều trị ung thư đại trực tràng có polyp đồng thời tại Thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu chính là khảo sát đặc điểm phân bố, số lượng, kích thước và mô bệnh học của polyp, đồng thời xác định những thuận lợi và khó khăn của từng thời điểm cắt polyp qua nội soi ống mềm. Nghiên cứu này nhằm trả lời cho câu hỏi: “Vậy chọn thời điểm cắt polyp khi nào là thuận tiện? Trước – Trong hay Sau mổ? Những thuận lợi, khó khăn khi xử trí cắt polyp đồng thời trên bệnh nhân ung thư đại-trực tràng qua nội soi ống mềm có những đặc điểm gì?”
4.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Thời Điểm Cắt Polyp
Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá thời điểm xử trí polyp qua nội soi ống mềm trên bệnh nhân ung thư đại-trực tràng có polyp hiện diện đồng thời. Nghiên cứu tập trung vào việc xác định thời điểm cắt polyp nào là thuận tiện nhất, đồng thời đánh giá những thuận lợi và khó khăn của từng thời điểm. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng để cải thiện quy trình điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
4.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Khảo Sát Đặc Điểm Polyp và Đánh Giá Quy Trình
Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát đặc điểm của sự phân bố về số lượng, kích thước và mô bệnh học của polyp hiện diện đồng thời trên bệnh nhân ung thư đại-trực tràng. Đồng thời, nghiên cứu cũng xác định những thuận lợi và khó khăn của từng thời điểm cắt polyp hiện diện đồng thời qua nội soi ống mềm trên bệnh nhân ung thư đại- trực tràng. Dữ liệu được thu thập từ các bệnh nhân điều trị tại các bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh.
